ThaiPublica > คอลัมน์ > สัมพันธ์ไทย-ซาอุฯ มีมากกว่าที่คิด

สัมพันธ์ไทย-ซาอุฯ มีมากกว่าที่คิด

5 กุมภาพันธ์ 2022


กวี จงกิจถาวร

นายกรัฐมนตรีไทยเข้าเฝ้าโมฮัมเหม็ด บิน ซัลมาน (Mohammed bin Salman) ที่มาภาพ : https://www.thaigov.go.th/gallery/contents/details/8285

ในช่วง 32 ปีที่ผ่านมา สัมพันธ์ไทยกับซาอุดีอาระเบียถูกแช่แข็ง การเมืองภูมิรัฐศาสตร์ในภูมิภาคและโลกมีการเปลี่ยนแปลงอย่างฉับพลันในทุก ๆ มิติ ยิ่งในช่วงสามปีที่โควิด-19 ระบาด ทำให้ระเบียบโลกที่ทุกประเทศคุ้นเคยกันดีมานานกว่าเจ็ดทศวรรษต้องบั่นป่วนไปด้วย

จึงไม่น่าแปลกใจ สัมพันธ์ไทยกับซาอุฯ ก็ต้องมีการเปลี่ยนแปลงตามกันไป เพื่อปรับให้เข้าสถานการณ์ภูมิรัฐศาสตร์โลกโดยเฉพาะอย่างยิ่งในตะวันออกกลางซึ่งมีบางสถานการณ์ล่อแหลมและอาจจะเป็นจุดปะทุความขัดแย้งในพื้นที่อื่น ๆ ได้ ที่น่าดีใจคือทั้งสองประเทศยินดีที่จะมุ่งไปข้างหน้าพัฒนาความร่วมมือ

สาเหตุหลักมีหลายประเด็นที่ทำให้มีการฟื้นฟูสัมพันธ์ไทยกับซาอุฯ เกิดขึ้นในช่วงนี้ ทราบกันดีทั้งโลกว่า เจ้าชายโมฮัมเหม็ด บิน ซัลมาน (Mohammed bin Salman) ที่มีพระนามย่อว่า MBS มกุฎราชกุมาร รองนายกรัฐมนตรีและรัฐมนตรีกลาโหมของซาอุฯ พระองค์นี้ทรงต้องการพัฒนาประเทศให้หลุดพ้นจากความเป็นอนุรักษนิยมเหมือนกับในอดีต ซาอุฯ ภายใต้ผู้นำรุ่นนี้ได้เปลี่ยนกฎเกณฑ์ต่างๆ หลายอย่างเพื่อทำให้สังคมทันสมัยขึ้น เช่น อนุญาตให้สุภาพสตรีขับรถและแต่งกายในแบบที่เจ้าตัวชอบ มีพลาสปอร์ตได้ ไปไหนไปมาได้โดยไม่ต้องมีผู้ชายดูแล เป็นต้น

มกุฎราชกุมารพระองค์นี้ทรงต้องการสร้างภาพลักษณ์ใหม่ให้ซาอุฯ และสร้างสมเพื่อนมิตรสหายใหม่และที่เคยมีให้มิตรภาพแน่นแฟ้นดีขึ้น ไม่ว่าจะเป็นประเทศในตะวันออกกลางด้วยกัน โดยเฉพาะประเทศที่เคยเป็นคู่อริกันมาก่อนและกลับมาเป็นเพื่อน ตัวอย่างชัดเจนคืออิสราเอล ขณะนี้ได้ขยายสัมพันธ์การทูตกับคู่อริเก่า ๆ เป็นต้น ขณะนี้ซาอุฯ ก็ได้ปรับสัมพันธ์กับกาตาร์ให้กลับสู่สภาพเดิมหลังจากที่เกิดการระหองระแหงทางการเมืองกับซาอุฯ มาหลายปี

  • เจ้าชายโมฮัมเหม็ด บิน ซัลมาน (MBS)กับ Vision 2030 ของซาอุดิอาระเบีย
  • ต้องถือว่าซาอุฯ เป็นพี่ใหญ่ของตะวันออกกลาง มีทั้งเงินทองและประชาชนมากที่สุดในภูมิภาคถึง 35 ล้านคน มีอิทธิพลแผ่ขยายไปทั่วโลกโดยเฉพาะในโลกมุสลิมด้วยกัน เป็นศูนย์กลางศาสนาอิสลามมีเมืองมักกะฮ์ และระหว่างกลุ่มสมาชิกของกรอบความร่วมมืออิสลาม (Organization of Islamic Cooperation) หรือ OIC

    ในอนาคต ไทยไม่ต้องอาศัยอาเซียนที่เป็นสมาชิกโอไอซีอีกต่อไป เพราะเราคุยตรงได้กับซาอุฯ ซึ่งถือว่าเป็นพี่ใหญ่ในองค์กรนี้ มีผลดีต่อไทยโดยตรงกับการเจรจาสันติภาพในสามจังหวัดภาคใต้ที่ได้เริ่มต้นใหม่เมื่อเร็ว ๆ นี้ การทูตไทยต่อตะวันออกกลางจะมีดุลยภาพมากขึ้น มีเพื่อนครบทุกฝ่าย

    เจ้าชายโมฮัมเหม็ด บิน ซัลมาน (Mohammed bin Salman) ที่มาภาพ : https://www.thaigov.go.th/gallery/contents/details/8285

    มากไปกว่านั้น ไทยเป็นเกตเวย์ในอาเซียนให้กับประเทศที่สนใจเข้ามาลงทุนหรือทำการค้าในภูมิภาค เช่นเดียวกับซาอุฯ ที่มีที่ตั้งอยู่ใจกลางตะวันออกกลาง ประเด็นด้านการค้าการลงทุนในพื้นที่ใหม่ ๆ ต้องมีตัวนำร่องช่วยโดยเฉพาะสินค้าใหม่ ๆ ไทยมีสินค้าฮาลาล ชิ้นส่วนคอมพิวเตอร์ ส่วนซาอุฯ ต้องการชักจูงนักลงทุนในเอเชียอาคเนย์ ที่ไม่ได้เป็นประเทศมุสลิม สินค้าขาออกสำคัญของซาอุฯ ก็ยังเป็นน้ำมันและสินค้าที่เป็นผลผลิตเกี่ยวกับน้ำมัน

    อีกไม่นานซาอุฯ อาจจะภาคยานุวัติกับสนธิสัญญาว่าด้วยความร่วมมือในเอเชียอาคเนย์ (Treaty of Amity and Cooperation) เหมือนกับอีกหลายประเทศในตะวันออกกลาง

    การพึ่งพาพลังงานนำเข้าต่างประเทศเป็นประเด็นใหญ่ในการทูตไทย ขณะนี้ไทยได้นำเข้าแก๊สธรรมชาติและน้ำมันจากเมียนมาจำนวนมาก ในช่วงหนึ่งปีที่ผ่านมาประเทศเพื่อนบ้านนี้กำลังมีวิกฤติการเมือง ไทยพยายามจะนำเข้าพลังงานจากหลายๆ ประเทศเพื่อลดการพึ่งพาเมียนมา เพราะเกรงว่าอาจจะไม่มีเสถียรภาพทางการเมืองอีกนาน

    เนื่องจากวิกฤติเมียนมาทำให้โลกตะวันตกกำลังหามาตรการแซงก์ชันทางการเศรษฐกิจ ตอนนี้มีความพยายามสร้างแรงกดดันทางการทูตโดยเฉพาะอุตสาหกรรมพลังงาน ทำให้ไทยต้องเตรียมเนื้อเตรียมตัวเพราะอาจจะมีมาตรการใหม่ที่กระทบกระเทือนการนำเข้าพลังงานจากประเทศเพื่อนบ้าน ทำให้เศรษฐกิจไทยเดือดร้อน สัมพันธ์ที่ดีกับซาอุฯ สามารถตอบโจทย์นี้ได้ทันที ถ้าพลังงานจากเมียนมาถูกห้ามนำเข้า ซาอุฯ จะเป็นแหล่งใหม่นำเข้าได้ทันที

    มีการพูดถึงมากถึงตลาดแรงงานในซาอุฯ ต้องเข้าใจใหม่ว่าซาอุฯ ไม่เหมือนสามสิบปีก่อน ที่ต้องการแรงงานก่อสร้าง ตึกหรือถนนหนทาง แรงงานไทยที่มีทักษะระดับสูงจะมีโอกาสหางานในซาอุฯ ได้ ที่ผ่านมามีการพูดคุยถึงจำนวนแรงงานไทยใหม่ในประเทศนี้อาจจะสูงหลายแสนคน คงอาจจะต้องพิจารณากันใหม่

    ประเด็นสุดท้ายคือไทยมีเครดิตและสัมพันธ์ดีในตะวันออกกลาง เราไม่มีศัตรูมีแต่เพื่อน ต้องขอชมประเทศเล็กคือบาห์เรน เพราะมีบทบาทมากในการเป็นสะพานเชื่อมระหว่างไทยกับซาอุฯ ในอดีตที่ผ่านมา รองนายกรัฐมนตรีและรัฐมนตรีต่างประเทศ ดอน ปรมัตถ์วินัย มีความสนิทสนมกับผู้นำบาห์เรนทั้งในอดีตและในปัจจุบันอย่างดี ช่วยให้การฟื้นฟูสัมพันธ์ไทยกับซาอุฯ เป็นไปได้ด้วยดี

    ตั้งแต่นี้ต่อไปไทยควรจะมียุทธศาสตร์การทูตต่อตะวันออกกลางที่ชัดเจนแบบบูรณาการได้แล้ว เพราะเราได้ฟื้นฟูความสัมพันธ์กับประเทศที่เป็นพลังขับเคลื่อนตะวันออกกลาง