ปฏิบัติการลิงแก้แห

บรรยง พงษ์พานิช

เพิ่งจะเห็นคำสั่ง คสช. ที่ 19/2561 ลว. 26 พ.ย. นี้ เรื่อง กลไกในการขับเคลื่อนการปฏิรูปประเทศ ยุทธศาสตร์ชาติ และการสร้างความสามัคคีปรองดอง

ขอบอกว่านี่เป็นเรื่อง “ลิงแก้แห” อย่างชัดเจนที่สุดครับ

ออกรัฐธรรมนูญมาให้มีแผนยุทธศาสตร์ชาติ แผนปฏิรูปประเทศ โดยที่ยังไม่ได้คิดให้รอบคอบว่ามันจะเกิดยังไง หน้าตาจะเป็นยังไง จะดำเนินการได้อย่างไร (ขอเรียกว่าวิสัยทัศน์ชั่ววูบ)
ออก พ.ร.บ.ยุทธศาสตร์ฯ กับ พ.ร.บ.แผนและขั้นตอนการปฏิรูปฯ มีกรรมการหลายสิบคณะทำงานกันไปคนละทิศละทางอย่างเร่งรีบ ต่างคนต่างเดิน
พอแผนปฏิรูปออก เอามาขยำรวมกัน ก็เห็นได้เลยว่าสะเปะสะปะ ไปคนละทิศละทาง ไม่มีทางดำเนินการได้จริง ไม่มีทางมีงบประมาณทำได้หมด …ไอ้ข้างแผนยุทธศาสตร์ทำออกมาไม่มีอะไร มีแต่คำสวยๆ ก็เลยแบ่งเป็นแผนปฏิบัติการที่ยังไม่มียังไม่ออก แต่ก็จัดงานจัดอีเวนต์ประโคมไปแล้ว เสียงบมากมาย (เพราะจองอีเวนต์ประชาสัมพันธ์ไว้ก่อนเห็นเรื่องที่จะประชาสัมพันธ์) นี่ก็สั่งจองอีเวนต์สิ้น ม.ค. ไว้อีกแล้ว งบกว่าร้อยล้านบาท เพราะหวังว่าแผนปฏิบัติการจะออกมาเจ๋งดูดี (จะคอยดูครับ)
ตอนนี้ชักจะรู้แล้วว่า ตามโครงสร้างเดิม ตามที่เนติบริกรสนองวิสัยทัศน์ที่คิดไม่ครบไว้นั้น มันไม่มีทางเวิร์ก ไม่มีทางทำได้ แถมตกลงใจแล้วว่ากูจะอยู่ทำต่อเอง ก็เลยพยายามแก้ปัญหาโดยออกคำสั่งนี้ หวังว่าจะประสานงานให้มันเดินไปได้ตามวิสัยทัศน์ผิดๆ ที่ประกาศไว้หลายร้อยครั้ง
คำสั่ง คสช. ที่ 19/2561 ที่เป็นกฎหมายนี้ ให้มีคณะกรรมการอีกคณะ (คณะที่ร้อยเท่าไหร่ไม่รู้แล้วครับ) ตั้งสำนักงานอีกอัน หวังว่าจะมาแก้ปัญหาประสานงานที่ออกแบบไว้จนยุ่งเหยิงพัลวันนั้นได้
การตั้งคณะกรรมการนี่ เป็นที่นิยมของระบบไทยๆ มากครับ มีปัญหาอะไรก็ตั้งกรรมการไว้ก่อน มันจะได้ไม่มีใครต้องรับผิดชอบโดยตรง พอทำงาน ทุกกรรมการก็จะมีแต่ติดขัดกับระบบราชการ ส่วนใหญ่จะมีแต่กรรมการ “แผนกเอ๊ะ” … เอ๊ะ ไอ้นี่ทำไม่ได้นะครับติดกฎข้อนี่นั่น ขัดระเบียบโน่นนู่น ไม่เห็นคณะไหนมีผลงานเป็นรูปธรรมจริงจังเท่าที่ควร (ผมเคยร่วมประชุมหลายกรรมการ วันๆ ถกกันแต่เรื่องระเบียบ ไม่ค่อยมีเรื่องสร้างสรร) ถกเสร็จแยกย้าย ไม่ค่อยมีใครเอาไปทำให้เกิดผล ทำรายงานขึ้นหิ้งกันไว้ นัดหน้าก็มาถกเรื่องเดิมๆ กันใหม่ รับเบี้ยเลี้ยงกันไป แล้วก็ไปพูดโม้กันวันหลัง “เรื่องดีๆ อย่างนี้ผมเคยเสนอไปแล้ว แต่มันไม่เกิด”
เนติบริกรท่านก็สุดยอด แก้ปัญหาได้ทุกอย่าง มันเริ่มจาก รธน. (รัฐธรรมนูญ) ที่ผ่านประชามติ (อย่างงงๆ) แล้วก็มาเป็น พ.ร.บ. ผ่าน สนช. (สภานิติบัญญัติแห่งชาติ) แล้วดันไม่เวิร์ก เลยมาเสริมมาแก้กันด้วยคำสั่ง คสช. ที่สั่งแก้ พ.ร.บ. ไปหลายอันเลย ผมไม่ใช่นักกฎหมายแต่ก็ยังเห็นว่ากระบวนการมันแหม่งๆ ขัดหลักการพิกล (ใครก็ไม่รู้เพิ่งบอกว่าบ้านเมืองไม่ได้อยู่ได้ด้วยกฎหมายแต่อย่างเดียว แต่อยู่ด้วยความเหมาะสมตามกาลที่ท่านเรียกว่ากาลเทศะด้วย)
รัฐธรรมนูญมาตรา 77 ท่านก็ระบุไว้ชัด ว่า ก่อนตรากฎหมายต้องศึกษาผลกระทบ (regulatory impact assessment) ให้รอบด้าน ต้องรับฟังความคิดเห็น (public hearing) แต่นี่ท่านใช้อำนาจออกคำสั่งที่เป็นกฎหมายโดยลัดขั้นตอนทุกอย่าง ทั้งๆ ที่ รธน. มีผลใช้บังคับแล้ว อยากถามว่านี่ผิด รธน. หรือเปล่าครับ (ผมหาข้อยกเว้นในบทเฉพาะกาลไม่เจอ…ก็เลยขอถือโอกาสใช้สิทธิ์ประชาชนให้ความเห็นย้อนหลังนะครับ)
ตามคำสั่งที่ว่า นายกฯ เป็นคนตั้งกรรมการฯ เพื่อไปประสานงานกับคณะกรรมการที่นายกฯ ไม่ได้ตั้ง (ก็เขาตั้งล็อคไว้หมดแล้วห้าปี) แถมคำสั่งนี้ให้แก้ได้โดย คสช. ที่จะไม่มีอยู่แล้ว (ตามข้อเสนอของนายกฯ หรือ ครม.) นี่ถ้านายกฯ คนต่อไปไม่เป็นคนเดิม ไม่มีทางที่จะทำงานกันได้เลยครับ (ท่านเนติบริกรเขียนโดยตั้งสมมติฐานคาดคะเนผลการเลือกตั้งไว้เลยนะครับ) แถมจะแก้ก็ไม่รู้จะให้ใครแก้
สำนักงานที่จะตั้งขึ้นด้วยความหวังว่าจะมาแก้มาสางความมั่วนี้ได้ ก็ระบุไว้ว่าห้าปีให้ทบทวน ถ้าไม่ควรมีแล้วให้ยุบไปรวมกับ ก.พ.ร. (สำนักงานคณะกรรพัฒนาระบบราชการ, ซึ่งตอนตั้ง ก.พ.ร. ก็บอกว่าน่าจะอยู่ห้าปีเหมือนกัน แต่นี่อยู่มาสิบห้าปีแล้ว ขออยู่ต่ออีกยี่สิบปี)

ขอสรุปเลยนะครับ ว่านี่เป็นปฏิบัติการลิงแก้แหที่น่ากลัวมาก ยิ่งแก้ยิ่งยุ่ง ยิ่งแก้ยิ่งพัลวัน ยิ่งแก้ยิ่งมัดตัวเข้าไปลึกขึ้นทุกที

ผมเคยเขียนท้วงติงไว้หลายครั้ง ตั้งแต่ร่างรัฐธรรมนูญ ตั้งแต่มี พ.ร.บ.ยุทธศาสตร์ฯ กับ พ.ร.บ.ปฏิรูปฯ ว่าวิธีการดำเนินงานแบบนี้น่ะ ให้ระวังว่าไอ้ที่หวังดีจะให้เป็นคบไฟนำทาง มันจะกลายเป็นโซ่ตรวนล่ามชาติซะละมากกว่า เดินมาถึงวันนี้ค่อนข้างเห็นชัดนะครับว่ามันจะเป็นแบบไหน

ขอกราบวิงวอนเถอะครับ ในเมื่อท่านก็ตัดสินใจแล้วว่าจะอยู่ทำต่อเอง ไอ้ค่ายกลต่างๆ ที่เคยวางไว้หวังจะดักคนอื่นน่ะ ท่านปลดออกเถอะครับ ไม่งั้นมันจะรัดตัวเองจนทำงานไม่ได้ แล้วเดี๋ยวพอถึงทางตันก็ต้องรื้อใหม่ทั้งยวงมานับหนึ่งใหม่ ต้องให้วีรบุรุษคนใหม่ลุกขึ้นมาเสี่ยงภัย เสี่ยงโทษประหาร ปลดล็อกให้ประเทศนับหนึ่งกันใหม่อีก

จุดจบของ “ลิงแก้แห” นั้น ใครๆ ก็รู้อยู่ว่าสุดท้ายแหมันก็มัดจนลิงจมน้ำตาย ผมไม่ได้ห่วงลิงห่วงท่านหรอกนะครับ แต่ผมและพี่น้องทั้งชาติมันดันติดอยู่ในร่างแหของท่านด้วยนะสิครับ ได้โปรดเถิด ตัดแหทิ้งเสียเถอะครับ รื้อเลิกให้หมด การมียุทธศาสตร์ชาติ มีแผนปฏิรูป แบบที่เป็นกฎหมาย อย่างที่ทำอยู่นี้ มันไม่เวิร์กหรอกครับ …จะรื้อจะเลิกยังไง ถามท่านเนติบริกรเถอะครับ ท่านทำได้ทุกอย่างอยู่แล้ว

ป.ล. บทความนี้ มีจุดประสงค์ต้องการให้มีการพิจารณาทบทวนอย่างจริงจัง ถึงกระบวนการยุทธศาสตร์ชาติที่เป็นกฎหมายแบบที่ดำเนินอยู่ ไม่ได้มีเจตนาโจมตีรัฐบาลหรือบุคคลใด ไม่มีเป้าประสงค์ทางการเมือง หากผู้ใดนำไปใช้ ขอให้นำไปจนครบทั้งบทความ รวมทั้งปัจฉิมลิขิตนี้ด้วยครับ

ตีพิมพ์ครั้งแรก เฟซบุ๊ก Banyong Pongpanich วันที่ 13 ธันวาคม 2561