จำนวนประเทศและภูมิภาคที่ประกาศใช้มาตรการเข้มงวดขึ้นด้วยการระงับเที่ยวบินจากประเทศในแอฟริกาตอนใต้ เพิ่มขึ้นเรื่อยๆ เพื่อสกัดการแพร่ระบาดของไวรัสสายพันธุ์ใหม่ โอไมครอนหรือ Omicron ที่กำลังสร้างความกังวลอย่างมากในหมู่นักวิทยาศาสตร์และนักวิจัย และทำให้กลับมาใช้ข้อจำกัดในการเดินทางทางอากาศอีกครั้ง
องค์การอนามัยโลก (World Health Organization: WHO) ได้ประกาศเมื่อวันศุกร์(26 พ.ย.)ว่า ไวรัสโคโรนา(SARS-CoV-2) สายพันธุ์ B.1.1.529 ล่าสุดจัดเป็น “ความกังวล”(of concern) ซึ่งเป็นระดับที่ร้ายแรงที่สุด และได้ตั้งชื่ออย่างเป็นทางการในภาษากรีกว่า Omicron องค์การอนามัยโลกได้ขอให้ประเทศต่างๆ ยกระดับการเฝ้าระวังและดำเนินการต่อสู้กับตัวกลายพันธุ์ใหม่
กลายพันธุ์ได้หลายตำแหน่ง
ได้มีการรายงานการพบตัวกลายพันธุ์ใหม่จากแอฟริกาตอนใต้ไปยัง WHO เป็นครั้งแรกเมื่อวันพุธ(24 พ.ย.) และยังพบในอีกหลายประเทศ รวมทั้งบอตสวานา เบลเยียม อิสราเอล และฮ่องกงเขตปกครองพิเศษของจีน
นักวิทยาศาสตร์ยังไม่ชัดเจนว่าภูมิคุ้มกันของร่างกาย(antibodies)ที่มีอยู่จะต่อสู้กับ Omicron ได้ดีหรือไม่ เพราะตัวกลายพันธุ์ใหม่นี้ มีการกลายพันธ์ของโปรตีนตรงส่วนหนาม (spike protein) ถึง 32 ตำแหน่ง มากกว่าสายพันธุ์ที่พบก่อนหน้านี้
“ตัวกลายพันธุ์นี้มีการกลายพันธุ์จำนวนมาก ซึ่งบางส่วนก็น่าเป็นห่วง” WHO ระบุ “หลักฐานเบื้องต้นชี้ให้เห็นถึงความเสี่ยงที่เพิ่มขึ้นของการติดเชื้อซ้ำกับตัวกลายพันธุ์นี้ เมื่อเทียบกับ ตัวกลายพันธุ์ที่กังวลตัวอื่นๆ”
ดร.ทอม พีค็อก นักไวรัสวิทยาที่อิมพีเรียลคอลเลจลอนดอน ได้โพสต์รายละเอียดของตัวกลายพันธุ์ใหม่บนเว็บไซต์แชร์ข้อมูลพันธุกรรม(genome)และทวีตข้อความว่า “ต้องมีการติดตามอย่างมากเนื่องจากเป็นการกลายพันธุ์ที่น่ากลัว”
ฟร็องซัวส์ บัลลู ศาสตราจารย์ด้านชีววิทยาเชิงคำนวณและผู้อำนวยการสถาบันพันธุศาสตร์ของ University College London กล่าวว่า “ด้วยจำนวนการกลายพันธุ์ที่สะสมอย่างเห็นได้ชัดในแตกตัวครั้งเดียว มันน่าจะมีวิวัฒนาการในระหว่างการติดเชื้อเรื้อรังของบุคคลที่มีภูมิคุ้มกันบกพร่อง และอาจะเกิดขึ้นในกลุ่มผู้ป่วย HIV/AIDS ที่ไม่ได้รับการรักษา”
ซาจิด จาวิด รัฐมนตรีกระทรวงสาธารณสุขของอังกฤษ เตือนว่าสายพันธุ์ใหม่นี้สามารถติดต่อได้ง่ายกว่าสายพันธุ์เดลต้า และมีความเป็นไปได้ที่มันอาจมีผลกระทบที่แตกต่างกันต่อบุคคลที่ได้รับเชื้อไวรัส
กระทรวงสาธารณสุขของบอตสวานารายงานผู้ติดเชื้อสายพันธุ์ใหม่ 4 รายเมื่อวันศุกร์ พร้อมระบุว่ากำลังดำเนินการสอบสวนโรคเพิ่มเติมและวิเคราะห์ตัวอย่างเพื่อให้ได้รับความรู้และความเข้าใจมากขึ้นเกี่ยวกับการทำงานและพฤติกรรมของไวรัส
โลกตื่นตัว
หลายประเทศและภูมิภาคได้ระงับการเดินทางทางอากาศจากภูมิภาคแอฟริกาตอนใต้ และกำหนดมาตรการกักกันที่เข้มงวด เนื่องจากเกรงว่าจะนำไวรัสกลายพันธุ์สายใหม่เข้าประเทศ
ทำเนียบขาวกล่าวเมื่อเย็นวันศุกร์ว่า สหรัฐฯ จะจำกัดการเดินทางทางอากาศจากแอฟริกาใต้ บอตสวานา ซิมบับเว นามิเบีย เลโซโท เอสวาตินี โมซัมบิก และมาลาวี เริ่มตั้งแต่วันจันทร์นี้(29 พ.ย.)
รัฐบาลอังกฤษได้เพิ่มแอฟริกาใต้ บอตสวานา เลโซโท เอสวาตีนี ซิมบับเว และนามิเบียไว้ในกลุ่มประเทศสีแดงในบัญชีการเดินทางของประเทศ
ผู้โดยสารที่เดินทางมาถึงสหราชอาณาจักรจากประเทศเหล่านี้ตั้งแต่เวลา 0400 GMT(เวลามาตรฐานกรีนนิช) ในวันอาทิตย์(ซึ่งตรงกับเวลา 11.00 น.ในวันอาทิตย์ตามเวลาในไทย) จะต้องกักตัวในโรงแรมที่กำหนดเป็นเวลา 10 วัน
เมื่อวันศุกร์ เยอรมนี ฝรั่งเศส อิตาลี ไอร์แลนด์ และประเทศอื่นๆ ในสหภาพยุโรป (EU) ได้ออกมาตรการจำกัดการเดินทางเพื่อห้ามผู้เดินทางที่ได้เดินทางไปแอฟริกาตอนใต้เข้าประเทศ พร้อมด้วยมาตรการกักตัวที่เข้มงวด
สหราชอาณาจักร เยอรมนี และอิตาลีพบผู้ติดเชื้อยืนยันสองรายแรกของประเทศ หลังจากมีรายงานพบผู้ติดเชื้อในเบลเยี่ยม อิสราเอล และฮ่องกง โดยเป็นผู้เดินทางเข้าจากต่างประเทศ
“คณะกรรมาธิการยุโรปจะเสนอ โดยประสานงานอย่างใกล้ชิดกับประเทศสมาชิก ให้ใช้มาตรการฉุกเฉินเพื่อระงับการเดินทางทางอากาศจากภูมิภาคแอฟริกาตอนใต้อันเนื่องมาจากข้อกังวลต่อไวรัสสายพันธุ์ B.1.1.529” เออร์ซูลา ฟอน เดอร์ เลเยน ประธานคณะกรรมาธิการโพสต์บนทวิตเตอร์
เกรก ฮันท์ รัฐมนตรีกระทรวงสาธารณสุขของออสเตรเลียกล่าวเมื่อวันเสาร์ว่า ออสเตรเลียจะทำการกักตัว 14 วันสำหรับพลเมืองและผู้ติดตามที่เดินทางจาก 9 ประเทศในแอฟริกาใต้ เป็นผลจากไวรัสกลายพันธุ์สายใหม่ และเที่ยวบินจากแอฟริกาใต้ นามิเบีย ซิมบับเว บอตสวานา เลโซโท เอสวาตินี เซเชลส์ มาลาวี และโมซัมบิกจะถูกระงับเป็นเวลา 14 วัน ส่วนผู้ที่ไม่ใช่ชาวออสเตรเลียที่เคยอยู่ในประเทศเหล่านั้นในช่วง 2 สัปดาห์ที่ผ่านมา จะถูกห้ามไม่ให้เข้าประเทศออสเตรเลีย
รัฐบาลเขตบริหารพิเศษฮ่องกง (HKSAR) ประกาศเมื่อวันศุกร์ว่า ข้อกำหนดการขึ้นเครื่องและการกักตัวสำหรับผู้ที่เดินทางมาจากบอตสวานา เอสวาตินี เลโซโท มาลาวี โมซัมบิก นามิเบีย และซิมบับเว รวมถึงแอฟริกาใต้จะเข้มงวดขึ้นตั้งแต่ 0:00 น. วันเสาร์ ตามเวลาฮ่องกง (หรือ 1600 น.ตามเวลาGMT)
ประเทศอื่นที่ประกาศมาตรเข้มงวดเมื่อวันศุกร์ได้แก่ ญี่ปุ่นได้ประกาศว่าตั้งแต่วันเสาร์เป็นต้นไป ผู้เดินทางจากทางตอนใต้ของแอฟริกาส่วนใหญ่จะต้องกักกันเป็นเวลา 10 วัน และทำการตรวจหาเชื้อทั้งหมด 4 ครั้งในช่วงเวลานั้น
อินเดียได้สั่งให้คัดกรองและตรวจหาเชื้ออย่างเข้มงวดมากขึ้นสำหรับผู้เดินทางที่เดินทางมาจากแอฟริกาใต้ บอตสวานา และฮ่องกง
แคนาดาห้ามชาวต่างชาติทุกคนที่ได้เดินทางผ่านแอฟริกาใต้ นามิเบีย ซิมบับเว บอตสวานา เลโซโท เอสวาตินี หรือโมซัมบิกในช่วง 14 วันที่ผ่านมาเข้าประเทศ
ด้านอิสราเอลประกาศ ปิดพรมแดนไม่รับต่างชาติเข้าประเทศเป็นเวลา 14 วัน นับเป็นประเทศแรกที่ปิดประเทศอย่างสิ้นเชิงเพื่อตอบสนองต่อการการระบาดที่อาจจะอุบัติขึ้นได้จากไวรัสกลายพันธ์ุสายใหม่ โดยให้มีผลตั้งแต่เที่ยงคืนวันอาทิตย์
การประชุมระหว่างประเทศก็ได้รับผลกระทบเช่นกัน องค์การการค้าโลกประกาศเมื่อเช้าวันเสาร์ว่าได้ตัดสินใจเลื่อนการประชุมระดับรัฐมนตรีครั้งที่ 12 เนื่องจากไวรัสกลายพันธุ์สายใหม่ติดต่อได้ง่ายมาก ทำให้มีการระงับการเดินทางทางอากาศ ส่งผลให้รัฐมนตรีไม่สามารถเข้าร่วมการประชุมได้
ต้องมีมาตรการทางวิทยาศาสตร์
แม้การแพร่กระจายของ Omicron นั้นรวดเร็วอย่างน่าประหลาดใจ นักวิจัยและหน่วยงานด้านสาธารณสุขแนะนำว่าอย่าตื่นตระหนก และเรียกร้องให้มีการติดตามอย่างใกล้ชิดรวมทั้งการวิจัยที่เข้มข้นขึ้นเพื่อเพิ่มประสิทธิภาพมาตรการตอบสนอง
“ในขณะนี้ ควรมีการตรวจสอบและวิเคราะห์อย่างใกล้ชิด แต่ไม่มีเหตุผลที่จะต้องกังวลมากเกินไป เว้นแต่จะเริ่มมีระบาดถี่ขึ้นในอนาคตอันใกล้” ศาสตราจารย์บัลลู ผู้เชี่ยวชาญด้านการแพทย์ของอังกฤษ กล่าว
คริส วิตตี้ หัวหน้าเจ้าหน้าที่การแพทย์ของสหราชอาณาจักรยังเรียกร้องให้อย่าวิตกต่อคำเตือนเกี่ยวกับการกลายพันธุ์ของ Omicron โดยกล่าวว่า ความกังวลควรเน้นที่ “ภัยคุกคามในทันที”
เส้า อี้หมิงShao Yiming นักวิจัยจากศูนย์ควบคุมและป้องกันโรคของจีนกล่าวว่า “มีความไม่แน่นอนและตื่นตระหนกอย่างมากเนื่องจากขาดข้อมูลที่เชื่อถือได้เกี่ยวกับตัวกลายพันธุ์ B.1.1.529
จีนควรเกาะติดข้อมูลการติดตามจากนักวิทยาศาสตร์ในแอฟริกาใต้และนโยบายของ WHO ที่เกี่ยวข้องอย่างใกล้ชิดต่อไป เส้า กล่าว
เมื่อวันศุกร์ ศูนย์ควบคุมและป้องกันโรคแห่งแอฟริกา เรียกร้องให้หน่วยงานด้านสุขภาพของแอฟริกาเพิ่มมาตรการป้องกันโควิด -19 ให้เข้มข้นขึ้นเพื่อตอบสนอง ด้วยการเรียกร้องให้ประเทศในแอฟริกาเร่งผลักดันการฉีดวัคซีนป้องกันโควิด-19 เพื่อหยุดการแพร่กระจายของไวรัส โดยกล่าวว่า “วัคซีนยังคงเป็นเครื่องมือสำคัญในการป้องกันอาการรุนแรงและการเสียชีวิตจากการติดเชื้อโควิด-19”
แอฟริกาใต้ครวญทำดีกลับถูกลงโทษ
องค์การอนามัยโลกแสดงความกังวลเกี่ยวกับการห้ามเดินทางที่เกิดจากสายพันธุ์ใหม่ ขณะที่ยังยืนยันอีกครั้งถึงบทบาทของวัคซีน
เดวิด นาบาร์โร ผู้แทนพิเศษของ WHO ด้านโควิด-19 ชี้ว่า แอฟริกาใต้กำลังถูก “ลงโทษ” สำหรับการตรวจพบตัวกลายพันธุ์และแจ้งให้โลกรับรู้ และ “น่าเสียดาย” ที่เที่ยวบินจากแอฟริกาถูกระงับ
โจ ฟาห์ลา รัฐมนตรีสาธารณสุขของแอฟริกาใต้ กล่าวเมื่อวันศุกร์ว่า การห้ามเดินทางจากแอฟริกาใต้และบางประเทศในประชาคมเพื่อการพัฒนาแอฟริกาตอนใต้(Southern African Development Community) เป็นการตอบโต้แบบฉับพลันซึ่งไม่ได้อิงจากหลักฐานทางวิทยาศาสตร์
ฟาห์ลาเรียกคำสั่งห้ามว่า “โหดร้าย” และ “ต่อต้าน” พร้อมเรียกร้องให้ประเทศต่างๆ ร่วมมือกันต่อสู้กับโรคระบาด แทนที่จะพยายามตำหนิผู้อื่น
ขณะที่ ถ้อยแถลงของกระทรวงการต่างประเทศแอฟริกาใต้เมื่อวันเสาร์ วิพากษ์วิจารณ์การห้ามเดินทางอย่างรุนแรง
“วิทยาศาสตร์ที่ยอดเยี่ยมควรได้รับการปรบมือและไม่ต้องถูกลงโทษ” แถลงการณ์ระบุ
คำสั่งห้ามดังกล่าว “คล้ายกับการลงโทษแอฟริกาใต้ที่มีความก้าวหน้าทางการจัดลำดับจีโนมขั้นสูง และความสามารถในการตรวจหาตัวกลายพันธุ์ใหม่ ๆ ได้เร็วขึ้น”
แถลงการณ์ระบุอีกว่า ปฏิกิริยาแตกต่างไปจากเดิมอย่างสิ้นเชิงเมื่อมีการพบตัวกลายพันธุ์ใหม่ ในที่อื่นของโลก
เจ้าหน้าที่สหภาพแอฟริกันบอกกับบีบีซีว่า ควรต้องโทษประเทศที่พัฒนาแล้วว่าเป็นต้นเหตุของตัวกลายพันธุ์
“สิ่งที่เกิดขึ้นตอนนี้เป็นสิ่งที่หลีกเลี่ยงไม่ได้ เป็นผลมาจากความล้มเหลวของโลกในการฉีดวัคซีนอย่างเท่าเทียม เร่งด่วน และรวดเร็ว เป็นผลมาจากการกักตุน [วัคซีน] ของประเทศที่มีรายได้สูงของโลกและขอบอกอย่างค่อนข้างตรงไปตรงมาว่า รับไม่ได้” อโยอาเด อาลากิจา ประธานร่วมของพันธมิตรการจัดส่งวัคซีนของสหภาพแอฟริกา กล่าว
“การห้ามเดินทางเหล่านี้มีพื้นฐานมาจากการเมืองไม่ใช่ในวิทยาศาสตร์ ซึ่งผิด… ทำไมเราถึงกีดกันแอฟริกาในเมื่อไวรัสนี้ระบาดอยู่ใน 3 ทวีปแล้ว”
องค์การอนามัยโลกกล่าวว่าจำนวนผู้ติดเชื้อไวรัสกลายพันธุ์สายใหม่ที่เดิมชื่อ B.1.1.529 ดูเหมือนจะเพิ่มขึ้นในเกือบทุกจังหวัดของแอฟริกาใต้
“ตัวกลายพันธุ์นี้มีการกลายพันธุ์จำนวนมาก ซึ่งบางส่วนมีความกังวล” WHO กล่าวในแถลงการณ์เมื่อวันศุกร์ โดย “การติดเชื้อ B.1.1.529 ยืนยันรายแรกที่ทราบมาจากตัวอย่างที่เก็บข้อมูลเมื่อวันที่ 9 พฤศจิกายน
องค์การอนามัยโลกกล่าวว่าจะใช้เวลา 2-3 สัปดาห์ในการทำความเข้าใจผลกระทบของตัวกลายพันธุ์ใหม่นี้ โดยนักวิทยาศาสตร์ได้ทำงานเพื่อหาว่าสามารถแพร่เชื้อได้อย่างไร
ข่าวหรือบทความที่เกี่ยวข้อง
