สภาที่ปรึกษาธุรกิจอาเซียน ร่วมกับกระทรวงการต่างประเทศ กระทรวงพาณิชย์ และคณะกรรมการร่วมภาคเอกชน 3 สถาบัน (กกร.) ประกอบด้วย สภาหอการค้าแห่งประเทศไทย สภาอุตสาหกรรมแห่งประเทศไทย และสมาคมธนาคารไทย ร่วมเป็นเจ้าภาพในจัดการประชุมสุดยอดผู้นำธุรกิจ ASEAN Business and Investment Summit 2019 หรือ ABIS 2019 ที่จัดขึ้นระหว่างวันที่ 2-3 พฤศจิกายน 2562 ณ ศูนย์แสดงสินค้าและการประชุม อิมแพ็ค เมืองทองธานี
ในวันแรกของการประชุม ตัน ศรี โทนี เฟอร์นานเดส ประธานเจ้าหน้าที่บริหาร กลุ่มแอร์เอเชีย จากมาเลเซีย เป็นแขกรับเชิญพิเศษ ได้ถ่ายทอดประสบการณ์จากการทำธุรกิจในอาเซียน และมุมมองต่อการทำธุรกิจในตลาดขนาดใหญ่มีประชากรรวมกัน 650 ล้านคน
ตัน ศรี โทนี เริ่มด้วยการกล่าวว่า “ผมมีเวลานำเสนอ 15 นาที ดังนั้นผมก็จะทำตัวเหมือนแอร์เอเชีย คือ ตรงเวลา”
ตัน ศรี โทนี กล่าวว่า เป็นที่รู้จักกันดีอยู่แล้วอาเซียนมีประชากรรวมกันถึง 650 ล้านคน อยู่ในวัยเยาว์ มีรายได้สูง เป็นภูมิภาคที่เศรษฐกิจมีขนาดใหญ่และขยายตัวอย่างรวดเร็ว
การที่มีประชากรจำนวนมาก หมายความว่าบริษัทในอาเซียนสามารถที่จะสร้างโอกาสอย่างมหาศาลในด้านเศรษฐกิจ จากการทำธุรกิจและการค้าระหว่างกัน ในขณะที่สถานการณ์ภายนอกกลุ่มเต็มไปด้วยความไม่แน่นอน
เมื่อมองไปที่แบรนด์อาเซียนชั้นนำ พบว่าหลายแบรนด์เป็นแบรนด์ข้ามชาติ หรือ multinational brand แม้แบรนด์อาเซียนหลายรายเติบโตอย่างรวดเร็ว แต่ยังห่างชั้นจากแบรนด์ดังๆ ระดับโลก เช่น ซัมซุง แมคโดนัลด์ หรืออาลีบาบา
ตัน ศรี โทนี ให้ข้อมูลเกี่ยวกับแอร์เอเชียโดยเล่าว่า เริ่มก่อตั้งเมื่อ 18 ปีที่แล้ว เพราะมองเห็นถึงโอกาสมหาศาลในอาเซียน
“18 ปีที่แล้วผมเริ่มด้วยเครื่องบินเพียง 2 ลำ ปัจจุบันมี 275 ลำ 18 ปีที่แล้วผมเริ่มจากผู้โดยสาร 200,000 คน ปัจจุบันเราขนผู้โดยสาร 100 ล้านคน เหตุผลหลักคือ ตลาดอาเซียนเป็นตลาดที่ดีมาก ซึ่งเป็นสิ่งที่ผมเห็นเมื่อเริ่มแอร์เอเชีย 18 ปีก่อน”ตัน ศรี โทนี กล่าว
ตัน ศรี โทนี กล่าวว่า 35% ของเที่ยวบินแอร์แอเชียในอาเซียนมีความโดดเด่น ขณะที่ 60% ของผู้โดยสารเป็นการบินข้ามประเทศภายในอาเซียนด้วยกันเอง ดังนั้นไม่ว่าจะเกิดอะไรกับตลาดโลก เราก็ยังมีตลาดของเราเองในอาเซียน นอกจากนี้ 90% ของพนักงานก็ยังเป็นคนอาเซียน
แอร์เอเชียบินไปทุกเมืองหลวงของทุกประเทศในอาเซียน และยังสร้างตลาดใหม่ขึ้นอีกด้วย ทำให้มีโอกาสมหาศาล แอร์เอเชียจึงเป็นสายการบินที่ใหญ่อันดับ 13 ของโลก และใหญ่อันดับ 4 ในเอเชีย จากปัจจัยหลักคือตลาดใหญ่ ดังนั้นจึงมีโอกาสอย่างมากสำหรับบริษัทอาเซียนในอาเซียน
“แอร์เอเชียเป็นตัวอย่างที่พิสูจน์ให้เห็นถึงการใช้ประโยชน์จากตลาดที่ใหญ่ และสถานะเศรษฐกิจที่เติบโตดีของอาเซียน”
ตัน ศรี โทนี กล่าวว่า เขาได้ตั้งบริษัทที่เป็นอาเซียนอย่างแท้จริง Truly ASEAN โดยมีซีเอฟโอเป็นคนไทย ฝ่ายสื่อสารองค์กรเป็นชาวอินโดนีเซีย รวมทั้งได้ใช้จุดแข็งและความหลากหลายของอาเซียนในการสร้างแบรนด์ซึ่งมีผลให้อาเซียนมีความใกล้ชิดกันมากขึ้น เพราะแอร์เอเชียได้เชื่อมโยงหลายเมือง จากที่ไม่เคยมีการเชื่อมต่อกันมาก่อน
“นี่คือสิ่งที่ผมต้องการจะสื่อให้กับทุกคนได้รู้ว่า โอกาสในอาเซียนมีมากมายมหาศาล หากมีการปรับเปลี่ยน เปิดประเทศให้กว้างมากขึ้น เพื่อสนับสนุนธุรกิจขนาดกลางและขนาดย่อม และบริษัทอาเซียน” ตัน ศรี โทนี กล่าว
อย่างไรก็ตาม การทำธุรกิจในอาเซียนก็มีอุปสรรคอยู่บ้าง โดยที่เห็นก็คือ กฎหมายความเป็นเจ้าของ การขาดมาตรฐานอาเซียนที่ยอมรับร่วมกัน ซึ่งทำให้บางครั้งการทำธุรกิจของบริษัทที่อยู่นอกอาเซียนง่ายกว่าบริษัทที่อยู่ในอาเซียน
การปรับมาตรฐานให้สอดคล้องกัน มีตัวอย่างที่เห็นอย่างชัดเจนจากสหภาพยุโรป ที่สร้างมาตรฐานร่วมกัน มีตลาดเดียว ขณะที่อาเซียนยังมีหลายมาตรฐาน เพื่อเอื้อต่อการค้าและการลงทุนในภูมิภาค รวมไปถึงการยกเลิกข้อจำกัดต่างๆ ทั้งข้อจำกัดที่มองเห็นและข้อจำกัดที่มองไม่เห็น เช่น การมีวีซ่าเดียวสำหรับอาเซียน การเชื่อมโยงข้อมูลแบบ single window
“ยังมีอุปสรรคหลายด้านที่ทำให้อาเซียนไม่สามารถขึ้นเป็นผู้นำ และให้ประโยชน์แก่ประชาชนอาเซียนได้” ตัน ศรี โทนี กล่าว พร้อมยกตัวอย่างให้เห็นว่า ขณะที่เรามองเห็นถึงโอกาสทางเศรษฐกิจดิจิทัลมากมาย เช่น อีคอมเมิร์ซ โลจิสติกส์ ฟินเทค รวมทั้งมีผู้ประกอบการ SME ที่มีความสามารถ มีสตาร์ทอัปที่โดดเด่น แต่บริษัทอาเซียนกลับเสียเปรียบบริษัทต่างชาติ ดังนั้นจึงให้โอกาสบริษัทอาเซียนได้แข่งขันกับแบรนด์ระดับโลกด้วย
นอกจากนี้ตัวอย่างที่เห็นชัด คือ ลาซาด้า แพลตฟอร์มอีคอมเมิร์ซ อาลีบาบา ก็เห็นว่าไม่มีบริษัทอาเซียนที่ขึ้นเป็นผู้นำเลย เหตุผลก็คือ พิธีการศุลกากร การนำเข้าหรือส่งออก ที่ยังไม่มีระบบ single window ดังนั้นอีคอมเมิร์ซภายในอาเซียน (intra-asean) จึงยังไม่เกิด ทั้งๆ ที่มีโอกาสจากโซเชียลคอมเมิร์ซของ SME ที่จะขายสินค้าไปทั่วอาเซียน แต่มีอุปสรรคเหล่านี้
“ผมจึงร้องขอให้ผู้นำอาเซียนเร่งดำเนินการ ทลายกำแพงนี้ลง เพื่อให้ธุรกิจได้ประโยชน์จากตลาดขนาดใหญ่แห่งนี้”
ตัน ศรี โทนี กล่าวว่า แอร์เอเชียมีส่วนในการเสริมสร้างธุรกิจ SME กลยุทธ์หนึ่งที่ทำให้แอร์เอเชียเติบโตเร็วมากในภูมิภาคนี้ คือ ความหลากหลายของอาเซียน ซึ่งเป็นพลังของอาเซียนเช่นกัน นั่นคือ ประชากรของอาเซียน
“เมื่อผมก่อตั้งบริษัทนั้นมีพนักงาน 250 คน ปัจจุบันมีพนักงาน 29,000 คน ทั้งหมดมาจากอาเซียน ก่อให้เกิดการสร้างงานที่เกี่ยวเนื่องถึง 500,000 ตำแหน่ง ในด้านการท่องเที่ยว โลจิสติกส์” ตัน ศรี โทนี กล่าว
นอกจากนี้ยังดำเนินการธุรกิจที่ไม่ยึดติดกับรูปแบบเดิม เป็นบริษัทแรกในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ที่มีนักบินหญิง ปัจจุบันเป็นสายการบินที่มีสัดส่วนนักบินหญิงสูงสุดในโลกถึง 400 คน มีผู้ช่วยนักบินหญิง พนักงานต้อนรับเป็นหญิง มีวิศวกรหญิง พนักงานภาคพื้นดินเป็นหญิง
ตัน ศรี โทนี กล่าวอีกว่า ต้องการที่จะชี้ให้เห็นถึงความหลากหลายของพลังทรัพยากรในมนุษย์ แอร์เอเชียคงไม่ก้าวขึ้นสู่สายการบินใหญ่อันดับ 13 ของโลกหากไม่ได้ดำเนินการหลากหลายวิธีในการผลักดันให้พนักงานเติบโต อบรมพนักงาน ชนิดที่เรียกว่า นำเพชรมาเจียระไนเลยทีเดียว รวมทั้งผสมผสานความหลากหลายของวัฒนธรรมในการทำงาน
“ที่แอร์เอเชีย เราไม่พูดว่ามาจากประเทศไหน แต่บอกว่าเราเป็นแอร์เอเชีย และความเป็นจริงคือแอร์เอเชียมีความหลากหลายของคนที่ทำให้ก้าวขึ้นมาเป็นแบรนด์แถวหน้าของอาเซียน ดังนั้นเราสนับสนุนให้บริษัทอาเซียนขยายตัวไปในต่างประเทศ มองตลาดอาเซียน เพื่อที่จะเติบโตและขยายแบรนด์อาเซียน”
ตัน ศรี โทนี กล่าวว่า SME มีความสำคัญต่ออาเซียน จึงต้องมีการเอาใจใส่ดูแล แอร์เอเชียจัดซื้อสินค้าประเภทอาหารส่วนใหญ่จาก SME มีเพียง 10% เท่านั้นที่ซื้อจากแบรนด์ข้ามชาติ
แอร์เอเชียยังส่งเสริมสินค้าหลายประเภทของอาเซียนให้กับผู้โดยสาร 100 ล้านคนที่เดินทางด้วยแอร์เอเชีย ดังนั้นเราสร้างการเติบโตอย่างเท่าเทียม ความยั่งยืนมีความสำคัญต่อการพัฒนาอาเซียน ขณะที่เมืองในอาเซียนกำลังขยายตัว แอร์เอเชียได้มีส่วนร่วมในโครงการรณรงค์ที่ชื่อว่า Journey D เพื่อสร้างพลังให้ชาวบ้าน ชุมชน ส่งเสริมผลิตภัณฑ์ท่องเที่ยว ซื้อผลไม้จากชุมชน
“การสร้างการมีส่วนร่วม จะเป็นแกนหลักของเราต่อเนื่องในอีก 10 ปี เราจึงเห็นว่าตลาดที่ใหญ่นี้ สามารถขยายตัวหากมีการกำจัดอุปสรรค” ตัน ศรี โทนี กล่าว
ตัน ศรี โทนี กล่าวว่า แอร์เอเชียได้ทำให้อาเซียนมีความใกล้ชิดกันมากขึ้น ด้วยการบินไปที่เมืองที่ไม่เคยมีสายการบินไหนบินมาก่อน เชื่อมโยงเมืองของอาเซียนเข้าด้วยกัน ตัวอย่างคือ บินจากกัวลาลัมเปอร์ตรงไปบันดุง อินโดนีเซีย โดยเที่ยวบินแรกเริ่มขึ้น 15 ปีก่อน ปัจจุบันนี้มีสายการบิน 23 รายบินไปบันดุง ซึ่งทุกเที่ยวบินบินออกจากอาเซียน และมีส่วนเปลี่ยนโฉมเศรษฐกิจของบันดุง
“เมื่อเร็วๆ นี้เราเริ่มบินจากกัวลาลัมเปอร์มาหัวหิน ซึ่งนักท่องเที่ยวมาเลเซียและยุโรปหลั่งไหลเข้ามาเพิ่มขึ้น 60% แสดงให้เห็นว่าการเชื่อมโยงไม่เพียงมีความสำคัญในการเชื่อมโยงคนและโลจิสติกส์เท่านั้น แต่ยังมีผลต่อการสร้างงาน การทำให้คนเคลื่อนย้ายไปทำงานที่ไหนก็ได้อย่างอิสระ แต่ต้องมีมาตรฐานเดียวกัน ตัวอย่างก็คือ แอร์เอเชียต้องดำเนินการเกี่ยวกับมาตรฐานหลักเกณฑ์การกำกับนักบินถึง 10 ประเทศ เพราะนักบินไม่สามารถโยกย้ายไปทำการบินในประเทศอื่นได้ การเคลื่อนย้ายหรือ mobility ไม่ใช่เพียงการย้ายจากจุดเอมาบี แต่เป็นการย้ายคนจากเอไปบีเช่นกัน” ตัน ศรี โทนี กล่าว
ตัน ศรี โทนี จบการนำเสนอด้วยการกล่าวว่า “เมื่อผมเริ่มธุรกิจใน 18 ปีก่อน ผมไม่เคยคิดว่าจะมาถึงวันนี้ได้ แต่ตัวอย่างจากที่ผมทำก็แสดงให้เห็นว่าหลายบริษัทสามารถทำได้ เพราะมีโอกาสมหาศาล หากรัฐช่วยอำนวยความสะดวกและสนับสนุน พลังของอาเซียนแบรนด์ พลังของบริษัทอาเซียนมีมาก จากเครื่องบิน 2 ลำมาเป็น 272 ลำ ด้วยการสร้างตลาดใหม่ ผมไม่เคยแย่งส่วนแบ่งตลาดของใคร”
“เราเพียงแค่ทำให้คนบินได้เท่านั้น ดังสโลแกนของเราที่ว่า ใครๆ ก็บินได้”
“อาเซียนมีศักยภาพมหาศาลรอเราอยู่ ผมเป็นคนที่มองโลกในแง่ดี ผมเห็นตั้งแต่ 18 ปีก่อนว่าอาเซียนมีความก้าวหน้า จึงได้เริ่มธุรกิจนี้ขึ้น และในเร็วๆ นี้จะเปิดธุรกิจอาหารในกัวลาลัมเปอร์และไทย เราฝัน แต่หากเราฝัน เราก็จะไม่รู้ ผมไม่อยากจะมาพูดในตอนที่มีอายุ 55 ปี ว่ารู้งี้ทำก็ดี และอยากจะฝากข้อความไว้ว่า เชื่อในสิ่งที่เหลือเชื่อ กล้าที่จะฝัน เพราะเป็นเรื่องปกติ บางฝันก็สำเร็จ หากเราไม่เสี่ยง เราก็จะไม่รู้ อย่าพูดว่าไม่ก่อนที่จะได้คำตอบ อย่างผมเคยขายเพลง ขายคาราบาว แต่วันนี้ผมขายตั๋วเครื่องบิน” ตัน ศรี โทนี กล่าว
ข่าวหรือบทความที่เกี่ยวข้อง
