ศรีนาคา เชียงแสน รายงาน
6 เดือนที่ผ่านมา หน่วยงานด้านยาเสพติดได้พยายามสืบสวนปะติดปะต่อข่าวสารเล็กๆ ชิ้นหนึ่ง เกี่ยวกับข่าวลือเรื่องยาเสพติดตัวใหม่ที่ทำออกมาเป็นผง ลักลอบบรรจุในซองผลิตภัณฑ์ต่าง ๆ เช่น ซองเครื่องดื่มเกลือแร่ ซองคอลลาเจน ซองกาแฟสำเร็จรูป และในซองผลิตภัณฑ์อื่นๆ หลากหลายยี่ห้อ หลากหลายรูปแบบ เช่น coffe shop, Heionkon, Unicorn เป็นต้น
เริ่มแรกตรวจพบเจอย่านสถานบันเทิงในเมืองท่าขี้เหล็ก สหภาพเมียนมา ตรงข้าม อ.แม่สาย จ. เชียงราย ก่อนจะมีการลักลอบนำข้ามมาใช้ในสถานบันเทิงในพื้นที่ชายแดนเขต อ.แม่สาย แต่ทันทีที่มีการเปิดด่านถาวรชายแดนไทย-เมียนมา ด้าน อ.แม่สาย หลังสถานการณ์โรคระบาดไวรัสโคโรนา 2019 สงบลง เจ้าหน้าที่กลับพบว่ายาเสพติดตัวใหม่นี้ก็กระจายเข้าสู้พื้นที่ชั้นในและปริมณฑล โดยพบว่ายาตัวนี้กำลังเป็นที่นิยมของกลุ่มนักเที่ยวตามสถานบริการต่างๆ เป็นอย่างมาก เนื่องจากราคาไม่แพงมาก แต่สรรพคุณที่ได้ตรงกับรสนิยมและความต้องการของของนักท่องราตรีเป็นอย่างมาก ทำให้กลายเป็นสินค้าขายดี และเริ่มขาดตลาด หาซื้อยากมากยิ่งขึ้น มีการขยับราคาขึ้นตามกลไกตลาด (ปัจจุบันราคาอยู่ที่ 1,000-3,500 บาท/ซอง ขนาด 18 กรัม)
มาถึงเวลานี้ Happy Water จัดได้ว่าเป็นสินค้าตัวใหม่ที่ผ่านการทดสอบตลาดแล้วว่าเป็นที่ชื่นชอบและถูกใจของลูกค้าและขายดิบขายดีเป็นเทน้ำเทท่า จัดอยู่ในกลุ่มยาเสพติดประเภท club drug ที่ซื้อง่ายขายคล่อง และกำลังได้รับความนิยมเป็นอย่างมากในหมู่นักท่องราตรี และชุมชนคลับเฮาส์ต่างๆ โดยสามารถซื้อหาผ่านทางช่องทางออนไลน์ต่าง ๆ ส่งตรงถึงที่ ลดความเสี่ยงจากการตรวจจับของเจ้าหน้าที่
Happy Water จึงกลายเป็นดาวดวงใหม่ที่กำลังถูกจับตามากเป็นพิเศษในห้วงเวลานี้
Happy Water น้ำยาสวรรค์
Happy Water ยาเสพติดตัวใหม่ที่กำลังกล่าวถึงนี้ เกิดจากการผสมสูตรของยาเสพติดเดิม ๆ ที่ครองตลาดอยู่แล้ว โดยผสมจากยาอี ยาเค และยานอนหลับ เป็นต้น ซึ่งสารเสพติดเหล่านี้ถูกนำมาสังเคราะห์และแปรรูปให้มีลักษณะเป็นผงสีขาว ไว้ใช้สำหรับสูดดมให้เกิดอาการมึนเมา แต่พบว่ากลุ่มนักเที่ยวนิยมนำมาผสมกับเหล้า เบียร์ เครื่องดื่มแอลกอฮอล์ รวมทั้งเครื่องดื่มชูกำลังชนิดต่างๆ ปัจจุบันมีการแปรรูปทำเป็นรูปแบบน้ำใส ไม่มีสี ไม่มีกลิ่น ไม่มีรส ง่ายในการนำไปผสมในเครื่องดื่มชนิดต่างๆ จนมีชื่อเรียกติดปากกันว่า “Happy Water” หรือ น้ำสวรรค์ โดยมีการพัฒนาปรับสูตรให้ออกฤทธิ์ตรงกับความต้องการของนักเสพ โดยมีพื้นฐานมาจากยา “เคนมผง” ที่เคยเป็นข่าวมาก่อนหน้านี้
จากรายงานเรื่อง Synthetic Drugs in East and Southeast Asia – Latest developments and challenges โดย UNODC (United Nations Office on Drugs and Crime) พบว่า Happy Water ถูกผลิตในหลายรูปแบบ ไม่ว่าจะเป็นรูปแบบน้ำหรือผง ลักษณะไม่มีสี ไม่มีกลิ่น โดยผู้เสพยาจะดัดแปลงนำไปชงให้ละลายแล้วผสมกับเครื่องดื่ม เช่น เครื่องดื่มแอลกอฮอล์ หรือเครื่องดื่มชูกำลัง เพื่อเพิ่มความสนุกสนานในการท่องราตรี จะทำให้ผู้ใช้ไม่เหนื่อยง่าย รู้สึกสนุกได้ทั้งคืน จึงนิยมในหมู่นักท่องเที่ยวตามสถานบันเทิงเป็นอย่างมาก
ส่วนประกอบที่พบเจอในยาเสพติดสูตรผสมชนิดใหม่นี้ ได้แก่
1. ยาอี หรือ ecstasy เป็นยาเสพติดชนิดสังเคราะห์ มีสูตรโครงสร้างทางเคมีที่เรียกว่า MDMA หรือ methamphetamine เป็นสารเสพติดชนิดกระตุ้นประสาท โดยออกฤทธิ์กระตุ้นสมองชั้นในเพื่อกระตุ้นความสุข ทำให้ผู้เสพมีอาการเคลิบเคลิ้ม คึกคัก รู้สึกสนุกอยู่ตลอดเวลา เห็นแสงและสีที่ต่างไปจากจริง รวมถึงยังกระตุ้นความต้องการทางเพศให้สูงขึ้น ยาอี จึงมีฉายาที่เรียกว่ายาเลิฟนั่นเอง ยาเสพติดชนิดนี้จึงมักถูกนำมาใช้ในงานปาร์ตี้สังสรรค์และเป็นที่นิยมมากในหมู่วัยรุ่น โดยในขณะออกฤทธิ์ ผู้เสพจะมีอาการหัวใจสูบฉีด กล้ามเนื้อกระตุก เนื่องจากฤทธิ์ของยาอีส่งผลกระทบอย่างรุนแรงต่อการทำงานของกล้ามเนื้อหัวใจ อาจทำให้หัวใจเต้นผิดจังหวะ หรือนำไปสู่ภาวะหัวใจวายเฉียบพลันได้
นอกจากนี้ เมื่อยาหมดฤทธิ์ ผู้เสพบางรายอาจมีอาการซึมเศร้า หดหู่ และประสาทหลอน (จัดเป็นยาเสพติดให้โทษประเภทที่ 1 ตามพระราชบัญญัติยาเสพติดให้โทษปี 2522 )
2. ยาเค หรือ ketamine เป็นยาที่ถูกสังเคราะห์ขึ้นเพื่อใช้ทางการแพทย์โดยการใช้เป็นยาสลบ จัดเป็นยาเสพติดชนิดสังเคราะห์ที่ออกฤทธิ์หลอนประสาทรุนแรง ส่งผลให้ระดับสารเคมีในสมองเสียสมดุล บิดเบือนความรู้สึกของผู้เสพ และเนื่องจากเป็นยาที่จัดอยู่ในหมวดยาสลบ ผู้เสพจะรู้สึกเหมือนหลุดออกจากสิ่งแวดล้อมรอบตัว มีอาการมึนเมา เคลิบเคลิ้ม เห็นภาพหลอนเนื่องจากกระบวนการรับรู้และตอบสนองได้รับผลกระทบจากฤทธิ์ยา หากได้รับยาในปริมาณมากจะทำให้เกิดการสูญเสียกระบวนการทางความคิด ส่งผลต่อเนื่องให้เกิดอาการทางจิต เช่น ประสาทหลอน หวาดระแวง หูแว่ว โดยส่วนมากยาเคจะอยู่ในรูปแบบผงสีขาว ไร้กลิ่น ไร้รส จึงนิยมนำมาใช้ในลักษณะสูดดมเพื่อให้เกิดอาการเมาหรือผสมกับเครื่องดื่มชนิดต่างๆ (จัดเป็นวัตถุออกฤทธิ์ในประเภทที่ 2 ตามพระราชบัญญัติวัตถุที่ออกฤทธิ์ต่อจิตและประสาท พ.ศ. 2518)
3. ยานอนหลับ เช่น กลุ่มยาไดอะซีแพม (diazepam), กลุ่มยาไนเมตาซีแพม (nimetazepam) หรือตัวยาอื่นๆ ในกลุ่มของยานอนหลับ จัดอยู่ในกลุ่มยาคลายกังวล สงบประสาท ช่วยให้ผ่อนคลาย ลดการตึงเครียดของกล้ามเนื้อ รวมถึงการรักษาโรคที่เกิดจากความเครียด เนื่องจากจะช่วยออกฤทธิ์ต่อสารเคมีในสมองที่ไม่สมดุลกัน อย่างไรก็ตาม ถูกจัดอยู่ในหมวดหมู่ออกฤทธิ์ต่อจิตประสาท โดยทั่วไปการใช้ยาชนิดนี้จะต้องอยู่ในการดูแลของแพทย์ผู้เชี่ยวชาญเท่านั้น ซึ่งผลข้างเคียงของการใช้ยาชนิดนี้คือ อาจมีอาการคล้ายเมาค้าง มองเห็นภาพซ้อน หายใจติดขัด นำไปสู่อาการกล้ามเนื้ออ่อนแรง และหากนำไปใช้ร่วมกับยากดประสาทชนิดอื่นๆ หรือแอลกอฮอล์ จะทำให้เกิดอันตรายถึงชีวิต
น้องใหม่ร้ายสุดๆ
ปัจจุบันผู้เสพมีการประยุกต์ใช้ยาเสพติดรูปแบบใหม่นี้โดยนำมาผสมเครื่องดื่มที่มีแอลกอฮอล์ เพื่อเพิ่มความสนุกสนานในการท่องราตรี ทำให้ Happy Water กำลังแพร่ระบาดในสถานบันเทิงทั้งในกรุงเทพฯ และต่างจังหวัดอย่างหนักในรอบหลายเดือนที่ผ่านมา นอกจากนี้ ยังมีการดัดแปลงนำผลิตภัณฑ์ชนิดผงไปใช้ในส่วนผสมของบุหรี่ หรือใช้การเผาเพื่อใช้ในการสูดดมให้มึนเมา และสืบเนื่องจากการที่ยาเสพติดแต่ละตัวเป็นยาที่ออกฤทธิ์นาน ทำให้เกิดการเคลิบเคลิ้ม ตื่นตัว และคึกคัก จึงตอบโจทย์บรรดานักท่องราตรีเป็นอย่างมาก
แต่ด้วยสูตรผสมใหม่ของตัวยานี้มีสรรพคุณพิเศษตามมาด้วย คือ ทำให้เสพติดได้ง่ายขึ้นมาก การเสพต้องค่อยๆ เพิ่มปริมาณและจำนวนมากขึ้นเรื่อยๆ และมีผลข้างเคียงร้ายแรงต่อสุขภาพเป็นอย่างมาก ถึงขั้นหากเสพในปริมาณที่มากไปอาจทำให้เสียชีวิตได้ โดยเฉพาะหากผู้เสพเป็นเหยื่อที่ถูกลอบวางยาเพื่อเจตนาร้ายอย่างอื่น เช่น ต้องการล่วงละเมิดทางเพศ หรือเป็นกลุ่มคนที่ร่างกายไม่คุ้นชินกับสารเสพติดที่ออกฤทธิ์แรง ๆ เช่นนี้มาก่อน ก็ยิ่งสุ่มเสี่ยงอย่างมากที่จะเป็นอันตรายถึงขั้นเสียชีวิตได้ง่าย และด้วยรูปแบบของการผลิตที่ทำมาในรูปผงใช้ละลายน้ำ หรือในรูปน้ำ แต่ทั้งหมดถูกดัดแปลงมาในรูปผลิตภัณฑ์หรืออาหาร เครื่องดื่มต่างๆ ที่เราคุ้นเคย จึงยิ่งต้องระมัดระวังป้องกันตัวเอง
รวมทั้งปัจจุบัน การติดตามเฝ้าตรวจยาเสพติดตัวใหม่ของเจ้าหน้าที่และหน่วยงานที่เกี่ยวข้องทำได้ยากมากยิ่งขึ้น จนพบว่ายาเสพติดชนิดนี้สามารถลอดหูลอดตาเจ้าหน้าที่เข้าไปแพร่ระบาดในสถานบันเทิงต่างๆ เป็นจำนวนมาก โดยเฉพาะในเขตหัวเมืองใหญ่ รวมทั้งเขตกรุงเทพฯ และปริมณฑลต่างๆ ด้วยในรอบหลายเดือนที่ผ่านมานี้เอง
นพ.สรายุทธ์ บุญชัยพานิชวัฒนา ผู้อำนวยการสถาบันบำบัดรักษาและฟื้นฟูผู้ติดยาเสพติดแห่งชาติบรมราชชนนี (สบยช.) เคยให้ข้อมูลที่น่าสนใจไว้ว่า ส่วนผสมของยาชนิดใหม่นี้ จะเข้าไปทำลายระบบประสาททำให้เซลล์สมองส่วนที่ทำหน้าที่หลั่งสารเซโรโทนิน (serotonin) ซึ่งเป็นสารสำคัญในการควบคุมอารมณ์ทำงานผิดปกติ โดยจะหลั่งสารนี้ออกมามากกว่าปกติทำให้สดชื่น อารมณ์ดี
อย่างไรก็ตาม เมื่อเวลาผ่านไปสารดังกล่าวจะลดน้อยลง ทำให้ผู้เสพเข้าสู่สภาวะอารมณ์เศร้าหมองหดหู่ เกิดอาการซึมเศร้า และอาจกลายเป็นโรคจิตประเภทซึมเศร้า มีแนวโน้มการฆ่าตัวตายสูงกว่าคนปกติ นอกจากนี้การที่สารเซโรโทนินลดลง จะทำให้การนอนหลับผิดปกติ เวลาการนอนลดลง หลับไม่สนิท อ่อนเพลีย ขาดสมาธิในการเรียนและทำงาน บางรายนิยมเสพพร้อมกับดื่มแอลกอฮอล์ หรือเสพยาชนิดอื่นร่วมด้วย อาจทำให้เกิดอาการช็อกและเสียชีวิตได้
หากเราย้อนไปหาต้นตอของยาเสพติดชนิดใหม่นี้ คงปฏิเสธไม่ได้ว่าเกิดมาจากความพยายามพัฒนารูปแบบสินค้าของกลุ่มผู้ผลิตและค้ายาเสพติด ที่ต้องการสร้างสรรค์ค้าตัวใหม่ออกสู่ตลาดให้มากยิ่งขึ้น โดยสำหรับ Happy Water เชื่อกันว่าถูกสังเคราะห์แปรรูปมาจากห้องแล็บของกลุ่มว้าภาคใต้ย่านสามเหลี่ยมทองคำ ซึ่งเป็นหนึ่งในสถานที่ที่มีการจับกุมยาเสพติดมากที่สุด นอกจากนี้ ยังมีการลักลอบนำเข้ายาเสพติดจากภูมิภาคต่างๆ ทั่วโลก ไม่ว่าจะเป็นจากอินเดีย และกลุ่มประเทศแอฟริกาตะวันตก หรือทวีปอเมริกาใต้
หากพิจารณาจากข้อมูลจากแผนปฏิบัติการด้านการป้องกันและปราบปรามยาเสพติด พ.ศ. 2565 โดยสำนักงานคณะกรรมการป้องกันและปราบปรามยาเสพติด พบว่า ยาเสพติดประเภทสารสังเคราะห์เป็นยาเสพติดที่พบมากที่สุดในประเทศไทย
โดยในปี พ.ศ. 2564 ประเทศไทยมีสถิติการจับกุมยาเสพติดประเภทสารสังเคราะห์สูงที่สุดในภูมิภาคเอเชียตะวันออกและเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ หรือเทียบได้ว่าสูงกว่าถึง 13 ประเทศด้วยกัน โดยแหล่งใหญ่ที่สุดยังคงมาจากพื้นที่ย่านสามเหลี่ยมทองคำนี่เอง
ยาเสพติดตัวใหม่ทำให้เจ้าหน้าที่ไทยปวดตับ
หากเราติดตามข่าวสารการจับกุมยาเสพติดที่เกิดขึ้นรายวัน เราจะพบข้อเท็จจริงว่า ไม่ค่อยปรากฏข่าวสารกรณีที่เจ้าหน้าที่สามารถดำเนินการจับกุมยาเสพติดตัวใหม่ Happy Water นี้ได้เลย จากการสอบถามพูดคุยกับเจ้าหน้าที่ผู้ทำหน้าที่ป้องกันและปราบปรามยาเสพติด ทำให้เห็นถึงปัญหาช่องโหว่สำคัญที่ยังปราบปรามจับกุมยาเสพติดตัวใหม่นี้ได้ไม่มากนัก ทั้งนี้เป็นผลจากสื่อสังคมออนไลน์ ที่เป็นช่องทางพิเศษเฉพาะกลุ่ม หากแหล่งข่าวของเจ้าหน้าที่เข้าไม่ถึงกลุ่มเฉพาะเหล่านี้ ก็ยากที่จะได้เบาะแสหรือจะเข้าตัดตอนกระบวนการซื้อขายผ่านออนไลน์ได้
นอกจากนี้ การลักลอบนำตัวยาไปบรรจุลงในผลิตภัณฑ์ต่างๆ อาจทำให้เจ้าหน้าที่ตรวจสอบได้ยากขึ้น ยังมีเรื่องของความสะดวกรวดเร็วในการขนส่งสมัยใหม่ ที่มีภาคเอกชนเข้ามาดำเนินการแข่งขันส่งผลิตภัณฑ์และพัสดุต่าง ๆ เป็นจำนวนมากแทบทุกมุมเมือง อีกทั้งคุณสมบัติพิเศษที่ผู้ผลิตยาเสพติดสามารถผลิตยาที่ปราศจากสี กลิ่น และรสชาติ ยิ่งทำให้การดัดแปลงนำไปสอดแทรกหรือใส่ในผลิตภัณฑ์สำเร็จรูปต่าง ๆ ได้หลากหลายรูปแบบ จนเกินกว่าศักยภาพและเครื่องมือที่เจ้าหน้าที่ใช้งานอยู่ เช่น ใช้สุนัขดมกลิ่น ก็ไม่เจอ ใช้เครื่องเอกซเรย์ ก็ไม่พบ
ปัจจุบันสิ่งที่เจ้าหน้าที่จะรู้ว่ายาเสพติดชนิดนี้กำลังระบาดอย่างนัก ล้วนมากจากการซักถามผู้ต้องหา หรือมาจากการสุ่มตรวจพบโดยบังเอิญ หรือมาจากหลักฐานการตรวจเลือด ตรวจปัสสาวะของบรรดานักท่องราตรี กรณีมีการเข้าตรวจค้นสถานบันเทิงต้องสงสัยเท่านั้น
ซึ่งการตรวจพบเป็นเพียงอนุพันธุ์ของสารเคมีจากส่วนประกอบของตัวยาที่เสพเข้าไป แต่ไม่สามารถบอกได้ว่าเป็นเพราะการใช้ Happy Water โดยตรง ต้องอาศัยการซักถามขยายผลเพิ่มเติมทั้งสิ้น
มีวิธีการเดียวที่ทำแล้วได้ผลในปัจจุบันคือ การเปิดมาตรการเชิงรุกด้านการข่าว เพื่อหาข่าวสาร แหล่งผลิต เส้นทางขนส่งลำเลียง แล้วใช้การเฝ้าตรวจ ซุ่มตรวจ ซึ่งวิธีการนี้ก็ต้องใช้คน งบประมาณ และทรัพยากรของหน่วยงานเป็นจำนวนมาก ไม่สอดคล้องกับภาวะปัจจุบันที่งบประมาณของแต่ละหน่วยงานมีจำกัดอย่างมาก
ดังนั้น สำหรับเจ้าหน้าที่ผู้เกี่ยวข้องกับการปราบปรามยาเสพติดสงครามจากยาเสพติดตัวใหม่นี้ ต้องพัฒนารูปแบบการทำงานเพื่อให้เท่าทันกลยุทธ์ใหม่ ๆ ของผู้ค้ายาเสพติด ที่แซงหน้าเจ้าหน้าที่เสมอ และสำหรับประชาชนทำได้เพียงการให้ข้อมูล และตักเตือนลูกหลานและคนที่เรารัก ให้ระมัดระวังตัวจากพิษภัยของยาเสพติดตัวใหม่นี้ให้มากยิ่งขึ้น พร้อมสังเกตพฤติกรรมของพวกเขา หากพบมีพฤติกรรมเสี่ยงและพบสิ่งต้องสงสัย ก็ควรพูดคุยหาทางแก้ไขปัญหาร่วมกันด้วยเหตุผล ไม่ใช้ความรุนแรง และรีบพาไปพบแพทย์เพื่อเข้าสู่กระบวนการบำบัดรักษา ซึ่งสำหรับตอนนี้เราคงทำได้แค่นี้
