เมื่อวันที่ 30 กันยายน 2530 นายนิโคไล คอสเตอร์-วัลดาอู นักแสดงชื่อดังจากซีรีย์ Game of Thrones เดินหน้าปฏิบัติหน้าที่ทูตสันถวไมตรี ของโครงการพัฒนาแห่งสหประชาชาติ (UNDP) เป็นวันที่ 2 ในประเทศไทย โดยเดินทางมาเยี่ยมชมโครงการ UNDP ที่ตำบลโคกขาม จังหวัดสมุทรสาคร เพื่อเยี่ยมชม “โครงการรับมือการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศและการอนุรักษ์ความหลากหลายทางชีวภาพ”
โดยในช่วงเช้าได้เยี่ยมชมนาเกลือโคกขามอันเป็น “แหล่งอาหาร” สำคัญของนกในท้องถิ่น 189 สายพันธุ์และของนกอพยพตามแนวเส้นทางการอพยพเอเชียตะวันออก-ออสเตรเลียอีก 84 สายพันธุ์ มี 12 สายพันธุ์ถูกขึ้นทะเบียนกำลังจะสูญพันธุ์ โดยเฉพาะนกชายเลนปากช้อน ซึ่งเหลือน้อยกว่า 400 ตัวทั่วโลก ขณะที่ปัจจุบัน สถานการณ์กำลังเลวร้ายลงเนื่องจากการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศและเปลี่ยนแปลงรูปแบบการใช้ที่ดิน กระทบต่อถิ่นที่อยู่อาศัยของนกเหล่านี้จนในช่วง 30 ปีที่ผ่านจำนวนประชากรลดลงถึง 80%
ทั้งนี้ นกชายเลนปากช้อนและนกอพยพอีกหลายสายพันธุ์จะอพยพลงมาจากรัสเซียตามแนวชายฝั่งตะวันตกของมหาสมุทรแปซิฟิกในช่วงฤดูหนาวมายังเอเชียตะวันออกเฉียงใต้เพียงไม่กี่พื้นที่ในประเทศบังกลาเทศ ไทย และเมียนมา โดยในอดีตจะมาอาศัยในหาดเลนตามธรรมชาติเป็นหลัก ขณะที่การเปลี่ยนแปลงรูปแบบการใช้พื้นที่ทำให้แหล่งหากินของนกอพยพลดลงไปเรื่อยๆ
อย่างไรก็ตาม การทำนาเกลือแบบดั้งเดิมจากภูมิปัญญาที่สืบทอดกันมาแต่โบราณของชุมชนได้มีบางขั้นตอนที่นกอพยพสามารถใช้เป็นแหล่งหากินได้ และทำให้นาเกลือแบบดั้งเดิมเปรียบเสมือนแหล่งหากินสำรองของนกอพยพ สะท้อนถึงความสามารถในการอยู่ร่วมกันของธรรมชาติ วิถีชุมชน และความเป็นอยู่ที่ดีของชุมชน ซึ่งควรอนุรักษ์ไม่ให้สูญหายไปกับการเปลี่ยนสภาพพื้นที่การทำนาเกลือเป็นบ่อเลี้ยงเพาะสัตว์น้ำอื่นๆ ที่มีผลกำไรมากกว่า
ต่อมา นายนิโคไลได้พูดคุยกับชาวบ้านเกี่ยวกับชีวิตความเป็นอยู่ ซึ่งถูกกระทบจากการปรับเปลี่ยนรูปแบบการผลิตเกลือที่มีต้นทุนต่ำกว่าและเชื่อถือได้มากกว่า แต่กระทบกับการอพยพของนก โดยชาวบ้านได้เริ่มพัฒนาแปรรูปผลิตภัณฑ์จากเกลือ ไม่ว่าจะเป็นสบู่ หรือผลิตภัณฑ์เสริมความงาม ชาวบ้านระบุว่าจะพยายามรักษาวิถีชีวิตการทำนาเกลือแบบดั้งเดิมเพื่อช่วยอนุรักษ์ธรรมชาติเอาไว้ไม่ให้สูญหายไป
ในช่วงบ่าย นายนิโคไลได้เข้าร่วมปลูกป่าชายเลน ซึ่งได้รับผลกระทบจากการเปลี่ยนแปลงของสภาพภูมิอากาศ ทำให้ชายฝั่งถูกกัดเซาะและทำลายแนวป่าชายเลนอันเป็นที่อยู่อาศัยของสัตว์นานาชนิด โดยในปี 2550 ชุมชนได้เริ่มต้นโครงการอนุรักษ์ป่าชายเลนโดยขออนุญาตจากภาครัฐเข้าไปตั้งแนวไม้ไผ่เพื่อให้ตะกอนดินกลับมาสะสมข้างหลัง ก่อนจะเริ่มปลูกต้นโกงกางและสร้างแนวป่าชายเลนขึ้นมาอีกครั้ง ซึ่งต้องใช้เวลานับปีเพื่อให้ต้นไม้แข็งแรงพอจะรับการกัดเซาะชายฝั่งได้
นายนิโคไลได้กล่าวช่วงหนึ่งว่า “ตนดีใจที่ได้รับเชิญมาประเทศไทยและได้เยี่ยมชมโครงการที่น่าทึ่งของ UNDP ที่ไทย และงานที่พวกเขาทำที่นี่ช่างมีความสำคัญ น่าทึ่งที่ได้พบผู้คนเหล่านี้ เป็นความภูมิใจของคนไทยที่ยินดีจะทุ่มเทเวลาเพื่อช่วยรักษาธรรมชาติและประเทศ ผมได้ส่องนกได้เห็นงานที่พวกเขาทำ น่าประทับใจมาก รวมถึงการปลูกป่าชายเลน สิ่งที่น่าประทับใจที่สุดตลอด 2 วันที่ผ่านมาคือการได้พบผู้คน เมื่อวานใน กทม. ได้พบผู้คนที่ทำงานเกี่ยวกับการท่องเที่ยวอย่างยั่งยืน นี่เป็นครั้งแรกที่ได้มาไทย แม่ของผมได้มาที่นี่หลายปีก่อนและเล่าว่าเป็นวันหยุดที่ดีที่สุด ผู้คนก็นิสัยดี ผมก็คิดไปว่าคนเราจะนิสัยดีได้ขนาดไหนกัน แต่พอมาได้พบว่าคนไทยใจดีและต้อนรับดีมาก นั่นเป็นประสบการณ์ที่ดีที่สุดที่ได้พบ และสิ่งที่น่าประทับใจอีกอย่างในการมาครั้งนี้คือได้เห็นว่าบางครั้งแค่โครงการเล็กๆ ที่เกี่ยวข้องกับคนจำนวนไม่มาก แต่จริงๆ ส่งผลกระทบอย่างมากต่อชีวิตความเป็นอยู่ของพวกเขา และเรามีถึง 17 เป้าหมายสำหรับโลก(SDGs) หน้าที่ของผมคือการสร้างการตระหนักและความเข้าใจว่ามันเริ่มต้นจากพวกเราทุกคน สิ่งเล็กๆ ที่เราทำที่จะสร้างการเปลี่ยนแปลง”
ข่าวหรือบทความที่เกี่ยวข้อง
