7 ปี หลังกระทรวงการคลังปรับโครงสร้างภาษีบุหรี่ครั้งใหญ่เมื่อปี 2560 โดยปรับเปลี่ยนวิธีจัดเก็บภาษีสรรพสามิตใหม่ จากเดิมเก็บภาษีแค่อัตราเดียว (Single Rate) เปลี่ยนมาเป็นการจัดเก็บภาษีอัตราผสม (Compound Rate) คือ จัดเก็บภาษีทั้งตามปริมาณ (Specific Rate) กับบุหรี่ทุกยี่ห้อ มวนละ 1.20 บาท หรือ ซองละ 24 บาทก่อน จากนั้นก็จัดเก็บภาษีตามมูลค่าอีก (Ad Valorem Rate) โดยแยกออกเป็น 2 อัตรา หรือ “2 Tiers” ที่คำนวณภาษีบนฐานราคาขายปลีกแนะนำ ซึ่งกำหนดโดยกรมสรรพสามิต (อ้างอิงมาจากต้นทุนการผลิต หรือ ต้นทุนนำเข้าบุหรี่ที่ผู้ประกอบการแจ้งต่อกรมสรรพสามิต) รายละเอียดมีดังนี้
-
(1) บุหรี่ที่ตั้งราคาขายปลีกไม่เกินซองละ 60 บาท เสียภาษีตามมูลค่าในอัตรา 20% ของราคาขายปลีกแนะนำ โดยให้เวลาผู้ประกอบการกลุ่มตลาดล่างปรับตัว 2 ปี หลังจากวันที่ 1 ตุลาคม 2564 เป็นต้นไป กรมสรรพสามิตจะเก็บภาษีตามมูลค่าในอัตรา 40% ของราคาขายปลีกแนะนำ ทั้งนี้ เพื่อนำไปสู่การจัดเก็บภาษีอัตราเดียวในอนาคต
(2) บุหรี่ที่ตั้งราคาขายปลีกเกินซองละ 60 บาท เสียภาษีที่อัตรา 40% ของราคาขายปลีกแนะ
การปรับโครงสร้างภาษีบุหรี่ครั้งนั้น ทำให้ตลาดบุหรี่เดิมมี 3 กลุ่ม ประกอบด้วย 1) กลุ่ม Saving Price 2) กลุ่ม Regular Price และ 3) กลุ่ม Premium Price ลดลงมาเหลือ 2 กลุ่ม คือ กลุ่ม Saving Price และกลุ่ม Premium Price ตามโครงสร้างภาษีและฐานราคาขายปลีกที่กำหนดโดยกรมสรรพสามิต ทำให้ผู้ประกอบการไม่สามารถขายบุหรี่ราคาถูก ต่ำกว่าซองละ 42 บาทได้อีกต่อไป เนื่องจากมูลค่าภาษีที่ต้องชำระมันมากกว่าราคาขายปลีก บุหรี่ตลาดล่างซองละ 40 บาท จึงขยับขึ้นมาเป็นซองละ 58 – 60 บาท แต่ก็มีบุหรี่นำเข้าจากต่างประเทศบางยี่ห้อปรับราคาลดลง (กราฟิก ภาพแรก)
และ ก่อนที่โครงสร้างอัตราภาษีบุหรี่ตลาดล่างจะปรับขึ้นมาเป็น 40% ในวันที่ 1 ตุลาคม 2564 ตามที่กล่าวข้างต้น ที่ประชุม ครม.วันที่ 28 กันยายน 2564 ก็มีมติเห็นชอบให้มีการปรับโครงสร้างอัตราภาษีบุหรี่เป็นครั้งที่ 2 โดยปรับอัตราภาษีเพิ่มขึ้น ทั้งการจัดเก็บภาษีตามปริมาณจากเดิมมวนละ 1.20 บาท เพิ่มขึ้นเป็นมวนละ 1.25 บาท หรือ เก็บภาษีตามปริมาณซองละ 25 บาท รวมทั้งปรับราคาขายปลีกแนะนำที่จะนำไปใช้เป็นฐานในการคำนวณภาษี จากเดิมซองละ 60 บาท เพิ่มเป็น 72 บาท และปรับขึ้นอัตราภาษีตามมูลค่า ซึ่งมีรายละเอียดดังนี้
-
(1) บุหรี่ที่ตั้งราคาขายปลีกไม่เกินซองละ 72 บาท เสียภาษีตามมูลค่าในอัตรา 25% ของราคาขายปลีกแนะนำ
(2) บุหรี่ที่ตั้งราคาขายปลีกเกินซองละ 72 บาท เสียภาษีที่อัตรา 42% ของราคาขายปลีกแนะ
นอกจากนี้ที่ประชุม ครม.ครั้งนั้น ยังมีมติเห็นชอบให้จัดเก็บภาษียาเส้นที่มีปริมาณการผลิตไม่เกิน 12,000 กิโลกรัมต่อปี ในอัตรา 0.025 บาทต่อกรัม และยาเส้นที่มีปริมาณการผลิตเกิน 12,000 กิโลกรัม ในอัตราที่ 0.10 บาทต่อกรัม โดยโครงสร้างภาษีบุหรี่ดังกล่าวนี้ให้มีผลบังคับใช้ตั้งแต่วันที่ 1 ตุลาคม 2564 เป็นต้นไป ทั้งนี้ เพื่อรองรับกับการจัดเก็บภาษีตามมูลค่าแบบอัตราเดียวที่จะเกิดขึ้นในอนาคต แต่ไม่ได้ระบุว่าจะเริ่มเก็บภาษีอัตราเดียวเมื่อไหร่เหมือนครั้งแรก (กราฟิก ภาพที่ 2)
การปรับโครงสร้างภาษีบุหรี่ 2 ครั้ง ในรอบ 7 ปีที่ผ่านมา ส่งผลกระทบต่อภาพรวมของอุตสาหกรรมบุหรี่มาอย่างต่อเนื่อง โดยเฉพาะการยาสูบแห่งประเทศไทย (ยสท.) หรือ “โรงงานยาสูบ” ได้รับผลรับผลกระทบหนักที่สุด เนื่องจากผู้บริโภคของโรงงานยาสูบ ส่วนใหญ่เป็นกลุ่มผู้มีรายได้น้อย หลังรัฐบาลปรับขึ้นภาษีบุหรี่ ผู้บริโภคกลุ่มนี้ก็ปรับเปลี่ยนพฤติกรรมหันไปซื้อสินค้าทดแทนที่มีราคาถูกกว่ามาบริโภค อาทิ บุหรี่ต่างประเทศ ซึ่งมีราคาใกล้เคียงกับบุหรี่ของโรงงานยาสูบ , ยาเส้นซองละ 10-15 บาท , บุหรี่ไฟฟ้า และบุหรี่เถื่อน ที่วางขายตามตลาดนัด และตลาดออนไลน์ ซองละ 20-30 บาท เป็นต้น ทำให้โรงงานยาสูบยอดขายตก ต้องทยอยปรับลดโควตารับซื้อใบยาสูบจากเกษตรกรลง
รวม 7 ปี โรงงานยาสูบปรับลดโควตารับซื้อใบยาสูบจากเกษตรกรไป 15.36 ล้านกิโลกรัม หรือ ลดลง 58.68% และส่งผลทำให้รายได้ของชาวไร่ยาสูบและผู้เกี่ยวข้องกว่า 500,000 ราย ลดลงไป 1,262 ล้านบาท หรือ ลดลง 57.30% ที่ผ่านมารัฐบาลและโรงงานยาสูบจึงต้องจัดงบประมาณไปสนับสนุนชาวไร่ยาสูบที่ได้รับผลกระทบจากการลดโควตาการปลูกใบยาสูบกว่า 1,300 ล้านบาท ทั้งหมดที่กล่าวมานี้ เป็นผลที่เกิดจากการปรับโครงสร้างภาษีบุหรี่ในช่วง 7 ปีที่ผ่านมา อุตสาหกรรมยาสูบได้รับผลกระทบกันอย่างถ้วนหน้า…
ข่าวหรือบทความที่เกี่ยวข้อง
