1721955
กลายเป็นไวรัลไปทั่วนับตั้งแต่แฟรนไชส์หนังสยองล่าสุด Evil Dead Rise (2023) ไปเปิดตัวในเทศกาลหนังยิ่งใหญ่อย่าง SXSW เมื่อช่วงถามตอบหลังหนังจบ มีผู้ชมใจเกเรคนหนึ่งลุกขึ้นก่นด่าโหวกเหวกว่า “หนังเรื่องนี้แม่งกาก!” จนคนทั้งโรงต้องเหลียวมอง ไม่หนำใจ ตาคนนั้นลงมาจากชั้นสองไปชั้นหนึ่งแล้วชูนิ้วกลางใส่ทีมงานสร้าง ทำเอาพระเอกบรูซ แคมป์เบลล์ ฉุนจัดต้องลุกขึ้นสวนว่า “แล้วคุณมาอยู่อะไรตรงนี้… เอาไอ้เบื๊อกนั่นออกไปที” แต่เหตุการณ์นี้ก็ไม่ได้ทำให้ทีมงานขวัญเสียแต่อย่างใด เพราะยังมีผู้ชมอีกมากที่อยู่คุยช่วงท้ายหนังอย่างยาวนาน
อย่างไรก็ตาม สิ่งนี้ไม่อาจทำให้แฟนเดนตายสะท้านสะเทือนแต่อย่างใด แถมเว็บไซต์คอหนังเดนตายอย่างมะเขือเน่ายังให้คะแนน “สด” สูงถึง 96% จากอย่างน้อย 25 บทวิจารณ์ทันทีหลังรอบเปิดตัวในเทศกาลนั้น แล้วอันที่จริงคอหนังต่างจดจ่อเฝ้ารอตั้งแต่ตัวอย่างหนังที่ออกมายั่วใจคนดูตั้งแต่สามเดือนก่อน แถมหลายคนยังสังเกตว่ามันมีบางซีนถูกตัดออกมาให้เห็นอย่างโดดเด่น แล้วมันช่างละม้ายคล้ายหนังขึ้นหิ้งชั้นครูอย่าง The Shining ของสแตนลีย์ คูบริก (1980)
Evil Dead Rise ภาคล่าสุดนี้กำกับโดย ลี โครนิน ที่เคยมีผลงานกำกับหนังยาวมาแค่เรื่องเดียว คือ The Hole in the Ground (2019) ที่ว่าด้วยความสัมพันธ์แม่กับลูกชายเมื่อพวกเขาตัดสินใจย้ายไปนอกเมือง ก่อนจะพบว่าลูกชายมีบางอย่างไม่เหมือนเดิม
เช่นกันคราวนี้ Evil Dead Rise ไปไกลจากเรื่องราวก่อนๆ ของแฟรนไชส์ เมื่อครอบครัวแม่เลี้ยงเดี่ยว มีลูก 3 คนอาศัยอยู่ในอะพาร์ตเมนต์ซอมซ่อใจกลางแอลเอ ก่อนที่ลูกชายจะไปเจอะคัมภีร์เนโครโนมิคอน (เดี๋ยวเราจะมาอธิบายว่ามันคืออะไร) แล้วหลังจากนั้นเด็กหนุ่มก็พบว่าแม่ของเขาเปลี่ยนไป ก็ให้เผอิญว่าในช่วงเวลาเดียวกัน น้องสาวของแม่แวะมาเยี่ยมพอดี ก่อนจะพบว่าบางสิ่งที่ถูกปลุกขึ้นมาจากคัมภีร์โบราณนั้นมันได้กัดกินแม่ของเด็กๆ ไปเสียแล้ว แล้วเหตุการณ์บรรลัยต่างๆ ก็ตามมาอย่างที่เคยเกิดขึ้นกับแฟรนไชส์ภาคก่อนหน้านี้ ทำให้น้องสาวต้องคอยปกป้องพวกเด็กๆ แทนพี่สาวผู้เป็นแม่
ถ้าจะเทียบกับ The Shining หนังเรื่องนี้ Evil Dead ก็ขึ้นหิ้งคลาสสิกไม่แพ้กัน เมื่อของคูบริกเป็นเหมือนหนังสยองขวัญขั้นเทพ Evil Dead คงเป็นหนังสยองขวัญขั้นมาร มันถือกำเนิดเพียงปีเดียวหลังจากหนังคูบริก คือในปี 1981 ประเดิมด้วย The Evil Dead ก่อนจะมีภาค Evil Dead II (1987), Army of Darkness (1993) สามภาคแรกนี้กำกับโดย แซม ไรมี (A Simple Plan, Drag Me to Hell, Doctor Strange in the Multiverse of Madness) ก่อนที่จะงอกภาคสี่ในอีกทศวรรษถัดมา Evil Dead (2013) ที่น่าจะถือเป็นภาครีบูต แต่ตัวผู้กำกับ เฟเด อัลวาเรซ (จาก Don’t Breathe, 2016) เรียกมันว่า รีอิมเมจ คือดำเนินตามภาคลักษณ์ทั้งหมดที่ภาคแรกเคยทำเอาไว้ แต่เปลี่ยนสถานการณ์ให้อัปเดตเป็นปัจจุบัน ก่อนที่จะมีภาคซีรีส์ Ash vs Evil Dead (2015–2018) อ้อ ถ้าจะไม่นับมิวสิเคิลอีก 13 เวอร์ชันในช่วงปี 2003-2017 และแว่วๆ ว่ากำลังจะมีฉบับแอนิเมชันตามมาอีกเร็ว ๆ นี้
ทั้งหมดที่กล่าวมานอกจากจะดำเนินเรื่องในแบบตลกร้ายแต่โหดจัดๆ แล้วเนื้อหาจะพัวพันต่อสิ่งที่เรียกว่า เนโครโนมิคอน หรือ Necronomicon Ex-Mortis บางทีก็ถูกเรียกว่า Naturom Demento ทั้งสองชื่อแปลความหมายได้ว่า Book of Dead แต่อย่าสับสนกับคัมภีร์หนังสือแห่งความตายของพวกอียิปต์ เพราะเนโครโนมิคอนเป็นคำสาปของชาวสุเมเรียน เขียนขึ้นโดยผู้มืดมิด (The dark one ในจักรวาลปฐมบทกล่าวว่าผู้เขียนมีนามว่า Ruby หนึ่งในผู้มืดมิด แต่ต่อมาอ้างว่าเป็นการร่วมกันเขียนโดยผู้มืดมิดหลายตน) เขียนด้วยเลือดมนุษย์ ห่อหุ้มปกด้วยแผ่นหนังมนุษย์ (ในจักรวาลหนึ่งเล่าว่ามันคือหนังหัวของมนุษย์ไร้หน้าจอมพลัง ผู้ถูกสิงสู่ให้เป็นเดดไดต์คนแรก) เมื่ออ่านมันออกมาดังๆ จะสามารถเรียกผีนรกออกมาได้ในรูปของปีศาจที่เรียกกันว่า “กันดาเรียน” สามารถสิงสู่ทั้งในสิ่งไร้ชีวิต และสิ่งมีชีวิตที่จะถูกเรียกว่าพวกเดดไดต์ (Deadites)
อย่างไรก็ตาม ในฉบับเกมคอมพิวเตอร์มีการอ้างอิงถึงบุคคลชื่อ อับดุล อัลซิส เป็นผู้คัดลอกเนโครโนมิคอนเป็นภาษาอาหรับ ตามคำบันทึกของผู้มืดมิด คาดว่าเพื่อเชื่อมโยงเรื่องราวนี้เข้ากับจักรวาลของเลิฟคราฟต์ (อ่านเกี่ยวกับเลิฟคราฟต์ได้ที่ https://thaipublica.org/2022/06/series-society25-lovecraft-country/ )
เวอร์ชันของเลิฟคราฟต์ระบุว่าชื่อดั้งเดิมของคัมภีร์นี้คือ Kitab al-Azif ถูกอ้างอิงครั้งแรกในเรื่องสั้น The Hound (1924) ในภาพยนตร์นอกจากจะปรากฏในแฟรนไชส์ Evil Dead แล้ว มันยังเคยปรากฏในหนังเรื่อง Jason Goes to Hell: The Final Friday (1993) เพื่อใช้เป็นคัมภีร์ปลุกผีเจสัน และอันที่จริงคัมภีร์นี้ยังเคยปรากฏในหนังอีกหลายเรื่อง เช่น Cast a Deadly Spell (1991) Necronomicon (1993) Pumpkinhead II: Blood Wings (1994) รวมถึงนิยายของสตีเฟ่น คิง The Eyes of the Dragon (1984) ที่แม้จะไม่เคยเอ่ยชื่อในนิยาย แต่ผู้อ่านสามารถอนุมานได้ว่ามันคือ เนโครโนมิคอน
หยิบยืมจากหนังเก่า
อย่างที่เราเอ่ยไปบ้างแล้วว่า ทันทีที่ตัวอย่างหนัง Evil Dead Rise ปรากฏขึ้น ติ่งหนังสยองก็รำลึกได้ทันทีว่ามีบางอย่างในฉากหนังใหม่เรื่องนี้หยิบยืมมาจาก The Shining (1980) โดยเฉพาะสิ่งที่เห็นได้อย่างชัดเจนคือช็อตเลือดทะลักท่วมหน้าประตูทางเข้าลิฟต์ ตัวหนังดัดแปลงจากนิยายดังของสตีเฟน คิง ที่สุดท้ายแล้วดูเหมือนคิงจะไม่ปลื้มเอาเสียเลย แล้วเขาก็ไม่เข้าใจด้วยว่าทำไมบรรดานักวิจารณ์ถึงปลื้มหนังนักหนาในเมื่อมันไม่ยักจะสยองขวัญอย่างในนิยายของเขาสักนิด
The Shining เป็นเรื่องของครอบครัวพ่อแม่ลูกชาย ที่ฝ่ายพ่อเคยติดเหล้าและทำร้ายลูก ก่อนจะตัดสินใจรับงานเฝ้าโรงแรมแห่งหนึ่งที่กำลังจะปิดในช่วงฤดูหนาวเป็นเวลา 5 เดือน พวกเขาเลยถือโอกาสไปอาศัยอยู่ในโรงแรมว่างแห่งนี้ด้วยกัน เพื่อตั้งใจจะลบล้างอดีตอันเลวร้าย ทุกอย่างเหมือนจะผ่านไปด้วยดี จนกระทั่งวิญญาณร้ายที่สิงในโรงแรมแห่งนี้เริ่มปั่นหัวพ่อให้กลายเป็นคลั่ง
มาถึงบรรทัดนี้น่าจะพอสังเกตได้ว่าหนังทั้งสองเรื่องมีความเชื่อมโยงกัน ผู้นำครอบครัวคลั่งด้วยอำนาจผีร้ายภายในสถานที่แห่งหนึ่ง ท่ามกลางความหวาดกลัว ความโกลาหล แต่นอกเหนือไปจากความสยองขวัญสั่นประสาทแล้ว มันยังเป็นเรื่องของครอบครัวที่แตกร้าวและพยายามอย่างมากในการเหนี่ยวรั้งให้ครอบครัวกลับมาเหมือนเดิม ท่ามกลางสถานการณ์ที่ดูจะไม่มีทางเป็นไปได้เอาเสียเลย
ในบทความเกี่ยวกับตำนานศึกเสด็จพ่อซอล แบสส์ กับคูบริก ที่เราเคยเขียนถึงความเฮี้ยนของคูบริกที่ทำให้แบสส์ต้องออกแบบโปสเตอร์มากถึง 300 เวอร์ชัน แต่จริงๆ ความเฮี้ยนของคูบริกไม่ได้มีแค่นั้น อย่างฉากเลือดท่วมลิฟต์นี้ว่ากันว่าใช้เลือดแต่ละครั้งเป็นพันแกลอน จนนองจากโรงถ่ายออกไปตามพื้นไปถึงเมืองรอบนอก เป็นเรื่องเป็นราวจนตำรวจต้องเข้ามาจัดการ แต่คูบริกก็ยังถ่ายใหม่ไม่หยุดครั้งแล้วครั้งเล่าจนปาไปถึง 9 วัน ด้วยเหตุผลของคูบริกว่า “มันดูไม่เหมือนเลือดเลย”
แต่นอกจากฉากเลือดท่วมทะลักทะลายนี้แล้ว ยังมีอีกอย่างที่แฟนหนังสังเกตเห็นคือห้องน้ำสีเขียว ที่ใน The Shining มันคือสถานที่ที่ตัวพระเอกผู้รับบทพ่อ (แจ็ก นิโคลสัน) ได้พบกับผีสาวในร่างเปลือย เช่นกันกับใน Evil Dead Rise จากในตัวอย่างคนดูจะรู้เลยว่าสิ่งที่โผล่มาจากอ่างอาบน้ำนี้ไม่น่าจะใช่มนุษย์อีกต่อไปแล้ว โดยเฉพาะเมื่อสิ่งนั้นแสดงอิทธิฤทธิ์พุ่งตัวขึ้นไปเกาะเพดานห้องน้ำ
แสดงความคาราวะ
ฉากห้องน้ำแบบเดียวกันนี้ยังเคยปรากฏในซีรีส์สืบสวนเชิงจิตวิทยาเกี่ยวกับฆาตกรต่อเนื่อง Hannibal (2013-2015) ด้วย ซึ่งไบรอัน ฟูลเลอร์ ผู้จัดซีรีส์เรื่องนี้จงใจออกแบบหลายๆ ฉากให้คล้ายกับใน The Shining เพื่อเป็นการรำลึกถึงและแสดงความคารวะแด่สแตนลีย์ คูบริก
ไบรอัน ฟูลเลอร์ เล่าว่า “The Shining สร้างความประทับใจอย่างมาก ผมเป็นเด็กที่เติบโตในฝั่งแปซิฟิกตะวันตกเฉียงเหนือซึ่งรู้สึกโดดเดี่ยวและเห็นความโดดเดี่ยวเต็มไปหมดใน The Shining และสิ่งที่มีผลกับสภาพจิตใจของตัวละครในหนังเรื่องนั้นน่าทึ่งมาก… ผมเป็นน้องคนสุดท้องในจำนวน 5 คน ดังนั้นความคิดที่จะแยกตัวออกจากคนอื่น จึงดูเหมือนการพักร้อน (หัวเราะ) ทุกอย่างในหนังเรื่องนี้เกี่ยวกับจิตวิทยาของเฟรมภาพ… มันเป็นการเล่าเรื่องเชิงจิตวิทยาเช่นเดียวกับการเล่าเรื่องในโรงภาพยนตร์… มันมีบางอย่างเกี่ยวกับความเรียบง่ายและความสง่างามของการเล่าเรื่องในภาพยนตร์… แต่ตอนทำ Hannibal เรามีข้อจำกัดเรื่องงบประมาณเสมอ ถึงอย่างนั้นผมก็ยังอยากจะทำมันออกมา มันแสดงออกถึงพื้นที่ทางจิตวิทยาล้วนๆ ขณะเดียวกันมันก็เต็มไปด้วยการครอบงำทางจิตวิญญาณ เมื่อผีจากอดีตปรากฏตัวขึ้นเข้าสิงตัวละครใน The Shining จนทำให้เขาพยายามจะฆ่าครอบครัวตัวเอง มันเป็นห้องน้ำที่ไม่เข้าที่เข้าทาง เหมือนจะไม่มีอยู่จริง ผิดยุคผิดสมัย สิ่งเหล่านี้ประทับใจผมมากมาตั้งแต่ตอนสิบขวบ”
“ความเรียบง่ายในการสร้างภาพยนตร์ของคูบริก ทำให้กล้องสามารถบอกเล่าเรื่องราวได้ กล้องทำหน้าที่มากพอๆ กับนักแสดงเพื่อถ่ายทอดอารมณ์ ฉันชอบความสมมาตรของแต่ละช็อต มันดูเพลินตามาก มีบางอย่างที่ตรงไปตรงมา แต่ก็มีบางอย่างที่ไม่ปกติแฝงอยู่ในนั้น สิ่งเหล่านี้เป็นอิสระจากการเคลื่อนกล้องที่ซับซ้อน การเคลื่อนไหวของกล้องของเขานั้นสง่างามและมีจังหวะที่เป็นเอกลักษณ์” ฟูลเลอร์อธิบายเพิ่มเกี่ยวกับความประทับใจของเขาจนต้องแสดงความคารวะในฉากดังกล่าว ส่วน Evil Dead Rise กำลังจะเข้าฉายในบ้านเรา 20 เมษายนนี้
