ด่านพรมแดนสะพานมิตรภาพไทย-ลาว แห่งที่ 4 (เชียงของ-ห้วยทราย) ในช่วงเทศกาลสงกรานต์ได้ต้อนรับการกลับมาของนักท่องเที่ยวจีนหลังโควิด-19 อีกครั้ง โดยในช่วงเดือนเมษายนปีนี้มีประสานที่จะเข้าประเทศมาทั้งหมด 231 คัน นักท่องเที่ยว 778 คน มีทั้งคาราวานรถยนต์ส่วนบุคคล และคาราวานรถบิ๊กไบก์ขับมาในเส้นทาง R3A ที่เชื่อมจีนจาก เมืองสิบสองปันนา ผ่าน สปป.ลาว ทางตอนเหนือ เข้าสู่ประเทศไทยที่อำเภอเชียงของ จังหวัดเชียงราย เพื่อเข้าร่วมเล่นสาดน้ำในเทศกาลสงกรานต์ของไทยในจังหวัดเชียงใหม่และเชียงราย
ในปีนี้ นอกจากคาราวานจีนที่เข้ามาเที่ยวไทยทางด่านสะพานมิตรภาพไทย-ลาวแห่งที่ 4 แล้ว ยังได้เข้าทางจังหวัดน่าน ที่ด่านบ้านห้วยโก๋น ที่อยู่ตรงข้ามกับด่านบ้านน้ำเงินอีกจำนวน 2 คณะ นักท่องเที่ยวจำนวน 60 คน รถยนต์จำนวน 29 คัน ทุกกลุ่มมีจุดหมายปลายทางที่จังหวัดเชียงใหม่เพื่อเข้าร่วมเทศกาลสงกรานต์ อันเป็นที่นิยมของนักท่องเที่ยวจีน
กระแสความต้องการมาเที่ยวประเทศไทยของนักท่องเที่ยวชาวจีนทุกกลุ่มและทุกช่วงวัยมีความชัดเจนที่เอเจนต์บริษัท่องเที่ยวของจีนต่างกล่าวเป็นเสียงเดียวกัน ในเส้นทาง R3A ก็เช่นกัน ภายหลังจากที่จีนเปิดประเทศในคนจีนออกมาท่องเที่ยวได้ในวันที่ 8 มกราคมที่ผ่านมา ในวันที่ 21 มกราคมได้มีคาราวานจีนขับรถยนต์เข้ามาท่องเที่ยวในไทยทันที
รู้จักเส้นทาง R3A
เส้นทางหมายเลข 3A หรือ Road 3 Asia(R3A) เป็นเส้นทางเชื่อมโยงระหว่าง จีน – สปป.ลาว – ไทย เป็นส่วนหนึ่งของ เส้นทางตามแนวระเบียงเศรษฐกิจแนวเหนือ-ใต้ (North South Economic Corridor — NSEC) ภายใต้กรอบความ ร่วมมืออนุภูมิภาคลุ่มแม่น้ำโขง (Greater Mekong Subregion — GMS) เริ่มก่อตั้งขึ้นเมื่อปี 2538 ภายใต้ โครงการ “สี่เหลี่ยมเศรษฐกิจ” และเปิดใช้อย่างเป็นทางการเมื่อปลายเดือนมีนาคม 2551
เส้นทาง R3A หรือ คุนมั่น กงลู่ เป็นเส้นทางคมนาคมเชื่อมการขนส่งทางบกระหว่าง นครคุนหมิง มณฑลยูนนานของจีนกับกรุงเทพมหานครของไทย ผ่านสามประเทศ โดยต้นทางเริ่มจากเชียงของไทยผ่านเมืองห้วยทราย แขวงบ่อแก้ว หลวงน้ำทา-บ่อเต็น ของ สปป.ลาว ไปยังบ่อหาน-เชียงรุ่งหรือจิ่งหง ในแคว้นสิบสองปันนา นครคุนหมิง มณฆลยูนนาน ของประเทศจีน รวมระยะทางกว่า 1,800 กิโลเมตร ความสะดวกในการเดินทางส่งผลให้จำนวนนักท่องเที่ยวเพิ่มขึ้นอย่างต่อเนื่องและมีแนวโน้มเพิ่มมากขึ้นโดยเฉพาะนักท่องเที่ยวชาวจีนที่นิยมการเดินทางท่องเที่ยวทางรถยนต์แบบคาราวาน
นอกจากนี้ ยังเป็นเส้นทางการขนส่งที่น่าจับตามองมากที่สุดแห่งหนึ่งในภูมิภาคเอเชียอีกด้วย กรอบความร่วมมือทางเศรษฐกิจในอนุภูมิภาคลุ่มแม่น้ำโขง ถือเป็นความร่วมมือสําคัญในการเชื่อมโยงและพัฒนาเส้นทางเศรษฐกิจภายในภูมิภาคอินโดจีน
นายวิสูตร บัวชุม ผู้อำนวยการการท่องเที่ยวแห่งประเทศไทย (ททท.) สำนักงานเชียงราย กล่าวว่า ในช่วงก่อนสงกรานต์ช่วงเดือน ม.ค.-มี.ค. มีจำนวนนักท่องเที่ยวเข้ามาแล้ว 1,561 คน โดยนำรถยนต์ส่วนตัวเข้ามาจำนวน 84 คัน
ตั้งแต่วันที่ 21 มีนาคม 2563 ที่ด่านชายแดนเชียงของไม่สามารถให้คนข้ามไปมาได้ ยกเว้นคนขับรถขนส่งสินค้า ตามเงื่อนไขการป้องกันโรคระบาด เมื่อด่านพรมแดนเริ่มเปิดทาง ททท. (การท่องเที่ยวแห่งประเทศไทย) จึงได้ร่วมกับ ททท. สำนักงานคุณหมิง มณฑลยูนนาน โดยได้จัดโครงการ China is Back เพื่อเน้นกลุ่มนักท่องเที่ยวเดิมที่เคยมาท่องเที่ยวในไทยได้กลับมา อย่างไรก็ตาม การกลับมาท่องเที่ยวในปีนี้ยังไม่มากเหมือนเมื่อ 3 ปีที่แล้วก่อนมีการการระบาดของโควิด-19
นักท่องเที่ยวคาราวานบิกไบก์กลุ่มใหญ่จีนปักหมุดร่วมสาดน้ำสงกรานต์
ขบวนบิกไบก์ มีไบเกอร์ จำนวน 52 คน ของ “China Zuimei Jiangnan Motorcycle Club” ได้มุ่งหน้าเข้ามาสู่ประเทศไทยเพื่อท่องเที่ยวเทศกาลสงกรานต์ ชมรมมอเตอร์ไซค์ China Zuimei นับเป็นกลุ่มบิกไบก์ที่ใหญ่ที่สุดที่รวมตัวกันเข้ามาในประเทศไทยในเส้นทางนี้ ตั้งแต่เปิดด่านพรมแดนสะพานมิตรภาพแห่งที่ 4 ที่เชื่อมถนน ไทย-ลาว-จีน
โดยนาย Xu Xiang Quan ลีดเดอร์กลุ่มบิกไบก์กล่าวว่า สมาชิกกลุ่มมาจาก 33 มณฑล สโมสรของ China Zuimei มีอยู่ใน 33 มณฑลของจีน ก่อตั้งมาแล้ว 13 ปี ทุกปีเดือนเมษายนจะจัดคาราวานเข้าต่างประเทศครั้งหนึ่ง สมาชิกมีทั้งที่ฮ่องกง ไต้หวัน และอเมริกา กระจายในต่างประเทศ สมาชิกมาจากองค์กรถ่ายหนัง สมาคมถ่ายภาพ และด้านศิลปะด้วย อธิการบดีมหาวิทยาลัยกวางโจวที่มีความสามารถด้านศิลปะมาด้วย และได้รับการรับรองจากสมาชิกถึงจะร่วมเป็นสมาชิกของสโมสรได้
การเป็นสมาชิกสโมสรไม่ได้เปิดรับทั่วไป แต่จะต้องมีความสามารถทางด้านใดด้านหนึ่ง ต้องมีฝีมือและความสามารถ การเข้าร่วมคาราวานบางคนยังอยู่ระหว่างการคัดเลือกการเข้าเป็นสมาชิก เงื่อนไขค่อนข้างเข้มงวด ภาพที่เก็บระหว่างเดินทางก็จะถูกแชร์อยู่ที่สโมสรทั้ง 33 มณฑล ก่อนหน้านี้ทางสโมสรจัดคาราวานขับรถไปไต้หวัน ประเทศสหรัฐอเมริกา รวมถึงประเทศรัสเซีย
สาลี่ จากบริษัทสิบสองปันนาทัวร์ที่ทำธุรกิจทัวร์มากว่า 30 ปี เอเจนต์ที่นำคาราวานบิกไบก์เข้ามาในครั้งนี้ กล่าวว่า ยังมีคนจีนที่สนใจมาท่องเที่ยวในไทยอีกจำนวนมาก พอเปิดประเทศให้คนจีนออกมาเที่ยวคนจีนส่วนใหญ่ต้องการมาประเทศไทย และคิดว่านักท่องเที่ยวจะเข้ามามากกว่านี้ หากไม่มีข่าวลือในโซเชียลว่าประเทศไทยไม่ปลอดภัย เพราะอันตรายอาจถูกวางยาแล้วเอาอวัยวะไปขาย จนทำให้คนจีนจำนวนมากยังไม่เข้ามาเที่ยวในประเทศไทย โดยเฉพาะกลุ่มวัยรุ่นที่ต้องการเข้ามาเที่ยว แต่พ่อแม่ผู้ปกครองจะไม่ยอมให้มาเมื่อเห็นข่าวนี้แพร่กระจายในสื่อโซเชียลมีเดีย ที่แม้ในปัจจุบันที่ทางการจีนและสถานทูตไทยพยายามอธิบาย ก็ยังสู้กระแสลบที่มีคนทำคลิปเป็นเรื่องเป็นราวนั้นไม่ได้ ทั้งนี้ กระแสดังกล่าวจะไม่มีผลต่อนักท่องเที่ยวในกลุ่มคาราวานที่ท่องเที่ยวต่างประเทศ และมีแผนการที่ชัดเจนแบบนี้ แต่จะมีผลต่อวัยรุ่นที่ผู้ปกครองไม่อนุญาต และกลุ่มคนสูงอายุที่ยังไม่มั่นใจ
จุดกระแสจากหนังดัง Lost in Thailand
การท่องเที่ยวแบบคาราวานทัวร์ ในปี 2556 ได้รับความนิยมสูงมากเนื่องจากกระแสจากภาพยนต์เรื่อง Lost in Thailand ทำให้เชียงใหม่กลายเป็นจุดหมายปลายทางของนักท่องเที่ยวจีน ยิ่งมีเส้นทางสามารถขับรถท่องเที่ยวได้ ทำให้เกิดกระแสเที่ยวในเส้นทางนี้
สำหรับสถิตินักท่องเที่ยวจีนที่เที่ยวแบบคาราวานทัวร์ ในเส้นทาง R3A หลังการเปิดใช้สะพานมิตรภาพฯ เชียงของ-ห้วยทรายนี้ในปี 2557 มีนักท่องเที่ยวทางรถยนต์คาราวานในเส้นทางนี้จำนวน 4,432 คน ปี 2558 มีนักท่องเที่ยวจำนวน 9,641 คน
ปี 2559 มีนักท่องเที่ยวจำนวน 8,468 คน แต่ปรากฏว่าในช่วงนั้นมีอุบัติเหตุจากรถยนต์จีน เนื่องจากยังไม่ชินกับการขับขี่ในประเทศไทยและมีรถเข้ามาเป็นจำนวนมาก ทำให้กรมการขนส่งทางบกปรับเปลี่ยนเงื่อนไขการเข้าประเทศของรถยนต์ทางด่านชายแดน เป็นผลให้จำนวนนักท่องเที่ยวลดลงฮวบ โดยไปปี 2560 มีนักท่องเที่ยวเหลือเพียง 526 คัน ในปี 2561 มีนักท่องเที่ยว 825 คน ปี 2562 มีนักท่องเที่ยวจำนวน 578 คน ปี 2563 มีนักท่องเที่ยวเริ่มเข้ามาท่องเที่ยวจำนวน 312 คนและมียอดจองกลุ่มทัวร์เข้ามามากขึ้นเนื่องจากมีการปรับตัวทั้งนักท่องเที่ยวจีนและการผ่อนคลายกฎระเบียบให้สอดคล้อง แต่กลับเกิดเหตุการณ์โรคระบาดโควิด-19 ขึ้น และปิดพรมแดนสำหรับไม่ให้คนเดินทางผ่านเข้าออกประเทศเพราะโรคระบาด
การกลับมาเปิดประเทศและการกลับมาอีกครั้งของนักท่องเที่ยวคาราวานรถยนต์จีน ดูเหมือนยังมีอุปสรรคที่ต้องให้หน่วยงานและรัฐบาลต้องแก้ไขปัญหา ทั้งในเรื่องของการเผยแพร่ข่าวลือและสภาพอากาศในภาคเหนือ โดยเฉพาะ 2 จังหวัดท่องเที่ยว ทั้งจังหวัดเชียงรายและเชียงใหม่ ทั้งระยะสั้นและระยะยาว เพื่อให้หัวรถจักรด้านการท่องเที่ยวภาคเหนือและการต่อเชื่อมไปยังภูมิภาคอื่นๆ ได้ขยายตัว
ช่วง 4 เดือนแรก มีรถยนต์และบิกไบก์เดินทางเข้ามารวม 260 คัน มีนักท่องเที่ยวรวม 778 คน
คาราวานทัวร์เข้าน่านปีแรก
ในปีนี้มีกลุ่มจีนจำนวน 29 คัน ที่ไปเข้าที่ด่านบ้านห้วยโก๋น อ.เฉลิมพระเกียรติ จ.น่าน ปีนี้เป็นปีแรกที่คาราวานจีนเข้าด่านนี้ด้วย จากปกติจะเข้าด่านเชียงของ เพราะเป็นระยะทางสั้นที่สุดที่จะเข้าไทย
โดย ททท. สำนักงานน่าน ได้ร่วมกับ ททท. คุนหมิง ในความร่วมมือภาครัฐ และภาคเอกชนไทย ได้จัดกิจกรรม “Thailand, We are Coming” ซึ่งนายโยธิน ทับทิมทอง ผู้อำนาจการการท่องเที่ยวแห่งประเทศไทย (ททท.) สำนักงานน่าน กล่าวว่า เป็นการจัดต้อนรับนักท่องเที่ยวจีนที่กลับมาเที่ยวจากที่ ททท. สำนักงานคุณหมิงได้จัดโครงการ China is Back เพื่อประชาสัมพันธ์ให้นักท่องเที่ยวกลับมาเที่ยวไทยในช่วงมหาสงกรานต์
เจ้าหน้าที่ ททท. สำนักงานน่านกล่าวว่า การเดินทางเข้าจังหวัดน่านเป็นกลุ่มนักท่องเที่ยวที่จะเที่ยวใน สปป.ลาว มาก่อน สำหรับกลุ่มแรก ที่มีรถจำนวน 26 คัน นักท่องเที่ยว 60 คน ที่เข้ามา ททท. ได้อำนวยความสะดวกจัดเลี้ยงต้อนรับ และจัดการตรวจสุขภาพ โดยนักท่องเที่ยวได้นั่งรถรางเที่ยวชมในตัวเมืองน่าน และแวะเที่ยวอำเภอปัวซึ่งเป็นทางผ่าน ก่อนจะไปเที่ยวจังหวัดสุโขทัยเป็นจุดหมายปลายทางต่อไป
เตรียมขยาย R3A เส้นทางใหม่
การท่องเที่ยวบนเส้นทาง R3A จากการสอบถามเอจนต์ทั้งฝั่งไทยและจีน ยังได้รับความสนใจจากนักท่องเที่ยวที่สอบถามและจองกลุ่มเข้าท่องเที่ยวเข้ามา ซึ่งส่วนใหญ่ช่วงที่พีกที่สุดคือ ช่างหยุดยาววันตรุษจีนที่จะมีนักท่องเที่ยวเข้ามาสูงสุด และมีระยะเวลาท่องเที่ยวนานที่สุด จากปกติจะเข้ามา 7 วัน ในช่วงหยุดวันชาติจีน หรือ ช่วงสงกรานต์ แต่ถ้าเป็นช่วงตรุษจีนนักท่องเที่ยวที่เป็นกลุ่มนักธุรกิจหรือคนที่มีกิจการส่วนตัว จะใช้เวลาท่องเที่ยวนานกว่า 20 วัน
ปีนี้นักท่องเที่ยวจีนกลุ่มที่ต้องการมาเที่ยวช่วงสงกรานต์ได้เดินทางเข้าตั้งแต่ 10-17 เมษายน จากที่ก่อนหน้านี้เปิดด่านก็มีทยอยมาส่วนใหญ่ จะเป็นกลุ่มเอเจนต์ และกลุ่มคาราวานรถยนต์ของบริษัทรถที่จัด และที่เป็นกลุ่มเซอร์เวย์ เช่น รถฟอร์ดที่มาดูเส้นทาง และยังมีคาราวานของไทยและนักท่องเที่ยวจากชาติตะวันตก ที่ใช้เส้นทางท่องเที่ยวผ่านด่านเชียงของ-ห้วยทราย ซึ่งนิยมท่องเที่ยวและขับขี่รถในลาวและไทย อย่างไรก็ตาม นักท่องเที่ยวจากชาติตะวันตกลดลงบางส่วน เพราะการเข้าไทยจะใช้เงื่อนไขเดียวกับนักท่องเที่ยวจีน ต้องใช้เอเจนต์ไทยขออนุญาตก่อนอย่างน้อย 5 วัน ทำให้การเข้าไทยไม่สะดวกเหมือนก่อนปี 2559
ก่อนหน้านี้ในช่วงที่เมียนมายังเปิดพรมแดน นักท่องเที่ยวจากชาติตะวันตกที่นิยมบิกไบก์ จะเดินเข้าทางทางด่านแม่สาย เชียงราย
สำหรับนักท่องเที่ยวจีนที่เข้ามาเป็นกลุ่ม ส่วนใหญ่จะเป็นนักธุรกิจ มีรถหรู ที่มีความพร้อมในการเดินทางท่องเที่ยว โดยจะจองที่พักโรงแรมหรู หรือ 4 ดาวขึ้นไป จุดที่แวะเที่ยวก็จะเป็นจุดท่องเที่ยวสำคัญ เป็นแลนด์มาร์กที่มีชื่อเสียง โดยในเชียงรายส่วนใหญ่จะนิยมไปเที่ยววัดร่องขุ่นเป็นจุดหลัก จุดแวะพักอื่นๆ เช่น สามเหลี่ยมทองคำ ดอยตุง บ้านดำ ส่วนการเที่ยวในเมืองเชียงใหม่ มักเป็นการเที่ยวชมวัด ปางช้าง หมู่บ้านสันกำแพง หากเป็นช่วงตรุษจีนที่มีเวลาท่องเที่ยว 3 สัปดาห์
นอกจากเชียงใหม่แล้ว จุดที่นักท่องเที่ยวนิยมไป คือ จังหวัดสุโขทัย และเที่ยวทะเลภาคตะวันออก ทะเลภาคใต้ และหมู่เกาะ ในปีนี้ เกาะที่คนจีนต้องการไปและเป็นที่กล่าวถึงคือ เกาะหลีเป๊ะ
นอกจากนี้ ยังมีข้อมูลที่ไม่เป็นทางการ แต่คนในพื้นที่ได้รับทราบว่า กำลังจะมีการเตรียมเซ็นสัญญาก่อสร้างเส้นทาง R3A เส้นทางใหม่ ซึ่งเส้นทางนี้จะใช้เวลาเดินทางประมาณ 1 ชั่วโมงครึ่งเมื่อสร้างเสร็จ เดิมกำหนดไว้ว่าจะใช้เวลาสร้าง 5 ปี แต่แหล่งข่าวเปิดเผยว่า จีนต้องการสร้างให้เสร็จเร็วขึ้น
เล่นสงกรานต์ภายใต้หมอกควัน
บรรยากาศสงกรานต์ะในภาคเหนือทั้งจังหวัดเชียงรายและเชียงใหม่ ปีนี้ประชาชนออกมาเล่นสาดน้ำและร่วมกิจกรรมสงกรานต์กันอย่างคึกคักล้นหลาม แม้ไฟยังลุกไหม้ในพื้นที่ป่าและยังมีหมอกควัน แต่อากาศที่ร้อนอบอ้าวเป็นตัวแปรสำคัญที่ผลักดันให้ออกมาร่วมเทศกาลสาดน้ำในปีนี้ นอกเหนือจากการที่ผู้คนอัดอั้นไม่ได้ออกนอกบ้านและจัดกิจกรรมประเพณีมากว่า 3 ปีแล้วจากการระบาดของโควิด กลายเป็นบรรยากาศที่สนุกสนาน และเป็นช่วงที่ภาคธุรกิจผู้ประกอบการท้องถิ่นจะมีรายได้เข้ามา
โดยผู้จัดการโรงแรมขนาดใหญ่ในเชียงรายรายหนึ่งซึ่งขอสงวนนาม กล่าวว่า ตั้งแต่ต้นปี เมื่อเปิดประเทศให้นักท่องเที่ยวต่างชาติเข้ามาท่องเที่ยวได้ ก็พอมีนักท่องเที่ยวเข้าพักบ้างแต่ไม่มากนักในไตรมาสแรก ในช่วงเดือนเมษายนนี้เริ่มเข้าพักมากขึ้นทั้งนักท่องเที่ยวชาติตะวันตกและนักท่องเที่ยวจีน อย่างไรก็ตาม ยอดจองห้องพักหลังสงกรานต์ไม่ได้มีจำนวนมากนัก
ด้านเจ้าของโรงแรมที่พักในอำเภอเชียงของที่มีลูกค้าเป็นนักท่องเที่ยวโซนยุโรป กล่าวว่า ในช่วงก่อนที่ยังไม่มีปัญหาหมอกควันนั้นเริ่มมีนักท่องเที่ยวมาพักอยู่ที่โรงแรมแบบอยู่ยาวมากขึ้น ก่อนที่จะหายไปหลังมีหมอกควันมากติดต่อกันเป็นเวลานาน