ThaiPublica > เกาะกระแส > การมาถึงอย่างรวดเร็วของ “รถยนต์ EV” ทำไมการปฏิวัติจึงเกิดขึ้นทันทีในปัจจุบัน

การมาถึงอย่างรวดเร็วของ “รถยนต์ EV” ทำไมการปฏิวัติจึงเกิดขึ้นทันทีในปัจจุบัน

30 มีนาคม 2023


รายงานโดย ปรีดี บุญซื่อ

เว็บไซต์ nytimes.com รายงานว่า เมื่อปี 2022 รถยนต์ EV ในสหรัฐอเมริกา มีราคาเฉลี่ยตกคันละ 61,488 ดอลลาร์ ส่วนรถยนต์ใช้น้ำมันมีราคาเฉลี่ยที่คันละ 49,507 ดอลลาร์ แต่ในปี 2023 ราคารถยนต์ EV ในสหรัฐฯจะลดลงมาใกล้กับราคารถยนต์ใช้น้ำมัน การแข่งขันที่มากขึ้น การอุดหนุนจากรัฐบาลในรูปเครดิตภาษีคันละ 7,500 ดอลลาร์ และราคาที่ลดลงของแร่ลิเธียม วัตถุดิบใช้ทำแบตเตอรี่ ทำให้ผู้บริโภคอยู่ในฐานะที่จะซื้อรถยนต์ EV

รายงาน BloombergNEF คาดการณ์ว่า ในปี 2022 ยอดขายรถยนต์ EV จะเพิ่มขึ้น 60% ในนอรเวย์ 4 ใน 5 คันของยอดขายรถยนต์ใหม่ เป็นรถยนต์ EV ในปี 2016 สัดส่วนอยู่ที่ 1 ใน 5 ในเยอรมัน เมื่อเดือนธันวาคม 2022 55% ของรถยนต์ใหม่ที่จดทะเบียนเป็นรถ EV หรือ Hybrid ในจีน ยอดขายรถ EV ทั้งหมดมีจำนวนมากกว่ายอดขายรถ EV รวมทั้งหมดในโลก เดือนพฤศจิกายน 2022 จีนส่งออกรถยนต์ EV มูลค่า 3.2 พันล้านดอลลาร์ บริษัท BYD ผู้ผลิตรถ EV รายใหญ่สุดของจีน มีส่วนแบ่งตลาดโลกมากกว่า Tesla

ที่มาภาพ : amazon.com

ความได้เปรียบของรถยนต์ EV

หนังสือ The Arrival of the Electric Car (2022) เขียนไว้ว่า หนึ่งในความได้เปรียบของรถยนต์ EV คือ ความวางใจต่อการทำงาน (reliability) ของรถยนต์ EV มีมากกว่ารถยนต์ใช้น้ำมัน เนื่องจากวิศวกรรมรถยนต์ EV ช่วงจากการส่งกำลังเครื่องยนต์ไปสู่การขับเคลื่อนของล้อรถ (drivetrain) มีความซับซ้อนน้อยกว่าระบบของรถใช้น้ำมัน การมีชิ้นส่วนมากในส่วนระบบแรงขับเคลื่อนดังกล่าวหมายความว่า มีโอกาสที่ชิ้นส่วนต่างๆที่จะเสียได้ง่าย

จากการเปิดเผยของ Tesla โครงสร้างวิศวกรรมรถยนต์ในส่วนการขับเคลื่อนของรถ Tesla มีชิ้นส่วนแค่ 17 ชิ้น เทียบกับรถใช้น้ำมันมีชิ้นส่วนมากกว่า 2,000 ชิ้น รถยนต์ EV ไม่มีเกียร์ ทำให้ไม่มีระบบการเปลี่ยนเกียร์ที่ซับซ้อน

ในปี 2011 เมื่อ Nissan เริ่มผลิตรถยนต์ EV ออกขายเป็นครั้งแรก เรียกว่า LEAF มีความวิตกกันว่า เมื่อเวลาผ่านไป แบตเตอรี่ของ LEAF จะเสื่อมลง จากข้อมูลในเวลาที่ผ่านมา 10 ปี ก็ไม่เกิดปัญหาดังกล่าว ข้อมูลจากรถ Tesla Model S หลังจากขับไปเป็นระยะทาง 168,000 ไมล์ หรือ 268,800 กม. แบตเตอรี่ของรถ Tesla ยังมีสมรรถนะเดิมอยู่ 91% ข้อมูลยังระบุว่าสมรรถนะของแบตเตอรี่หายไป 1% ในทุกๆการวิ่งระยะทาง 18,750 ไมล์หรือ 30,000 กม.

รถยนต์ EV Nissan LEAF ที่มาภาพ : wikipedia.org

หนังสือ The Arrival of the Electric Car อ้างถึงนิตยสาร Consumer Report ที่เคยคาดการณ์ว่า แบตเตอรี่รถยนต์ EV ควรจะมีอายุการใช้งาน เมื่อรถยนต์วิ่งได้ 200,000 ไมล์ จุดนี้หมายความว่า รถยนต์จะต้องใช้งานนาน 15-20 ปี ก่อนที่จะเปลี่ยนแบตเตอรี่ เมื่อถึงจุดนั้น ไม่ได้หมายความว่าจะต้องทิ้งแบตเตอรี่เลย เพราะยังสามารถใช้งานอยู่ โดยอาจนำมาเป็นแหล่งพลังงานสำรองของบ้านพักอาศัย ที่เก็บพลังงานแสงแดดหรือลม

ส่วนมอเตอร์ไฟฟ้าของรถยนต์ EV สามารถทำงานได้นานมากกว่า 15 ปี ผู้เชี่ยวชาญคาดการณ์ว่า ในสภาพการใช้รถยนต์ตามปกติ มอเตอร์รถยนต์สามารถมีอายุใช้งานได้นานถึง 20 ปี คือยาวนานกว่าอายุของรถยนต์ ในสหรัฐฯ รัฐบาลกำหนดให้ผู้ผลิตจะต้องรับประกันการใช้งานของแบตเตอรี่นาน 8 ปี หรือ 100,000 ไมล์

ทำไมเกิดการนิยมรถยนต์ EV ขึ้นมาทันที

The Arrival of the Electric Car ตอบคำถามที่ว่า ทำไมเกิดการปฏิวัติของรถยนต์ EV ขึ้นมาแบบทันทีในปัจจุบัน ตามปกติ สินค้าที่จะได้รับการยอมรับจากผู้ยริโภคจำนวนมาก จะต้องสามารถเอาชนะการต่อต้านไม่ยอมรับที่สำคัญของผู้บริโภค กรณีของรถยนต์ EV การต่อต้านที่สำคัญมี 3 อย่าง คือ (1) ราคา (2) ระยะการเดินทาง และ (3) การออกแบบ

ราคา รถยนต์ EV จะมีราคาดึงดูดผู้บริโภค ผู้ผลิตจะต้องทำให้ต้นทุนการผลิตที่สำคัญลดลง ต้นทุนหลักของรถยนต์ EV คือราคาแบตเตอรี่และปริมาณการผลิตที่ยังต่ำ ในช่วง 15 ปีที่ผ่านมา ราคาแบตเตอรี่ลดลงอย่างต่อเนื่อง จนทำให้ในปัจจุบัน รถยนต์ EV สามารถแข่งขันได้ในตลาดรถยนต์หรูระดับกลาง แต่ยังเป็นไปไม่ได้สำหรับรถยนต์ EV ในตลาดรถยนต์ราคาประหยัด แต่ทิศทางของต้นทุนทำให้เป็นไปได้ที่จะมีรถยนต์ EV ในตลาดราคาประหยัด ผู้ผลิตรถยนต์ EV บางรายประกาศแล้วว่า มีแผนจะบุกตลาดส่วนนี้

ในปี 2010 ต้นทุนของแบตเตอรี่ลิเธียม-ไอออนต่อ kWh (kilowatt-hour) อยู่ที่ 1,000 ดอลลาร์ ในปี 2021 ต้นทุนแบตเตอรี่ลดมาเหลือ 132 ดอลลาร์ต่อ kWh ในวงการรถยนต์เห็นตรงกันว่า ที่ต้นทุนแบตเตอรี่ 100 ดอลลาร์ต่อ kWh จะทำให้ราคารถยนต์ EV และรถยนต์ใช้น้ำมัน มีราคาใกล้เคียงกัน

ปัญหาท้าทายผู้ผลิตในการลดต้นทุนอีกอย่างคือ ปริมาณการผลิตรถยนต์ EV ในปี 2019 Tesla พิสูจน์ให้เห็นว่า สามารถผลิตรถยนต์ Model 3 ได้ 50,000 คันในแต่ละไตรมาส แต่เรื่องปริมาณการผลิตเป็นปัญหาว่าอะไรเกิดก่อน ระหว่างไก่กับไข่ ผู้บริโภคจะซื้อรถยนต์ EV มากขึ้น หากมีราคาลดลง และราคารถยนต์ EV จะลดลงเมื่อคนซื้อมากขึ้น

ที่มาภาพ : cars.com

ระยะการเดินทาง

ระยะการเดินทางหมายถึงรถยนต์ EV จะวิ่งได้ไกลขนาดไหน ต่อการชาร์จแบตเตอรี่หนึ่งครั้ง ในช่วงที่ผ่านมา ระยะการเดินทางเพิ่มมากขึ้นอย่างต่อเนื่อง ตัวอย่างคือรถยนต์ LEAF ของ Nissan ในระยะ 7 ปี ระยะการเดินทางของ LEAF เพิ่ม 3 เท่า โดยไม่ได้มีการพัฒนาทางเทคนิคที่สำคัญใดๆ เมื่อเปิดตัวรถ LEAF ในปี 2011 ด้วยแบตเตอรี่ลิเธียม-ไอออน 24 kWh มีระยะการเดินทาง 73 ไมล์ (116.8 กม) ในปี 2013 เพิ่มเป็น 84 ไมล์ (134 กม) และในปี 2016 เพิ่มเป็น 107 ไมล์ (172 กม) ด้วยแบตเตอรี่ 30 kWh ปี 2019 มีระยะการเดินทาง 226 ไมล์ (361 กม) ด้วยแบตเตอรี่ 62 kWh

จากการสำรวจของบริษัท Volvo 58% ของคนที่สำรวจความเห็นบอกว่า ระยะการเดินทางของรถยนต์ EV คือปัญหาสำคัญสุดในการตัดสินใจซื้อรถยนต์ EV คนอเมริกันใช้รถยนต์เฉลี่ยระยะทาง 29 ไมล์ต่อวัน จึงอยู่ในระยะการเดินทางของรถยนต์ EV ทั้งหมดที่วางตลาด แต่คนทั่วไปยังมีความกังวลในเรื่องนี้ ดังนั้น ระยะการเดินทางที่คนทั่วไปสบายใจคือมากกว่า 200 ไมล์ (320 กม) ต่อการชาร์จหนึ่งครั้ง แต่ทุกวันนี้ รถยนต์ EV มีระยะการเดินทางมากกว่า 300 ไมล์ (480 กม) กำลังกลายเป็นเรื่องปกติมากขึ้น

การออกแบบในอดีต รถยนต์ EV สมัยปี 1970 ไม่ได้มีการออบแบบที่จะสร้างความสนใจของลูกค้า โดยไปเน้นอรรถประโยชน์ของรถยนต์ แต่ Tesla มองเห็นความสำคัญในจุดนี้ และใช้การออกแบบรถยนต์ EV มาสร้างความต้องการของลูกค้า ปี 2006 Elon Musk ประกาศว่า รถยนต์ Tesla Roadster ออกแบบมาเพื่อแข่งกับรถยนต์ใช้น้ำมันอย่าง Porsche หรือ Ferrari

ที่มาภาพ : https://www.tesla.com/models

ในปี 2012 Tesla วางตลาดรถยนต์ EV Model S ที่ออกแบบอย่างสวยงาม นิตยสาร MotorTrend เลือกให้เป็นรถยนต์แห่งปี และยังกล่าวว่า Model S เป็นรถยนต์ดีที่สุดในบรรดารถยนต์ ที่ได้รับเลือกเป็นรถยนต์แห่งปี ในระยะ 70 ปีที่ผ่านมา ดังนั้น สมรรถนะของรถยนต์ EV ที่มากขึ้น บวกด้วยการออกแบบที่ล้ำเลิศ จะเป็นตัวขับเคลื่อนสำคัญต่อยอดขายของรถยนต์ EV

รถยนต์ EV ได้เดินทางมาถึงจุดที่ได้รับการยอมรับจากตลาด ส่วนอนาคตของรถยนต์ EV ก็สดใส ยอดขายมีส่วนแบ่งตลาดมากขึ้น ประเทศที่มีประชากรมากและมีปัญหาคุณภาพอากาศที่เลวร้าย กำหนดให้การใช้รถยนต์ EV เป็นนโยบายทางการ รถยนต์ EV เองก็มีสมรรถนะดีขึ้นอย่างต่อเนื่อง ในเรื่องระยะการเดินทางและความเร็ว

การเติบโตของรถยนต์ EV ไม่ได้จำกัดเฉพาะในด้านรถยนต์นั่งเท่านั้น การก้าวกระโดดของรถยนต์ EV ยังเกิดขึ้นในรถยนต์พาณิชย์ เช่น รถยนต์กึ่งบรรทุก รถส่งสินค้า รถบัสโรงเรียน และรถขนขยะ ต่อไปคนเราจะไม่ได้ยินเสียงรถขนขยะหรือรถส่งของ ที่มาหน้าบ้านเราอีกต่อไป เพราะเป็นรถยนต์พาณิชย์รุ่นใหม่

เอกสารประกอบ

Electirc Vehicles Could Match Gasoline Cars on Price This Year, nytimes.com, 10 February 2023.
The Arrival of the Electric Car, Chris Johnson and Ed Sobey, SAE International, 2023.