ปัณฑพ ตั้งศรีวงศ์ รายงาน
แบงก์ชาติลาวเพิ่งออกหนังสือแจ้งเตือนประชาชนเมื่อเดือนสิงหาคม 2564 เรื่องการใช้และซื้อขายเงินคริปโตว่าคือความเสี่ยง ลาวยังไม่มีกฎหมายครอบคลุมถึงเรื่องนี้
ในหนังสือยกเหตุผลถึงขนาดว่า เงินคริปโตอาจเป็นช่องทางฟอกเงิน หรือสนับสนุนเงินทุนแก่การก่อการร้าย
แต่ไม่ถึง 1 เดือน สัปดาห์ที่แล้ว สำนักนายกรัฐมนตรีลาวออกประกาศฉบับใหม่ อนุญาต 6 บริษัทให้สามารถขุดบิตคอยน์และซื้อ-ขายเงินคริปโตได้
การเปลี่ยนนโยบายของลาวจะมีผลอย่างไรนับจากนี้ เป็นเรื่องที่ต้องติดตาม
……
วันที่ 9 กันยายน 2564 คำเจน วงโพสี รัฐมนตรีประจำสำนักงานนายกรัฐมนตรี สปป.ลาว มีหนังสือแจ้งการเลขที่ 1158/หสนย. เรื่องทิศชี้นำเกี่ยวกับการค้นคว้า การทดลองขุดบิตคอยน์ และการขอเซ็นสัญญาซื้อขายพลังงานไฟฟ้ากับบริษัทที่ให้เงื่อนไขด้านราคาไฟฟ้าสูงสุด เพื่อนำมาใช้ในกิจการ data processing หรือการทำเหมืองขุดเงินดิจิทัล
หนังสือฉบับนี้ส่งถึงรองนายกรัฐมนตรีและรัฐมนตรีกระทรวงแผนการและการลงทุน รัฐมนตรีกระทรวงเทคโนโลยีและการสื่อสาร ผู้ว่าการธนาคารแห่ง สปป.ลาว และรัฐมนตรีกระทรวงพลังงานและบ่อแร่ โดยเนื้อหาในหนังสือระบุว่า…
สำนักงานนายกรัฐมนตรี ถือเป็นเกียรติในการแจ้งทิศชี้นำของท่านนายกรัฐมนตรีมาให้ทราบดังนี้
เพื่อให้ดำเนินการได้อย่างรวดเร็ว (ไม่เสียโอกาส) จึงให้
1. เห็นชอบอนุมัติให้บริษัทจำนวนหนึ่งทดลองขุด ใช้ และซื้อ-ขายเงินคริปโต ภายใน สปป.ลาว ในนี้รวมทั้งบริษัทวาบป์ ดาตา เทคโนโลยี ลาว จำกัด ซึ่งตั้งอยู่ที่เมืองเชียงเงิน แขวงหลวงพระบาง ที่ได้ขุด ใช้ และซื้อ-ขายเงินคริปโตมาระยะหนึ่งแล้ว ให้เข้าสู่กระบวนการควบคุมของหน่วยงานรัฐบาลที่เกี่ยวข้องอย่างเป็นทางการ พร้อมทั้งรับรองบริษัทอีก 5 แห่ง ให้เป็นผู้ทดลองขุด ใช้ และซื้อ-ขายเงินคริปโตใน สปป.ลาว ได้ ประกอบด้วย
- บริษัทพงซับทะวี ก่อสร้างขัวทาง จำกัด
- บริษัทสีสะเกด ก่อสร้างครบวงจร จำกัด
- บริษัทบุผา พัฒนาก่อสร้างเคหะสถาน ขัวทาง และสำรวจ ออกแบบ จำกัด
- ธนาคารร่วมพัฒนา
- บริษัทพูสี กรุ๊ป จำกัด
2. มอบหมายให้กระทรวงเทคโนโลยีและการสื่อสารเป็นแม่งาน ร่วมกับกระทรวงการเงิน ธนาคารแห่ง สปป.ลาว กระทรวงแผนการและการลงทุน กระทรวงพลังงานและบ่อแร่ กระทรวงป้องกันความสงบ และรัฐวิสาหกิจไฟฟ้าลาว (EDL) ศึกษา ค้นคว้า ร่างกฎระเบียบควบคุม และมาตรการเงื่อนไขต่างๆ ในการทดลองสำหรับการอนุญาตให้ขุดค้น และซื้อ-ขายเงินคริปโตภายใน สปป.ลาว
พร้อมกันนั้น ให้แขนงการและองค์กรที่เกี่ยวข้องข้างต้นเป็นเจ้าภาพค้นคว้า กำหนดภาระบทบาท สิทธิ หน้าที่ และความรับผิดชอบของแต่ละภาคส่วน เพื่อนำเสนอให้ท่านนายกรัฐมนตรี และรองนายกรัฐมนตรี พิจารณา
3. สำหรับบริษัทวาบป์ ดาตา เทคโนโลยี ลาว จำกัด และอีก 5 บริษัทที่ถูกรับรองให้เป็นผู้ทดลองครั้งนี้ ต้องได้ตื่นตัว เสนอตนเองเข้ามาอยู่ในระเบียบการควบคุม ทั้งเสนอผลประโยชน์ต่างๆ ให้รัฐบาล บนพื้นฐานตามเนื้อหาในมาตรการ หรือเงื่อนไขที่ภาคส่วนที่เกี่ยวข้องของรัฐบาลได้กำหนดขึ้น
4. เกี่ยวกับข้อเสนอของกระทรวงการเงิน ที่ให้มีการแต่งตั้งคณะเฉพาะกิจขึ้นเพื่อรับผิดชอบภารกิจครั้งนี้นั้น เนื่องจากภารกิจดังกล่าวได้กำหนดภาระ บทบาท สิทธิ หน้าที่ ของแต่ละแขนงการที่ชัดเจนแล้ว ฉะนั้นในระยะทดลองจึงไม่มีความจำเป็นต้องแต่งตั้งคณะเฉพาะกิจเพิ่มเติมอีก
5. ให้กระทรวงเทคโนโลยีและการสื่อสารเป็นศูนย์กลาง รวบรวมเนื้อหาที่เป็นผลการศึกษาค้นคว้าของแต่ละแขนงการหรือองค์กรที่มีรายชื่อในหนังสือแจ้งการฉบับนี้ และเสนอเข้าสู่ที่ประชุมของนายกรัฐมนตรี รองนายกรัฐมนตรี ในวันที่ 16-17 กันยายน 2564 เพื่อพิจารณา จากนั้นจึงค่อยมอบหมายท่านรองนายกรัฐมนตรี ผู้ชี้นำงานด้านเศรษฐกิจ ในฐานะตัวแทนรัฐบาล ให้เป็นผู้เซ็นสัญญาอนุมัติภายในเดือนกันยายน 2564
……
เงินคริปโต คือสกุลเงินดิจิทัลที่หลายประเทศทั่วโลกได้เริ่มนำมาใช้ในการชำระค่าสินค้าหรือบริการ รวมถึงมีการซื้อขายเก็งกำไรมูลค่าของเงินมาหลายปีแล้ว แต่สำหรับในลาว เรื่องนี้ถือเป็นเรื่องใหม่ ที่ยังไม่มีระเบียบ กฎหมายมาควบคุม
ที่ผ่านมา หน่วยงานที่ดูแลและกำกับนโยบายการเงินอย่างกระทรวงการเงิน ธนาคารแห่ง สปป.ลาว ไม่สนับสนุนให้มีการขุด ค้น ซื้อ-ขาย หรือนำสกุลเงินดิจิทัลเข้ามาใช้ในการชำระค่าสินค้าและบริการภายในประเทศ แม้ว่าภาคเอกชนหลายแห่งของลาวได้นำเงินสกุลดิจิทัลเข้ามาใช้บ้างแล้ว
ก่อนหน้านี้ เมื่อวันที่ 29 สิงหาคม 2561 ธนาคารแห่ง สปป.ลาว เคยออกหนังสือแจ้งเตือนไปยังทุกหน่วยงานที่เกี่ยวข้อง รวมถึงประชาชนทั่วไป ให้มีความระมัดระวังหรือหลีกเลี่ยงการนำเงินคริปโตมาใช้ในการซื้อ-ขาย หรือชำระค่าสินค้าและบริการ เพราะเงินคริปโตเป็นสกุลเงินดิจิทัลที่ยังไม่ได้ถูกรับรองอย่างเป็นทางการโดยกฎหมายของลาว
ล่าสุด เมื่อวันที่ 11 สิงหาคม 2564 ธนาคารแห่ง สปป.ลาว เพิ่งมีหนังสือแจ้งเตือนเรื่องการใช้สกุลเงินดิจิทัลสำทับออกมาอีกฉบับหนึ่ง มีเนื้อหาว่า ปัจจุบันพบว่ากลุ่มคนจำนวนหนึ่งใน สปป.ลาว มีการซื้อ-ขายเงินคริปโตผ่านแพลตฟอร์มต่างประเทศ เช่น Binance นอกจากนี้ มีร้านค้าจำนวนหนึ่งที่เปิดรับชำระค่าสินค้าด้วยสกุลเงินคริปโต ดังนั้นจึงขอแจ้งว่า
1. เงินคริปโตไม่ใช่เงิน และไม่ใช่เครื่องมือที่สามารถใช้ชำระได้ตามกฎหมายของ สปป.ลาว ซึ่งเครื่องมือการชำระตามที่ได้กำหนดไว้ในมาตรา 14 ของกฎหมายว่าด้วยระบบการชำระปัจจุบัน ประกอบด้วย เงินสด บัตร เช็ค เงินโอน และเงินอิเลคทรอนิกส์
2. การลงทุนหรือซื้อ-ขายเงินคริปโต ประชาชนควรมีสติระมัดระวังและศึกษาข้อมูลให้ละเอียด ลึกซึ้ง เพราะว่าเงินคริปโตมีความเสี่ยงหลายด้าน เช่น ความเสี่ยงด้านการฟอกเงิน และการอุดหนุนเงินทุนแก่การก่อการร้าย ความเสี่ยงด้านราคาที่ผันผวนสูง ความเสี่ยงด้านเทคโนโลยี และอาจเป็นช่องทางที่กลุ่มคนร้ายนำมาใช้เพื่อหลอกลวง หรือฉ้อโกงประชาชน
3. แพลตฟอร์มต่างประเทศที่ให้บริการซื้อ-ขายเงินคริปโตขณะนี้ ไม่ถูกรับรู้และไม่อยู่ภายใต้การควบคุมของธนาคารแห่ง สปป.ลาว ดังนั้น หากมีการฉ้อโกง หรือเกิดความเสี่ยงในด้านต่างๆ จะไม่สามารถฟ้องร้องต่อภาคส่วนที่เกี่ยวข้อง ให้ดำเนินคดีกับผู้ที่ฉ้อโกงได้
ประกาศแจ้งของสำนักงานนายกรัฐมนตรีที่เพิ่งประกาศออกมาเมื่อวันที่ 9 กันยายน จึงเป็นการพลิกนโยบายของรัฐบาลลาว จากที่เคยไม่สนับสนุน เปลี่ยนมาเป็นการยอมรับ และกำลังเตรียมวางระเบียบ กฎเกณฑ์ สรรหาหน่วยงานกลางที่จะเข้ามากำกับ ควบคุมการใช้สกุลเงินดิจิทัลภายในลาวอย่างเป็นทางการและเป็นระบบ
……
สำหรับ 6 บริษัท ที่ได้รับอนุญาตให้เข้ามาทดลองขุด ใช้ และซื้อ-ขายเงินคริปโต ตามหนังสือแจ้งการฉบับนี้ เท่าที่ตรวจค้นข้อมูลจากแหล่งต่างๆ พบว่า
- บริษัทวาบป์ ดาตา เทคโนโลยี ลาว ซึ่งได้ทำกิจกรรมนี้มาก่อนหน้าแล้วนั้น รายละเอียดของบริษัทนี้มีน้อยมาก ทราบแต่ว่าเป็นบริษัทของคนจีน ที่ตั้งอยู่ในเมืองเชียงเงิน แขวงหลวงพระบาง มีเว่ย เสี่ยนเจียง (Wei Qianjiang) เป็นประธานบริษัท
เมื่อวันที่ 11 พฤษภาคม 2564 เว่ย เสี่ยนเจียง เพิ่งนำเงินจำนวน 500 ล้านกีบ (ประมาณ 1.5 ล้านบาท) ไปมอบให้แก่กระทรวงป้องกันความสงบ เพื่อสนับสนุนภารกิจป้องกันและสกัดกั้นการลักลอบเข้าเมืองโดยผิดกฎหมาย และสร้างความเข้มแข็งให้แก่กองกำลังป้องกันความสงบ ในการควบคุมและป้องกันการระบาดของโควิด-19 โดยมี พล.ท. วิไล หล้าคำฟอง รัฐมนตรีกระทรวงป้องกันความสงบ เป็นผู้รับมอบ
- บริษัทพงซับทะวี ก่อสร้างขัวทาง เป็นบริษัทรับเหมาก่อสร้างที่ได้ขยายเข้าสู่ธุรกิจพลังงาน และได้กลายเป็นบริษัทพลังงานรายใหญ่ และยังร่วมถือหุ้นอยู่ในบริษัทผลิต-ไฟฟ้าลาว มหาชน (EDL-Gen) 24% ของทุนจดทะเบียน มีพงสะหวัด เสนาพวน เป็นผู้ก่อตั้ง และดำรงตำแหน่งประธานบริษัท
- บริษัทสีสะเกด ก่อสร้างครบวงจร เป็นบริษัทรับเหมาก่อสร้างโครงการของภาครัฐ โดยเฉพาะโครงสร้างพื้นฐาน เช่น ถนน ระบบชลประทาน มีคำผาย สีสะเกด เป็นรองประธานบริษัท อย่างไรก็ตาม กลุ่มบริษัทสีสะเกดได้ขยายธุรกิจออกไปสู่อุตสาหกรรมเหมืองแร่ทองคำ ในนามบริษัทสีสะเกด ขุดค้นบ่อแร่ โดยได้เข้าไปสำรวจแหล่งแร่ทองคำ ทองแดง และแร่ติดพันธ์อื่นๆ ในเขตผาขาวหา พูกองข้าว และยอดน้ำผาใหญ่ ในพื้นที่เมืองอะนุวง และเมืองล่องแจ้ง
- ธนาคารร่วมพัฒนา เป็นธนาคารพาณิชย์แห่งแรกในลาว ก่อตั้งขึ้นโดยคุณหญิงสุวรรณี พัวไพโรจน์ สิงห์สมบุญ นักธุรกิจภาคอีสาน เจ้าของบริษัทพงษ์สุวรรณอบพืชและไซโลจากประเทศไทย เมื่อปี 2532 แต่ในปี 2555 กลุ่มผู้ถือหุ้นชาวไทยได้ถอนตัว โดยขายหุ้นให้กับบริษัทสีเมืองกรุ๊ป ที่ทำธุรกิจรับเหมาก่อสร้าง พลังงาน และเป็นผู้นำเข้ารถยนต์อิสระรายใหญ่ของลาว ปัจจุบัน มีเอกะพัน พะพิทัก เป็นประธาน
- บริษัทพูสี กรุ๊ปเป็นบริษัทจดทะเบียนอยู่ในตลาดหลักทรัพย์ลาว ก่อตั้งขึ้นตั้งแต่ปี 2537 เริ่มจากเป็นผู้รับเหมาก่อสร้างโครงการภาครัฐ จากนั้นได้ขยายสู่ธุรกิจเหมืองแร่ พลังงาน โรงแรม และอุตสาหกรรม ปัจจุบันมีบริษัทในเครืออย่างน้อย 5 บริษัท และมีสินทรัพย์รวม 400 ล้านดอลลาร์สหรัฐ มีสีทอง พมมะจิด เป็นประธานบริษัท และสีพอน อุทุมพอน เป็นผู้อำนวยการ
ส่วนบริษัทบุผา พัฒนาก่อสร้างเคหสถาน ขัวทาง และสำรวจ ออกแบบ จากการตรวจค้น ยังไม่พบข้อมูล
ผู้บริหารของ 6 บริษัทที่เพิ่งได้รับอนุญาตให้เป็นผู้ทดลองขุด ใช้ และซื้อ-ขายเงินคริปโต ตามหนังสือแจ้งการของสำนักงานนายกรัฐมนตรีเมื่อวันที่ 9 กันยายน 2564 มี 2 คน ที่อยู่ในคณะช่วยงาน หรือคลังสมองด้านเศรษฐกิจ ของนายกรัฐมนตรีพันคำ วิพาวัน ตามหนังสือแต่งตั้งฉบับที่ 50/นย. ลงวันที่ 4 มิถุนายน 2564 ได้แก่ พงสะหวัด เสนาพวน ประธานบริษัทพงซับทะวี ก่อสร้างขัวทาง กับเอกะพัน พะพิทัก ประธานธนาคารร่วมพัฒนา
……
รัฐบาลลาวได้เปลี่ยนนโยบาย หันมายอมรับการใช้เงินดิจิทัล โดยให้ทดลองขุด ใช้ และซื้อ-ขายเงินคริปโต เพียง 2 เดือนหลังจากทางการจีนเพิ่งประกาศแบนธุรกรรมการเงินดิจิทัลทั่วประเทศ เมื่อปลายเดือนมิถุนายน 2564
จีนเริ่มมาตรการควบคุมเงินคริปโตมาตั้งแต่เดือนพฤภาคม 2564 ก่อนประกาศใช้มาตรการนี้ จีนเป็นแหล่งขุดเงินคริปโตขนาดใหญ่ คิดเป็น 1 ใน 3 ของโลก และ 90% ของเหมืองคริปโตในจีน อยู่ในมณฑลเสฉวน
เมื่อกลางเดือนมิถุนายน 2564 ทางการมณฑลเสฉวน ของจีน ออกคำสั่งให้บริษัทที่ทำธุรกิจเหมืองขุดบิตคอยน์ 26 แห่ง ยุติกิจกรรมโดยทันที ภายในวันที่ 20 มิถุนายน และสั่งให้โรงไฟฟ้าทุกแห่งห้ามจ่ายไฟฟ้าให้กับเหมืองทุกแห่ง
การประกาศใช้มาตรการนี้ จึงหมายถึงการยุติการทำเหมืองบิตคอยน์ในจีนโดยสิ้นเชิง
มีการประเมินกันว่า การที่ทางการจีนได้ออกมาตรการรุนแรงเช่นนี้ เพราะต้องการควบคุมความเสี่ยงในตลาดการเงิน และอีกทางหนึ่งคือ ทางการจีนกำลังกรุยทาง เตรียมพร้อมสำหรับการนำเงินดิจิทัลหยวนมาใช้อย่างเป็นทางการในปีหน้า หลังเริ่มใช้มาแล้วใน 4 เมืองหลัก คือ เสิ่นเจิ้น ซูโจว สงอัน และเฉิงตู
หยวนดิจิทัล แตกต่างจากเงินดิจิทัลสกุลอื่นๆ เพราะมีทางการ คือธนาคารกลางของจีนคอยควบคุม และกำกับดูแล การใช้จึงไม่แตกต่างจากเงินหยวนที่เป็นกระดาษ แต่เพิ่มช่องทางการใช้ที่สะดวกมากกว่า
……
ด้วยอิทธิพลทางเศรษฐกิจที่จีนมีต่อลาว ทำให้ภาคการเงินของลาว ผูกพันกับภาคการเงินของจีนอยู่ไม่น้อย
การปรับเปลี่ยนนโยบายของรัฐบาลลาว หันมายอมรับการใช้สกุลเงินดิจิทัลภายในประเทศครั้งนี้ จะสอดรับหรือขัดแย้งกับทิศทางการนำเงินหยวนดิจิทัลมาใช้ของทางการจีนอย่างไร เป็นสิ่งที่ต้องคอยดูต่อไปในอนาคต…