ThaiPublica > เกาะกระแส > ถอดบทเรียนจีนสู้วิกฤติไวรัส (1): จากระบาดหนักสุดพลิกกลับมาช่วยโลก “Health Silk Road”

ถอดบทเรียนจีนสู้วิกฤติไวรัส (1): จากระบาดหนักสุดพลิกกลับมาช่วยโลก “Health Silk Road”

25 มีนาคม 2020


ทีมทางการแพทย์ยินดีที่ส่งผู้ป่วยทุกรายออกจากโรงพยาบาลชั่วคราวในอู่ฮั่น ที่มาภาพ: https://news.mb.com.ph/2020/03/19/china-reports-zero-new-domestic-virus-cases-for-first-time/

ขณะที่การระบาดของโรคติดเชื้อไวรัสโคโรนา 2019 หรือโควิด-19 ได้แพร่กระจายไปทั่วโลก จำนวนผู้ติดเชื้อรายใหม่ในประเทศในจีนลดลงและ ตัวเลขเป็นศูนย์เมื่อวันที่ 19 มีนาคม 2563 เป็นครั้งแรก

คณะกรรมการสาธารณสุขแห่งชาติ (National Health Commission) ประกาศว่า มีผู้ติดเชื้อรายใหม่เพียง 34 รายแต่มาจากต่างประเทศ มีผู้เสียชีวิต 8 รายในมณฑลหูเป่ย ซึ่งเป็นแหล่งที่ไวรัสอุบัติขึ้นเป็นครั้งแรก และไม่มีผู้ติดเชื้อรายใหม่จากการระบาดในประเทศที่มณฑลหูเป่ย

การที่ไม่มีผู้ติดเชื้อรายใหม่ในประเทศเลย สะท้อนถึงความสำเร็จของจีนที่ได้ใช้มาตรการเด็ดขาดที่สั่งการมาจากข้างบนเพื่อควบคุมการระบาดของไวรัส แม้จะมีการกล่าวหาว่าหน่วยงานท้องถิ่นจัดการกับการระบาดของไวรัสผิดพลาดในช่วงแรกๆ ในเดือนที่แล้ว จีนยังรายงานผู้ติดเชื้อรายใหม่ระดับพันรายทุกวัน และจัดว่าเป็นพื้นที่ติดเชื้อที่มีความเสี่ยงสูงสุดในโลก

ในเวลาไม่กี่สัปดาห์หลังจากการระบาดครั้งแรก รัฐบาลจีนได้ใช้มาตรการกักกันที่เด็ดขาดและจำกัดการเดินทางอย่างเข้มงวดซึ่งมีผลต่อประชาชนหลายร้อยล้านคน ในพื้นที่ที่มีการระบาดรุนแรง ประชาชนต้องอยู่ในบ้านนานเกินหนึ่งเดือน ขณะที่มีการจำกัดและยกเลิกการคมนาคมขนส่งระหว่างเมืองหรือศูนย์กลางต่างๆ

การใช้มาตรการที่ไม่เคยใช้มาก่อนมีผลอย่างมาก ทั้งประชาชนหลายล้านคนที่ต้องใช้ชีวิตภายใต้การล็อกดาวน์และเศรษฐกิจทรุดหนักใน 2-3 สัปดาห์ที่ผ่านมา

ขณะที่ภาวะอันตรายในจีนลดลง การติดเชื้อทั่วโลกยังคงเพิ่มขึ้น หลายประเทศในหลายทวีปกำลังต่อสู้กับการระบาดที่กระจายอย่างรวดเร็ว

ในการต่อสู้กับการระบาด ประเทศประชาธิปไตยซึ่งรวมทั้งอิตาลี ฝรั่งเศส และฟิลิปปินส์ ได้ใช้มาตรการที่ใกล้เคียงกับมาตรการของจีน ทั้งการปิดเมืองบางส่วนหรือปิดทั้งประะเทศ

อุปกรณ์ทางการแพทย์จีนส่งไปช่วยเหลือกรีซ ที่มาภาพ: https://greekcitytimes.com/2020/03/22/china-sends-planeload-of-medical-supplies-to-greece/

จีนหันมาช่วยโลก

เพื่อตอบสนองต่อวิกฤติการณ์ของโลกและการระบาดภายในประเทศสามารถควบคุมได้แล้ว จีนได้เริ่มส่งความช่วยเหลือและเวชภัณฑ์ออกนอกไปให้ประเทศที่ประสบกับการระบาดรุนแรงของไวรัส

จีนได้ส่งหน้ากากอนามัยและอุปกรณ์ทางการแพทย์อื่นๆ ซึ่งเป็นที่ต้องการอย่างมากให้รัฐบาลในประเทศยุโรปที่กำลังต่อสู้กับไวรัส

นายอเล็กซานดาร์ วูซิค ประธานาธิบดีเซอร์เบีย วิพากษ์สหภาพยุโรปและแสดงความชื่นชมจีนที่เสนอให้ความช่วยเหลือเมื่อประเทศประกาศภาวะฉุกเฉิน และตั้งใจที่จะไปสนามบินในสุดสัปดาห์นี้เพื่อรับเวชภัณฑ์จากประธานาธิบดีสีจิ้นผิงของจีน ซึ่งเขาได้ใช้คำว่า จาก “พี่ชายและเพื่อน” เมื่อระบุถึงประธานาธิบดีสี จิ้นผิง

“ผมเชื่อถือในประธานาธิบดีสี จิ้นผิง ซึ่งเป็นพี่ชายและเพื่อน และผมเชื่อในความช่วยเหลือจากจีน” ประธานาธิบดีเซอร์เบียกล่าวและว่า “ความเป็นเอกภาพของยุโรปเป็นเพียงนิทานเท่านั้น”

เจ้าหน้าที่สหภาพยุโรปปฏิเสธว่า ไม่ได้หยุดให้ความช่วยเหลือเซอร์เบีย แต่ให้ความสำคัญกับประเทศสมาชิกอียูเป็นอันดับต้นๆ

จีนยังได้ส่งถุงมือและอุปกรณ์ป้องกันไปให้ไลบีเรีย รวมทั้งส่งชุดตรวจ 100,000 ชุดให้ฟิลิปปินส์ นอกจากนี้ได้ส่งหน้ากากอนามัยหลายล้านชิ้นและเวชภัณฑ์อื่นซึ่งต้องขนถึงมากกว่า 10 เที่ยวบินไปให้สาธารณรัฐเช็ก

นายยาน ฮามาเซค รัฐมนตรีมหาดไทยสาธารณรัฐเช็ค กล่าวถึงจีนว่า “เป็นประเทศเดียวที่มีความสามารถในการส่งเวชภัณฑ์ให้ยุโรปในปริมาณมาก”

เวชภัณฑ์จากจีนถึงกรุงปราก ที่มาภาพ: https://www.columbian.com/news/2020/mar/21/china-on-virus-pr-offensive-sends-masks-abroad/

ก่อนหน้านี้จีนได้ส่งทีมทางการแพทย์และอุปกรณ์ไปช่วยเหลือ สเปน อิหร่าน และอิรัก

วันที่ 23 มีนาคม ประเทศในกลุ่มสหภาพแอฟริกา ได้รับชุดทดสอบจำนวน 2,000 ชุดจากรัฐบาลจีน และคาดว่าจะได้รับเพิ่มอีก 10,000 ชุด พร้อมกับอุปกรณ์ทางการแพทย์อื่นอีกในการต่อสู้กับโควิด-19 โดยได้ส่งไปที่ศูนย์ป้องกันและควบคุมโรคของสหภาพแอฟริกาที่เอธิโอเปีย

จีนยังได้มอบเงิน 20 ล้านดอลลาร์ให้กับองค์การอนามัยโลก (World Health Organization) เพื่อช่วยในการต่อสู้กับการระบาดของไวรัส

นักวิเคราะห์มองว่า จีนกำลังตอบแทนความช่วยเหลือที่ได้รับในขณะที่กำลังต่อสู้กับไวรัส ในช่วงนั้นมีราว 80 ประเทศที่ได้ส่งเวชภัณฑ์และอุปกรณ์ทางการแพทย์ให้จีน

ใน 6 สัปดาห์ก่อนทางการจีนได้ต่อสู้กับการระบาดของไวรัสในประเทศและรับมือกับการวิจารณ์จากโลก ซึ่งส่วนหนึ่งมาจากแรงจูงใจทางการเมือง โดยเฉพาะในช่วงที่จีนจัดการการระบาดครั้งแรกในเมืองอู่ฮั่นพลาด

ขณะนี้เสียงวิจารณ์หันกลับมาที่ประเทศอื่นๆ ตั้งแต่อิหร่านไปจนถึงสหรัฐฯ เจ้าหน้าที่กาชาดของจีนที่ได้เดินทางไปอิตาลีในวันที่ 19 มีนาคม ที่ผ่านมาได้ตำหนิอิตาลีที่ปล่อยให้ประชาชนจำนวนมากออกนอกบ้าน

ซุนจั่วเผิง ประธานบริหารกาชาดจีนกล่าวว่า “ต้องระงับกิจกรรมทางเศรษฐกิจทั้งหมดได้แล้ว และต้องหยุดการเคลื่อนไหวของคน”

นายเกิงฉวง โฆษกกระทรวงต่างประเทศจีน กล่าวว่า “เป็นคุณธรรมดั้งเดิมของจีนที่จะตอบแทนความปรารถนาดีด้วยน้ำใจที่มากกว่าที่ได้รับ” “เมื่อได้รับลูกพีชมาหนึ่งลูก เราจะมอบหยกขาวตอบแทนมิตรภาพ”

นอกจากนี้จีนยังได้กระชับความสัมพันธ์กับประเทศที่เปิดกว้างรับจีน ซึ่งมีบทบาทมากขึ้นในเวทีโลก โดยได้ส่งเวชภัณฑ์ไปให้กัมพูชา ซึ่งสมเด็จฮุนเซน นายกรัฐมนตรีที่สนับสนุนประธานาธิบดีสี จิ้นผิง และได้เดินทางไปเยือนจีนในช่วงที่มีการระบาด

ส่งทีมผู้เชี่ยวชาญพร้อมเวชภัณฑ์ช่วยอิตาลี

ทีมผู้เชี่ยวชาญจีนกับนายกาสภากาชาดอิตาลี ที่สนามบินฟูมิชิโน กรุงโรม ที่มาภาพ: https://www.reuters.com/article/us-health-coronavirus-italy-respirators/china-sends-medical-supplies-experts-to-help-italy-battle-coronavirus-idUSKBN2101IM

จีนได้ดำเนินการอย่างรวดเร็วในการส่งทีมผู้เชี่ยวชาญและเวชภัณฑ์ไปช่วยเหลืออิตาลีที่กำลังประสบปัญหาการระบาดรุนแรงของไวรัสทั่วประเทศ และเป็นประเทศที่มีการระบาดรุนแรงมากที่สุดในโลกรองจากจีน

ทีมแพทย์ทั้งหมด 9 ราย ได้เดินทางถึงอิตาลีเมื่อวันที่ 19 มีนาคมที่ผ่านมาพร้อมเวชภัณฑ์ อุปกรณ์ทางการแพทย์รวม 30 ตัน ที่ดำเนินการโดยกาชาดจีน

“ในช่วงที่เราอยู่ภายใต้ภาวะกดดันอย่างมาก ประสบกับความยากลำบาก เราโล่งใจขึ้นเมื่อได้รับเวชภัณฑ์เหล่านี้ แม้จะช่วยบรรเทาได้ชั่วคราว แต่ก็มีความสำคัญ เรากำลังต้องการหน้ากากอนามัยอย่างมาก เพราะต้องการเครื่องช่วยหายใจที่กาชาดบริจาคให้กับรัฐบาล สิ่งเหล่านี้เป็นการบริจาคที่สำคัญต่อประเทศของเรา”” นายฟรานเซสโก ร็อคคา นายกกาชาดอิตาลีกล่าว

การระบาดในอิตาลีรุนแรงจนเกินกำลังความสามารถของโรงพยาบาลและเครื่องมืออุปกรณ์ก็เริ่มไม่เพียงพอ

ก่อนหน้านี้ประเทศอื่นๆ ในสหภาพยุโรปปฏิเสธคำขอความช่วยเหลือด้านหน้าอุปกรณ์ทางการแพทย์จากอิตาลี เพราะต้องการเก็บหน้ากากอนามัยและอุปกรณ์อื่นๆ ไว้สำหรับพลเมืองของตนเอง

เวชภัณฑ์ของจีนที่ส่งไปช่วยเหลืออิตาลี ที่มาภาพ: https://www.weforum.org/agenda/2020/03/coronavirus-covid-19-italy-china-supplies/

อิตาลีเป็นประเทศแรกในยุโรปที่เข้าร่วมโครงการ หนึ่งแถบหนึ่งเส้นทางของจีน (Belt & Road Initiative) ที่เน้นการขยายการค้าผ่านการสร้างทางเรือ ถนนและ การคมนาคมอื่นๆ ซึ่งรู้จักกันในชื่อเส้นทางสายไหมศตวรรษที่ 21

ประธานาธิบดีสี จิ้นผิง ของจีนได้พูดคุยทางโทรศัพท์กับนายจุยเซปเป กองเต นายกรัฐมนตรีอิตาลีในวันที่ 16 มีนาคม ว่า จีนพร้อมที่จะร่วมมือกับอิตาลีเพื่อมีส่วนร่วมในการประสานงานระหว่างประเทศในการควบคุมการระบาดของไวรัสและเพื่อสร้างเส้นทางสายไหมสุขภาพ หรือ “Health Silk Road”

ในวันที่ 18 มีนาคม กระทรวงต่างประเทศฝรั่งเศสประกาศว่าได้รับหน้ากากอนามัยจำนวน 1 ล้านชิ้นจากรัฐบาลจีน

ในวันที่ 19 มีนาคม มาเลเซียได้รับหน้ากากอนามัยพร้อมอุปกรณ์ทางการแพทย์ชุดแรกจากจีน

ที่มาภาพ: เฟซบุ๊กเพจสถานทูตจีนในมาเลเซีย https://www.facebook.com/chinaembmy/

สำหรับประเทศไทย เมื่อวันที่ 23 มีนาคม เฟซบุ๊กเพจของสถานเอกอัครราชทูตสาธารณรัฐประชาชนจีนประจำประเทศไทย ได้เผยแพร่ภาพเวชภัณฑ์ที่รัฐบาลจีนบริจาคให้ไทยในการต่อสู้กับโรคระบาดว่ามาถึงกรุงเทพฯ แล้ว โดยระบุว่า เวชภัณฑ์ที่รัฐบาลจีนบริจาคให้ประเทศไทยในการต่อสู้กับโควิด-19 ได้ส่งมาถึงท่าอากาศยานนานาชาติสุวรรณภูมิ เวชภัณฑ์ดังกล่าวได้แก่ ชุดตรวจหาเชื้อโควิด-19 หน้ากากอนามัยทางการแพทย์ หน้ากาก N95 ชุดอุปกรณ์ป้องกันส่วนบุคคล ฯลฯ

เวชภัณฑ์ที่จีนส่งมาช่วยไทย ที่มาภาพ: https://www.facebook.com/ChineseEmbassyinBangkok/

แม้การระบาดในประเทศได้ลดลง แต่การระบาดทั่วโลกกลับเพิ่มขึ้น จีนจึงได้เพิ่มมาตรการกักกันให้ครอบคลุมการเดินทางเข้าประเทศเพื่อป้องกันไม่ได้มีการระบาดอีก โดยรัฐบาลกรุงปักกิ่งประกาศวันที่ 19 มีนาคม ว่า ผู้โดยสารขาเข้าจากต่างประเทศจะต้องถูกกักกันตามสถานที่ที่กำหนดไว้ ส่วนพลเมืองจีนที่เดินเข้าประเทศอนุญาตให้กักกันตัวที่บ้าน

อ่านตอน 2 : ถอด 6 บทเรียนของจีน