สุทธิ สุนทรานุรักษ์
หลังสิ้นสุดการระบาด Covid-19 โลกเข้าสู่ยุคสมัย Post-pandemic บ้างก็เรียกยุค Next Normal บ้าง อย่างไรก็ดีจุดร่วมกันของโลกยุคหลัง Covid-19 คือ ภาพการเปลี่ยนแปลงที่ทั้งรวดเร็วและรุนแรง
ปี 2023 เป็นปีที่ Generative AI เติบโตอย่างก้าวกระโดดจนหลายฝ่ายต่างกังวลว่า เหล่า AI และ Robot จะมาแทนที่มนุษย์เร็วกว่าที่คิด
ผู้เขียนมีโอกาสได้อ่านหนังสือสองเล่มที่คิดว่าพอมีประโยชน์ต่อการเห็นภาพอนาคตอันใกล้…อันที่จริงแล้ว ภาพเหล่านี้ได้เกิดขึ้นแล้ว เพียงแต่อาจไม่ได้กลายเป็น Mainstream กระแสหลัก
อย่างไรก็ดี ในอีกไม่กี่ปีข้างหน้า อย่างช้า 5 ปี ภาพเหล่านี้จะกลายเป็น “ภาพจริง” ของชีวิตพวกเรา ผู้คนที่ต้องมีชีวิตต่อไปเพื่อรอรับปี 2030 หรือ ปี พ.ศ. 2573
หนังสือสองเล่มที่ผู้เขียนกล่าวถึง คือ 2030 : How Today’s Biggest Trends Will Collide and Reshape the Future of Everything ของ Professor Mauro F. Guillen และ หนังสือ The Future Normal : How we will live work and thrive in the Next Normal ของ Rohit Bhargava & Henry Coutinho Mason
หนังสือทั้งสองเล่มนี้ฉายภาพอนาคตอันใกล้ไว้น่าสนใจ ดังนี้
1. เทคโนโลยีที่พัฒนาเปลี่ยนแปลงอย่างรวดเร็วจนทำให้เราต้องปรับตัวกับการเปลี่ยนแปลงอยู่ตลอดเวลา ไม่เช่นนั้น เราจะถูก Disrupt ไปเรื่อย ๆ เทคโนโลยีเหล่านี้ทำให้มนุษย์และ AI ต่างต้องทำงานร่วมกัน สังคม Cobot จะชัดเจนมากขึ้น การปรับ Upskill ที่ไม่เคยทำ หรือไม่อยากทำ เป็นสิ่งที่หลีกเลี่ยงไม่ได้ เพราะมิเช่นนั้นเราจะถูกเทคโนโลยี Disrupt เรา
2. โครงสร้างเศรษฐกิจโลกยุคใหม่เปลี่ยนแปลง ผันผวน “เกินกว่า” จะคาดเดาได้อีกต่อไป โลกที่เรียกว่า BANI World หรือ Brittle, Anxioys, Non-Linear, and Incomprehensible ส่งผลต่อการเปลี่ยนแปลงที่ทั้งเร็ว แรง คาดการณ์ลำบาก
ประกอบกับโครงสร้างประชากรบางภูมิภาคเปลี่ยนแปลงไป เกิด Demographic changes ที่ทำให้หลายประเทศเผชิญปัญหาสังคมผู้สูงวัย (Aging Population) ส่งผลต่อโครงสร้างภาษีและการใช้จ่ายงบประมาณประเทศในอนาคต
สิ่งเหล่านี้ คือ โจทย์สำคัญของรัฐบาลหลายประเทศที่ต้องเตรียมพร้อมรับมือความผันผวนดังกล่าว
ขณะเดียวกันหลายประเทศกลายเป็น Emerging markets เช่น ตลาดใหม่ในแอฟริกา อย่าง ไนจีเรีย เคนยา เอธิโอเปีย ที่ก้าวขึ้นมาแข่งกับกลุ่ม Emerging market เดิมในเอเชีย
ในท้ายที่สุด Digitalization จะกลายเป็นตัวกำหนดทิศทางการพัฒนาเศรษฐกิจใหม่ ที่ทั้งรัฐและภาคเอกชนต้องปรับตามให้ทัน
3. การเปลี่ยนแปลงทางสังคมแบบ Society Evolution สังคมที่ยอมรับความหลากหลายในความแตกต่างทั้งเพศสภาพ มุมมอง ความคิด ความเชื่อ วัฒนธรรมที่ถูกแบ่งปันผ่านโลกาภิวัฒน์ในยุคก่อนนำไปสู่สังคมที่พร้อมจะเรียนรู้ เข้าอกเข้าใจกันมากขึ้น
น่าสนใจว่าทั้ง Professor Guillen และ Rohit Bhargava ต่างมองภาพการทำงานในอนาคตที่คล้าย ๆ กัน กล่าวคือ Covid-19 เป็นตัวเร่งไปสู่ Hybrid work model มากขึ้น
การเติบโตของ Remote work ทำให้เกิดการทำงานรูปแบบใหม่ ๆ อย่างที่เราเคยได้ยินคำว่า Digital Nomad ซึ่งเป็นพวกฟรีแลนซ์ที่สามารถทำงาน พเนจร เดินทางทำงานได้ทั่วโลก ด้วยปรัชญาที่ต้องการทำงานแบบ Flexible และ Freedom …ขอแค่มีอุปกรณ์การทำงานที่มีประสิทธิภาพและสัญญาณ Internet ที่ดีพอ
4. การคำนึงถึงสิ่งแวดล้อมที่ไม่ใช่เพียงแค่กระแส หรือแฟชั่น หรือ Environmental consideration มาจากสภาวะโลกร้อน Global Warming ปรากฏการณ์โลกรวน Climate Change
ด้วยเหตุนี้ เราจึงสังเกตได้ว่ามีการหยิบประเด็นเรื่อง Green Economy มาพูดกันหลังเกิด Hambuger Crisis ในอเมริกา เมื่อปี 2008 เนื่องจากวิกฤติครั้งนั้นเผยให้เห็นความล้มเหลวของการพัฒนาเศรษฐกิจที่มุ่งเพียง Growth เพียงอย่างเดียว แต่ไม่เคยให้ความสำคัญกับเรื่อง Sustainable Growth …มาจนถึงวันนี้ การพัฒนาที่ยั่งยืน เรามี “สารพัด G” ไล่ตั้งแต่ SDGs, ESG, หรือ BCG
ทั้ง SDGs, ESG, หรือ BCG ล้วนเป็นภาพสะท้อนแล้วว่า โลกเราต้องการให้การพัฒนานั้นเน้นที่ความยั่งยืน “เกื้อกูลกัน” ตั้งแต่มนุษย์ด้วยกันเอง หรือ มนุษย์กับธรรมชาติ รวมทั้งมนุษย์กับเทคโนโลยี
กล่าวโดยสรุปแล้ว…หนังสือสองเล่มนี้ทำให้เราเห็นภาพอนาคตอันใกล้มากขึ้น
…ภาพสี่ภาพที่ส่งผลกับชีวิตเรา ภาพของเทคโนโลยีที่เปลี่ยนแปลงแทบทุกวัน… ภาพของเศรษฐกิจที่ผันผวนมากขึ้น ภาพ…สังคมที่เต็มไปด้วยความหลากหลาย และภาพสิ่งแวดล้อมที่ต้องการทุกคนมาช่วยกันดูแลรักษา
ข่าวหรือบทความที่เกี่ยวข้อง
