รายงานโดย ปรีดี บุญซื่อ
เมื่อวันศุกร์ 29 ตุลาคมที่ผ่านมา หน่วยข่าวกรองสหรัฐฯได้เปิดเผยรายงานฉบับเต็ม 17 หน้าชื่อ Covid-19 Origins รายงานนี้ระบุว่า ไม่น่าเป็นไปได้ ที่จะได้ข้อสรุปที่มีความหนักแน่นในเรื่อง ต้นกำเนิดของโคโรนาไวรัสสายพันธุ์โควิด-19 หากว่าไม่ได้ข้อมูลมากขึ้นจากจีน ในเรื่องที่เกี่ยวกับผู้ติดเชื้อในระยะแรกๆ หรือไม่ได้มีการค้นพบทางวิทยาศาสตร์ใหม่ๆ เกี่ยวกับธรรมชาติของไวรัสนี้
หน่วยข่าวกรองสหรัฐฯทั้งหมด 17 หน่วยงาน เห็นพ้องกันว่า โคโรนาไวรัสสายพันธุ์โควิด-19 ไม่ได้เกิดจากการประดิษฐ์ทางพันธุกรรมของมนุษย์ แต่ก็เป็นเรื่องมีความยากลำบากมากขึ้น ที่จะตรวจจับการที่มนุษย์เราจะเข้าไปดัดแปลงไวรัสดังกล่าว แต่หน่วยข่าวกรองสหรัฐฯ มีความเห็นแตกต่างกันถึงปัญหาที่ว่า ไวรัสระบาดจากสัตว์สู่คน หรือเป็นอุบัติเหตุจากห้องทดลอง ปัญหานี้จะไม่มีทางรู้ได้ หากไม่ได้รับความร่วมมือจากจีน
โควิด-19 ไม่ใช่อาวุธชีวภาพ
ก่อนหน้านี้ ประธานาธิบดี โจ ไบเดน กำหนดเวลา 90 วัน ให้หน่วยข่าวกรอง ทำการประเมินเรื่องต้นต่อแหล่งที่มาของโควิด-19 เมื่อเดือนสิงหาคมที่ผ่านมา สำนักงานผู้อำนวยการ ข่าวกรองแห่งชาติสหรัฐฯ (Office of the Director of National Intelligence) ได้เคยเผยแพร่บทสรุปของรายงานนี้มาแล้ว แต่การเปิดเผยรายงานฉบับเต็มครั้งนี้ เพื่ออธิบายข้อสรุปการวิเคราะห์ของหน่วยข่าวกรองสหรัฐฯ
รายงาน Covid-19 Origins กล่าวว่า หน่วยงานข่าวกรองสหรัฐฯ ได้ประเมินแหล่งที่มาของโควิด-19 โดยนักวิเคราะห์เน้นหนักประเด็นที่ว่า
-
(1) โควิด-19 ถูกสร้างขึ้นมาจากการดัดแปลงพันธุกรรม (genetic engineering) หรือไม่ โดยเฉพาะการสร้างเป็นอาวุธชีวภาพ
(2) จุดเริ่มต้นการแพร่ระบาดมาจากธรรมชาติ หรือว่าเป็นอุบัติเหตุจากห้องทดลอง ปฏิกิริยาและการรับมือของจีนต่อการแพร่ระบาด ทำให้นักวิเคราะห์เข้าใจในประเด็นดังกล่าว
หน่วยข่าวกรองสหรัฐฯประเมินว่า ไวรัส SAR-CoV-2 ไวรัสที่ทำให้เกิดโรคโควิด-19 ไม่ได้พัฒนาโดยจีน เพื่อเป็นอาวุธทางชีวภาพ ก่อนหน้านี้ ทฤษฎีที่ว่าไวรัส SAR-CoV-2 คืออาวุธทางชีวภาพ ถูกเผยแพร่โดยนักการเมืองหัวรุนแรงของพรรครีพับริกัน แต่รายงาน Covid-19 Origins กล่าวว่า แนวคิดอาวุธชีวภาพไม่มีหลักฐานทางวิทยาศาสตร์ที่สมเหตุสมผลมาสนับสนุน
รายงาน Covid-19 Origins กล่าวว่า นักวิเคราะห์ส่วนใหญ่เชื่อว่า ไวรัสโควิด-19 เป็นไวรัสทางธรรมชาติ ไม่ได้สร้างขึ้นมาโดยมนุษย์ หรือจากการตกแต่งทางพันธุกรรม ความคล้ายกันของไวรัส SARS-CoV-2 กับไวรัสโคโรนาอื่นๆในธรรมชาติ แสดงว่าไวรัส SARS-CoV-2 ไม่ได้เกิดจากการตกแต่งทางพันธุกรรม แต่รายงานก็อ้างงานทางวิชาการที่ระบุว่า วิธีการบางอย่างในตกแต่งทางพันธุกรรม ทำให้แยกไม่ออกระหว่างไวรัสที่มีการตกแต่งกับไวรัสทางธรรมชาติ
จีนไม่รู้เรื่องไวรัส SARS-CoV-2 มาก่อน
รายงาน Covid-19 Origins กล่าวว่า นักวิเคราะห์ที่สนับสนุนแนวคิดที่ว่า ไวรัสโควิด-19 เป็นไวรัสเกิดตามธรรมชาติ ให้น้ำหนักในเรื่องที่เจ้าหน้าที่ของจีน ไม่รู้เรื่องมาก่อนเกี่ยวกับไวรัสโควิด-19 ที่เกิดการแพร่ระบาดขึ้นมา นอกเหนือจากนี้ การปะทุเกิดขึ้นมาของโรคระบาดในอดีต ก็เป็นเรื่องที่เกิดขึ้นตามธรรมชาติ
ในช่วงการระบาดระยะแรกๆ สถาบันไวรัสวิทยาของอู่ฮั่น (Wuhan Institute of Virology – WIV) ระบุว่า การแพร่ระบาดที่เกิดที่อู่ฮั่น มาจากไวรัสใหม่ และมอบหมายเจ้าหน้าที่สถาบันฯให้หาทางจัดการกับการแพร่ระบาด และตรวจหาลักษณะของไวรัส การกระทำดังกล่าวแสดงว่า เจ้าหน้าที่สถาบัน WIV ไม่ทราบถึงการดำรงอยู่ของไวรัส SARS-CoV-2 มาก่อน จนกระทั่งเมื่อการแพร่ระบาดได้เกิดขึ้นและขยายตัวไปแล้ว
ต้นต่อที่มาของไวรัสโควิด-19
รายงาน Covid-19 Origins กล่าวว่า นักวิเคราะห์ของหน่วยข่าวกรองประเมินว่า ทั้งจุดเริ่มต้นจากธรรมชาติ และจากอุบัติเหตุจากห้องทดลอง ล้วนมีความเป็นไปได้ ที่ไวรัส SARCoV-2 จะแพร่เชื้อครั้งแรกสู่คน แต่นักวิเคราะห์เห็นต่างกันว่า การแพร่ระบาดแบบไหน มีความเป็นไปได้มากที่สุด
นักวิเคราะห์ที่มีความเห็นว่า ไวรัสโควิด-19 มีต้นตอมาจากธรรมชาติ ให้น้ำหนักแก่เรื่องที่เจ้าหน้าที่จีนไม่รู้เรื่องเกี่ยวไวรัสนี้มาก่อน และในอดีตที่ผ่านมา การปะทุขึ้นมาของโรคระบาดใหม่ๆ ก็มีต้นกำเนิดจากการติดต่อสัมพันธ์ระหว่างคนกับสัตว์
นอกจากนี้ โครงสร้างพื้นฐานสาธารณสุขของจีนยังมีมาตรฐานต่ำ รวมทั้งลักษณะการติดเชื้อที่ไม่แสดงอาการของโควิด-19 ทำให้ระบบสอบสวนโรคของจีน ไม่สามารถตรวจจับการแพร่ระบาดของโรคได้รวดเร็ว แต่หากต้นต่อการแพร่ระบาดมาจากห้องทดลอง จะสามารถสอบสวนโรคได้รวดเร็วกว่านี้
บทความของ nytimes.com กล่าวว่า สำหรับนักวิเคราะห์ที่เห็นว่า ต้นตอของโควิด-19 มาจากห้องทดลอง ก็ไม่ได้มีหลักฐานอะไรชัดเจน เพียงแต่เห็นว่า การวิจัยโคโรนาไวรัสของสถาบัน WIV ขาดมาตรการความปลอดภัยด้านชีวภาพ ทำให้อาจนำไปสู่โอกาสการเกิดอุบัติเหตุจากการทดลอง ไวรัสที่มีพันธุกรรมใกล้เคียงกับโควิด-19 มากที่สุด ตรวจพบจากค้างคาวในมณฑลยูนาน นักวิจัยที่นำตัวอย่างสัตว์มาที่อู่ฮั่น อาจทำให้เกิดการติดเชื้อระหว่างสัตว์ดังกล่าวกับคนขึ้นมา
ปฏิกิริยาของจีน
หลังจากการเผยแพร่รายงานฉบับเต็มของหน่วยข่าวกรองสหรัฐฯ โฆษกกระทรวงการต่างประเทศจีน ก็ออกมาแถลงว่า การศึกษาเรื่องที่มาของโคโรนาไวรัสสายพันธุ์ใหม่ เป็นเรื่องที่มีความซับซ้อนทางวิทยาศาสตร์ ที่จะต้องดำเนินการจากความร่วมมือของนักวิทยาศาสตร์ทั่วโลกเท่านั้น การใช้หน่วยงานด้านข่าวกรองมาสอบสวนต้นตอที่มาของไวรัส เป็นหลักฐานที่แสดงว่า เป็นการดำเนินการที่มีเป้าหมายทางการเมือง
ก่อนหน้านี้ในเดือนตุลาคม องค์การอนามัยโลก (WHO) เลือกผู้เชี่ยวชาญ 26 คนเพื่อร่วมในกลุ่ม SAGO (Scientific Advisory Group on the Origin of Novel Pathogens) ที่จะสอบสวนต้นตอที่มาของโควิด-19 ทาง WHO กล่าวว่า การทำงานของ SAGO คงเป็นโอกาสสุดท้ายแล้ว ที่จะเข้าใจแหล่งที่มาของไวรัสโควิด-19
ส่วนทางการจีนแถลงว่า จีนหวังว่า SAGO จะยึดถือทัศนะคติที่เป็นวิทยาศาสตร์ มีมุมมองแบบทั่วโลก โดยตั้งอยู่บนพื้นฐานงานวิจัยครั้งแรกเรื่องที่มาของโควิด-19 ของ WHO ที่เผยแพร่เมื่อเดือนมีนาคม 2021 ซึ่งเคยระบุว่า ทฤษฎีที่มาของไวรัสว่าเกิดจากการรั่วไหลของห้องทดลอง คือสิ่งที่ไม่น่าจะเป็นไปได้อย่างมาก
เอกสารประกอบ
Covid-19 Origins, Office of the Director of National Intelligence.
Covid bioweapon claims ‘scientifically invalid’, US intelligence reports, theguardian.com, October 29, 2021.
Origin of Virus may Remain Murky, US Intelligence Agencies Say, nytimes.com, October 29,2021.
ข่าวหรือบทความที่เกี่ยวข้อง
