ธนากร คมกฤส
สี่เท้ายังรู้พลาด นักปราชญ์ยังรู้พลั้ง มือตำนานยังพัง เพราะติดพนัน
หลายวันมานี้ผมใช้เวลาอ่านหนังสือเล่มหนึ่ง ชื่อ “SAVED” เรื่องจริงของยอดผู้รักษาประตูระดับตำนานคนหนึ่ง ที่ชีวิตเกือบพังเพราะติดการพนัน
คอบอลที่อายุเกิน 40 ปีคงรู้จักยอดผู้รักษาประตูชื่อดังรายนี้ เขาคือ “ปีเตอร์ ชิลตัน”
ชิลตันนับเป็นนักฟุตบอลที่มีสถิติรับใช้ทีมชาติอังกฤษนานที่สุดถึง 125 ครั้ง ได้รับการยกย่องให้เป็น 1 ใน 10 ผู้รักษาประตูแห่งศตวรรษที่ 20 ในระดับสโมสรเขาประสบความสำเร็จในการคว้าแชมป์ยูโรเปียนคัพถึง 2 สมัยกับทีมนอตทงแฮมฟอเรสต์ ในยุคที่เกรียงไกรทาบรัศมีลิเวอร์พูลทีมแกร่งแห่งทศวรรษนั้น เขายืนระยะในการเล่นฟุตบอลอาชีพอย่างยาวนานจนอายุร่วม 40 ปี มีสถิติการลงสนามรับใช้สโมสรฟุตบอลต่างๆ กว่า 1,200 นัด
ต้นปี 2020 โลกต้องตะลึงเมื่อเขาพร้อมกับภรรยาออกมาประกาศต่อสาธารณะว่า ตำนานผู้รักษาประตูทีมชาติอังกฤษผู้นี้ ติดพันกับการพนันมานานถึง 45 ปีจนเสพติด และต้องใช้เวลานานกว่า 6 เดือนจึงสามารถพาตัวเองผ่านพ้นวิกฤติมาได้
ในช่วงที่ชิลตันยังวัยกระเตาะ วันหนึ่งระหว่างไปพักผ่อนกับครอบครัว มีข่าวที่น่าตื่นเต้นและดีใจ เมื่อพ่อของเขาได้เงินจำนวนไม่น้อยจากการแทงม้า และนี่อาจเป็นจุดเริ่มต้นให้เขาสนใจการพนัน การได้เห็นใครบางคนได้รางวัลจากการชนะพนัน การเห็นการพนันเป็นเรื่องปกติที่ใครๆ ก็ทำกัน จึงไม่แปลกที่เด็กจะเริ่มมีภาพจำเชิงบวกกับการพนัน
ชิลตันเล่าว่า “หลังเกมที่ต้องใช้พลกำลังอย่างหนัก เราย่อมต้องการการพักผ่อนและหาอะไรบางอย่างทำฆ่าเวลา นักกีฬาที่ต้องแข่งขันสูงต้องการรักษาอะดรีนาลินให้พลุ่งพล่านอยู่ตลอดเวลา พนันมาช่วยเติมเต็มความต้องการนั้น”
ด้วยความเชื่อมั่นว่า ตนเป็นคนมีวินัยมากพอที่จะแยกแยะเรื่องการเล่นพนันกับเรื่องอาชีพฟุตบอลออกจากกันได้ สำหรับเขาฟุตบอลมาเป็นอันดับหนึ่ง และไม่เคยให้ความชื่นชอบการแทงม้ามารบกวนการทำหน้าที่ผู้รักษาประตูของเขา ทุ่มเทกับการฝึก เต็มที่การการแข่งขันทุกแมตช์ แต่ก็แอบเก็บโลกการพนันไว้ในพื้นที่ส่วนตัวหลังเกมฟุตบอล
เมื่ออายุใกล้ 40 และใกล้เวลาของการแขวนถุงมือ เป็นช่วงเวลาที่โลกของอินเทอร์เน็ตได้มาถึงตัวเขา และพลิกชีวิตการพนันของเขาสู่ขั้นวิกฤติ
“มันทำให้คนที่ชอบพนันอย่างผมตื่นเต้นกับรูปแบบการพนันที่หลากหลาย ในปี 2006 ผมก็เริ่มคุ้นเคยกับการพนันผ่านช่องทางนี้” ชิลตันเริ่มเล่นพนันถี่ขึ้นๆ
“การเล่นฟุตบอลช่วยนำผมห่างจากการพนัน เมื่อผมเลิกเล่นฟุตบอล และไม่มีอะไรมาเบี่ยงเบนอีก พนันกลายเป็นกิจกรรมหลักในชีวิต โลกอินเทอร์เน็ตเปิดประตูให้ผมและการพนันเข้าถึงกันโดยง่าย”
ชิลตันสารภาพว่า “ผมเป็นพวกนิยมความสมบูรณ์แบบ ต้องการความสมบูรณ์แบบในทุกเรื่องที่ทำ ผมควบคุมการฝึกและเกมของตัวเองได้ แต่กลับควบคุมการเล่นพนันไม่ได้”
“ผู้รักษาประตูที่ดี คือ ผู้ที่ทำพลาดน้อยที่สุด การพนันเป็นความผิดพลาดที่มหันต์ในชีวิตผม”
“ด้วยความอยากชนะพนัน ผมจึงยอมแพ้ไม่ได้ และการยอมรับความพ่ายแพ้ไม่ได้นี้ ก็เริ่มครอบงำความคิดของผม มันเจ็บปวดมากกับความรู้สึกหดหู่เมื่อเสียพนัน และรู้ดีว่ามันยากแค่ไหนที่จะเก็บงำมันเอาไว้ ผมป่วยแบบไม่รู้ว่าตัวเองป่วย รู้สึกผิดกับสิ่งที่ตัวเองเป็น แต่ก็ยังแอบมีหวังกับการเล่นพนัน”
“สิ่งหนึ่งที่แน่นอนของการพนันคือ ไม่ว่าแพ้หรือชนะคุณจะเล่นต่อ ธรรมชาติของนักพนันจะไม่หยุดแม้ในยามชนะ คุณจะกลับไปเล่นอีกจนเงินหมด และเริ่มแพ้อย่างต่อเนื่อง”
เมื่อฟุตบอลไม่ได้เป็นกิจกรรมหลักของชีวิต และการพนันได้เข้ามาแทนที่ ชิลตันพบว่าตนเองมีอาการซึมเศร้าที่มากขึ้น ดื่มหนักมากกว่าที่เคย และมากกว่าที่ควร
ปีเตอร์ ชิลตัน ตำนานทีมชาติอังกฤษ ถูกจับปรับข้อหาเมาแล้วขับและถูกแบนไม่ให้ขับรถ เป็นข่าวดังในอังกฤษในช่วงนั้น
อาการติดการพนันของเขาเริ่มปรากฎชัดขึ้นเรื่อยๆ “ผมกลายเป็นคนที่อารมณ์ขึ้นๆ ลงๆ เมื่อชนะพนันก็ดีใจสุดๆ เมื่อเสียก็จมดิ่ง ผมเริ่มกลายเป็นคนเก็บตัว คืนไหนเสียพนันหนัก ผมจะนอนไม่หลับ มันคือช่วงเวลาที่ทุกข์ทรมานมาก”
“การพนันเข้ามายึดครองชีวิตผมไป มันเข้ามาครอบงำ ผมคุมตัวเองไม่ได้ ตลอดทั้งวันหมกมุ่นกับมันนับจากนาทีที่ลืมตาตื่น ผมติดกับดักอยู่ในวงจรของการไล่ล่าชัยชนะที่มีแต่พ่ายแพ้ และอยู่ในสภาพย่ำแย่ ไม่เข้าใจว่าทำไมตนเองจึงเป็นเช่นนี้ ผมหลงทางอยู่ในโลกมืดของการพนัน”
นี่คือภัยเงียบของการพนัน ขนาดตำนานที่ว่าแน่ยังไม่รอดพ้นจากเงื้อมมือมัน
กุมภาพันธ์ ปี 2012 ปีเตอร์ได้พบรักกับสเตฟานี ฤานี่คือสตรีที่ฟ้าประทานให้มาช่วยเขา ระหว่างที่ทั้งคู่ต่างคบหาดูใจและเริ่มมีแผนที่จะแต่งงานกัน สเตฟเริ่มจับสัญญาณบางอย่างได้
เหล่านี้คือสัญญาณที่เริ่มบอกว่าคนที่คุณรักอาจติดการพนัน
-
1. ระมัดระวังโทรศัพท์หรืออุปกรณ์สื่อสารของเขาอย่างมาก ไม่ให้คุณดูหรือแม้แต่จะขอใช้
2. บ่ายเบี่ยงที่จะพูดคุยเรื่องการเงิน และมักจะหาเหตุปิดการสนทนาทันที
3. ปกปิดตัวเองอย่างผิดปกติ มีแนวโน้มจะโดดเดี่ยวตัวเอง เก็บตัวและไม่อยากสัมพันธ์กับผู้คน
4. อารมณ์แปรปรวน เดี๋ยวขึ้นเดี๋ยวลง บอกไม่ได้ด้วยว่าเป็นเพราะอะไร
5. โกหก ปิดบัง มีความลับเรื่องเงิน โดยเฉพาะเวลาที่ถูกถามว่า “เงินหายไปไหนหมด”
เธอสะท้อนภาพว่า “การจะบอกว่าใครติดพนันโดยดูจากภายนอกนั้นเป็นเรื่องยาก ไม่เหมือนคนสูบบุหรี่ คนเมาหรือคนติดยา คนที่ติดพนันสามารถจ้องตาคุณและบอกคุณว่าไม่มีอะไรเกิดขึ้น เขาเป็น “นักปกปิดความจริง” เป็นเหมือนหงส์ที่ดูนิ่งเฉยยามลอยอยู่บนผิวน้ำ แต่ใต้น้ำนั้นเขาไม่ได้นิ่งอย่างที่เห็น”
สเตฟถ่ายทอดเรื่องราวความพยายามของเธอในการนำพาชีวิตของปีเตอร์ ชิลตัน ออกจากสีทันดรการพนันไว้อย่างน่าสนใจ เธอให้ข้อคิดว่า
“เมื่อคุณเริ่มรู้สึกว่าเขาติดพนัน จงเชื่อมั่นในเสียงภายในใจของคุณ จากนั้นคุณต้องเล่นบท ‘นักสืบ’ อย่าเพิ่งรู้สึกแย่กับตัวเองที่ต้องทำแบบนี้ ถ้าจะช่วยคนที่คุณรัก คุณก็ต้องล้ำเส้น และคุณอาจช็อกได้เมื่อพบความจริง โปรดเตรียมใจไว้สักหน่อย”
“จากนั้นพยายามชวนเขาคุยถึงอนาคตที่เขาใฝ่ฝัน พยายามสร้างความไว้เนื้อเชื่อใจ เพื่อให้เขาเปิดใจ ให้เขารู้ว่าคุณอยู่เคียงข้างเขาและพร้อมที่จะเข้าใจ อย่างไรก็ตาม ในฐานะผู้มีส่วนได้เสียกับผู้ติดพนัน เป็นการดีอย่างยิ่งที่คุณต้องระมัดระวังเงินของตัวเองเอาไว้ด้วย เพราะเงินคือเชื้อเพลิงของการพนัน เงินจึงเป็นสิ่งหล่อเลี้ยงการติดพนัน และคนติดพนันจะทำทุกวิถีทางให้ได้เงินมาเล่น โดยไม่สนใจว่าได้มันมาด้วยวิธีใด”
หากคุณพบว่า ผู้เป็นที่รักของคุณกำลังประสบปัญหา พยายามสะกดอารมณ์เอาไว้ อย่าโวยวาย สร้างความมั่นใจกับเขาว่า “เราจะผ่านเรื่องนี้ไปได้ด้วยกัน” จงคิดบวก “ติดพนันรักษาได้” แต่สิ่งที่สำคัญคือ “เขาต้องตัดสินใจเลิกพนัน” และนั่นคือจุดเริ่มต้นที่สำคัญที่สุด
สเตฟแนะนำหลักปฏิบัติตนของผู้ให้ความช่วยเหลือว่า
-
1) คุณต้องแยกให้ออก มองให้เห็นว่าการติดพนันเป็นโรค แยกคนของคุณกับโรคออกจากกัน คุณต้องมองว่าเขากำลังเจ็บไข้ได้ป่วย
2) พยายามอย่าตำหนิหรือถามถึงสาเหตุ เพราะคุณกำลังพยายามพาเขาไปข้างหน้า จึงไม่ควรฟื้นฝอยหาตะเข็บ
3) บอกตัวเองว่าคุณกำลังต่อสู้เพื่อดึงคนที่คุณรักกลับมาจากเงื้อมมือของธุรกิจพนัน คุณต้องคิดบวก เอาความโกรธเคืองทั้งหมดที่มีไปลงที่ธุรกิจพนัน อย่าไปลงที่คนของคุณ”
4) สำคัญสุดคือคุณต้องอดทน มันคือช่วงเวลาที่ยากลำบากและอาจรู้สึกเจ็บปวดจนคุณไม่อยากจะทน และโกรธที่เขาไปเล่นพนัน ขอให้คุณรู้ว่าการติดพนันของเขาทำให้เขาเครียดและรู้สึกกดดัน หากคุณเติมเชื้อเข้าไปอีก อาจเป็นการผลักดันให้เขากลับไปหามัน และยิ่งยากที่จะเลิก คุณจึงต้องพยายามคิดบวกกับเขาสุดๆ”
สเตฟถ่ายทอดประสบการณ์ช่วงนี้ว่า “เราต้องอยู่เคียงข้างกันตลอดเวลาในช่วงที่เขายังตัดขาดมันไม่ได้ และต้องสู้กับมันตลอด 7 วันและ 24 ชั่วโมง”
“ในสัปดาห์แรกฉันตกใจมากที่เห็นพีตทุรนทุราย มีอาการลงแดงไม่ต่างจากการติดสุราหรือยาเสพติด พีตไม่สามารถควบคุมสมาธิได้ หงุดหงิดและกระวนกระวายตลอดเวลา ในบางคืนเขาเหงื่อแตกอย่างหนัก และแทบจะไม่สามารถนอนหลับได้เลย สามเดือนผ่านไปอาการ ‘ถอนพนัน’ ของพีทจึงเริ่มทุเลา เมื่อเขาค้นพบความเข้มแข็งจากด้านในที่จะเดินไปบนหนทางที่เป็นอิสระจากการพนัน หลังจากหกเดือนพีตจึงหายจากอาการติดพนัน”
พีตและสเตฟมีความเห็นว่า อังกฤษปล่อยให้อุตสาหกรรมพนันใหญ่โตและมีอิทธิพลมากเกินไป
ซีอีโอของบริษัทพนันแห่งหนึ่ง ให้ข้อมูลกับสภาขุนนาง (สภาสูงของอังกฤษ) ว่า
“99% ของผู้มาเล่นพนันกับเว็บไซต์ของเราจะเสีย ขณะที่บริษัทรับแทงพนันใหญ่รายหนึ่งถูกพบว่า มีรายรับสูงขึ้นอย่างก้าวกระโดดถึง 106 เปอร์เซ็นต์ระหว่างปี 2020 เชื่อมโยงกับการขยายตัวของพนันออนไลน์ โดยเฉพาะในช่วงล็อกดาวน์ของโควิด”
“บริษัทเหล่านี้ ได้รับการต้อนรับอย่างดีต่อรัฐบาล ด้วยภาษีจำนวนมหาศาลที่จ่ายให้กับรัฐ ทั้งที่ทำให้เกิดวิกฤติสุขภาพ รายงานสถานการณ์ทางสังคมพบว่า ราว 1.4 ล้านคนในสหราชอาณาจักรกำลังมีปัญหาจากการพนัน จำนวนของเด็กอายุ 11-17 ปีที่ติดพนันเพิ่มขึ้น 4 เท่าในเวลา 3 ปี เป็น 55,000 คน”
“รัฐต้องทำให้การพนันเป็นธรรมและปลอดภัยสำหรับทุกคน ต้องปกป้องกลุ่มที่เปราะบาง คุ้มครองเด็กไม่ให้เข้าสู่เส้นทางของการติดพนัน กฎหมายควรกำหนดให้บริษัทการพนัน ต้องเข้ามาแทรกแซงในกรณีที่ผู้เล่นพนันส่อแววจะมีปัญหา เช่น บล็อกการเล่นของคนเหล่านั้น นอกจากนี้ บริษัทพนันต้องรับผิดชอบต่อชีวิตที่ถูกทำลายและสูญเสียจากกิจการของตน แต่เราไม่เคยเห็นบุคคลในวงการนี้ออกมาแสดงความรับผิดชอบแต่อย่างใด”
ทุกวันนี้นอกจากการให้คำแนะนำและช่วยเหลือผู้ติดพนัน รวมถึงการเสพติดอื่นๆ ปีเตอร์และสเตฟยังให้การสนับสนุนและทำงานร่วมกับ “The Big Step” โครงการรณรงค์เพื่อให้ถอนการโฆษณาพนันออกจากสนามฟุตบอล
ปีเตอร์เห็นว่า “มีการโฆษณาพนันมากและรุกเร้าเกินไปในสนามฟุตบอล ชุดแข่งของหลายทีมมีธุรกิจพนันเป็นสปอนเซอร์ที่ผู้ชมมองเห็นโฆษณาอย่างชัดเจน และจำนวนไม่น้อยคือเด็กเยาวชน”
ฤดูกาลที่แล้ว 8 ใน 20 ทีมของพรีเมียร์ลีกอังกฤษ มีโฆษณาเว็บพนันบนอกเสื้อ รวมมูลค่าราว 75 ล้านดอลลาร์หรือมากกว่า 2 พันล้านบาทต่อปี ส่วนใหญ่เป็นเว็บพนันจากจีน ฟิลิปปินส์ มอลตา รวมทั้งจากอังกฤษเองด้วย
การรณรงค์นี้มีท่าจะประสบความสำเร็จในบางส่วน เมษายนที่ผ่านมา สำนักข่าวต่างๆ รายงานว่า สโมสรฟุตบอลในพรีเมียร์ลีกตกลงจะไม่ให้มีการโฆษณาธุรกิจพนันบนอกเสื้อ เริ่มตั้งแต่ฤดูกาล 2026-27 เป็นต้นไป เพื่อลดการโฆษณาพนันในสนามฟุตบอล
……
ปีเตอร์ ชิลตัน มีชีวิตที่ติดพันอยู่กับการพนัน 45 ปีจนเสพติด และออกมายืนยันว่า “การติดพนันเป็นโรค และสามารถรักษาให้หายได้” แต่ก็ต้องผ่านช่วงเวลาที่ทนทุกข์ทรมานไม่น้อย ไม่แพ้กับคนใกล้ตัวที่ต้องช่วยประคับประคองกันตลอด 24 ชั่วโมงนานหลายเดือน
“ติดพนัน” คือ การหยุดทุกอย่างเพื่อสิ่งเดียว แต่ “หยุดพนัน” คือ การหยุดสิ่งเดียวเพื่อทุกอย่าง
นี่คือคำทิ้งท้ายของเขา ตำนานผู้เกือบเอาชีวิตไม่รอดจากการพนัน
