การประท้วงปะทุขึ้นทั่วประเทศจีนตลอดช่วงสุดสัปดาห์ที่ผ่านมา รวมทั้งในมหาวิทยาลัยและในเซี่ยงไฮ้ โดยประชาชนหลายร้อยคนต่างตะโกนว่า “ลาออก สี จิ้นผิง! ถอยเถอะ พรรคคอมมิวนิสต์!” ในการแสดงออกถึงการต่อต้านอย่างไม่เคยปรากฏมาก่อนต่อนโยบายโควิดเป็นศูนย์ ที่เข้มงวดและมีผลกระทบมากขึ้นต่อประเทศ
จากการรายงานในหัวข้อ Protests erupt across China in unprecedented challenge to Xi Jinping’s zero-Covid policy ของสำนักข่าวซีเอ็นเอ็น
ไฟไหม้ตึกอพาร์ตเมนต์ในเมืองอูรุมชี เมืองหลวงของซินเจียงทางตะวัน ซึ่งคร่าชีวิตผู้คนไป 10 รายและบาดเจ็บอีก 9 รายเมื่อวันพฤหัสบดี เป็นตัวเร่งให้เกิดความโกรธเคืองจากสาธารณะ จากการที่มีวิดีโอซึ่งดูเหมือนจะชี้ว่ามาตรการล็อกดาวน์ทำให้นักผจญเพลิงเข้าถึงผู้ประสบภัยล่าช้า
ในเมืองที่ใหญ่ที่สุดของจีน ตั้งแต่ศูนย์กลางการเงินอย่างเซี่ยงไฮ้ไปจนถึงเมืองหลวงปักกิ่ง ประชาชนรวมตัวกันเพื่อไว้อาลัยผู้เสียชีวิตจากเหตุไฟไหม้ซินเจียง ปราศรัยต่อต้านนโยบาย zero-covid และเรียกร้องเสรีภาพและประชาธิปไตย ในมหาวิทยาลัยหลายสิบแห่ง นักศึกษาได้ประท้วงหรือติดโปสเตอร์เพื่อประท้วง ส่วนในหลายพื้นที่ของประเทศ ผู้อยู่อาศัยในย่านที่ถูกล็อกดาวน์ได้ทำลายแผงกั้นและออกมาเดินบนถนน หลังจากการประท้วงต่อต้านการปิดเมืองครั้งใหญ่ที่ลุกลามไปทั่วอุรุมชีเมื่อคืนวันศุกร์
ภาพแห่งความโกรธและการต่อต้านที่กระจายไปทั่วแบบนี้ ซึ่งบางส่วนขยายไปถึงช่วงเช้าตรู่ของวันจันทร์ หาดูได้ยากมากในจีน ที่พรรคคอมมิวนิสต์คุมการปกครองประเทศได้ปราบปรามการแสดงความไม่เห็นด้วยทั้งหมดอย่างไม่ปรานี แต่สามปีหลังการแพร่ระบาด ผู้คนจำนวนมากถูกกดดันจากการใช้มาตรการล็อกดาวน์ การตรวจหาเชื้อโควิด และการกักกันอย่างต่อเนื่องของรัฐบาล ตลอดจนการตรวจสอบ (เซ็นเซอร์) ที่เข้มงวดขึ้นเรื่อยๆ และการรุกไล่อย่างต่อเนื่องต่อเสรีภาพส่วนบุคคล
มาตรการที่มีข้อจำกัดมากขึ้นในช่วงหลายเดือนที่ผ่านมา บวกกับการเสียชีวิตอย่างน่าสลดใจหลายกรณี ซึ่งถูกวิจารณ์ว่าเป็นการดูแลควบคุมที่เข้มงวดเกินเหตุ ทำให้เรื่องต่างๆ กลายเป็นประเด็น
การประท้วงในเซี่ยงไฮ้
ความโกรธแค้นนำไปสู่การกระทำที่ท้าทายอย่างไม่คาดคิดในเซี่ยงไฮ้ ซึ่งชาวเมืองจำนวนมากจากจำนวน 25 ล้านคนมีความไม่พอใจอย่างสุดสุดต่อนโยบายปลอดโควิดของรัฐบาล หลังจากถูกล็อกดาวน์เป็นเวลา 2 เดือนในฤดูใบไม้ผลิ
ช่วงดึกของคืนวันเสาร์ ประชาชนหลายร้อยคนรวมตัวกันเพื่อจุดเทียนไว้อาลัยบนถนนอุรุมชี ซึ่งตั้งชื่อตามเมือง เพื่อไว้อาลัยเหยื่อเหตุไฟไหม้ซินเจียง ตามวิดีโอที่เผยแพร่อย่างกว้างขวาง และถูกเซ็นเซอร์ทันทีบนสื่อสังคมออนไลน์ของจีนและบัญชีผู้ใช้ที่เห็นเหตุการณ์
รอบๆ อนุสรณ์สถานที่สร้างขึ้นชั่วคราวด้วยเทียน ดอกไม้ และป้าย ฝูงชนชูกระดาษเปล่า ซึ่งโดยปกติแล้วเป็นการประท้วงเชิงสัญลักษณ์ต่อต้านการเซ็นเซอร์ และตะโกนว่า “ต้องการสิทธิมนุษยชน ต้องการเสรีภาพ”
ในวิดีโอหลายชิ้นที่ซีเอ็นเอ็นได้เห็น ผู้คนอาจได้ยินเสียงตะโกนเรียกร้องให้ผู้นำสี จิ้นผิง ของจีนและพรรคคอมมิวนิสต์ “ก้าวลงจากตำแหน่ง” ฝูงชนยังตะโกนว่า “ไม่ต้องการการตรวจโควิด ต้องการเสรีภาพ!” และ “ไม่ต้องการเผด็จการ ต้องการประชาธิปไตย!
วิดีโอบางชิ้นแสดงให้เห็นว่า ผู้คนร้องเพลงชาติจีนและ The Internationale ซึ่งเป็นมาตรฐานของขบวนการสังคมนิยม ขณะที่ถือป้ายประท้วงมาตรการการควบคุมการแพร่ระบาดที่เข้มงวดเป็นพิเศษของประเทศ
แถวของเจ้าหน้าที่ตำรวจซึ่งตอนแรกยืนมองจากด้านนอก เริ่มเคลื่อนตัวเข้ามาเพื่อผลักดันและแยกฝูงชนในเวลาประมาณ 03.00 น. ทำให้เกิดการเผชิญหน้าอย่างตึงเครียดกับผู้ประท้วง ตามคำบอกเล่าของผู้เห็นเหตุการณ์
ผู้เห็นเหตุการณ์บอกกับซีเอ็นเอ็นว่า พวกเขาเห็นคนหลายคนถูกจับกุมและนำตัวขึ้นรถตำรวจข้างอนุสรณ์สถานชั่วคราวหลังเวลา 04.30 น. และยังเห็นผู้ประท้วงหลายคนถูกเจ้าหน้าที่จับตัวจากฝูงชนและนำตัวไปหลังแนวตำรวจ การประท้วงค่อยๆ สลายไปตั้งแต่ก่อนรุ่งสาง
ในบ่ายวันอาทิตย์ ชาวเซี่ยงไฮ้หลายร้อยคนกลับมายังสถานที่ดังกล่าวเพื่อประท้วงต่อ แม้ว่าจะมีตำรวจจำนวนมากและปิดกั้นถนนก็ตาม
วิดีโอแสดงให้เห็นว่า ผู้คนหลายร้อยคนที่สี่แยกแห่งหนึ่งตะโกนว่า “ปล่อยประชาชน!” เพื่อเรียกร้องให้ตำรวจปล่อยตัวผู้ชุมนุมที่ถูกควบคุมตัว
ในครั้งนี้ ตำรวจใช้วิธีการที่เข้มงวดมากขึ้น เคลื่อนตัวเร็วขึ้นและรุนแรงขึ้น เพื่อจับกุมและสลายฝูงชน
ในวิดีโอชิ้นหนึ่ง ชายคนหนึ่งถือดอกเบญจมาศหนึ่งช่อกล่าวสุนทรพจน์ขณะเดินอยู่บนทางม้าลาย ขณะที่เจ้าหน้าที่ตำรวจพยายามจะหยุดเขา
“เราต้องกล้าหาญ! ฉันทำผิดกฎด้วยการถือดอกไม้หรือเปล่า” เขาถามฝูงชนซึ่งตะโกนกลับว่า “ไม่!”
“พวกเราชาวจีนต้องกล้าหาญ!” เขากล่าว ขณะที่มีเสียงปรบมือของฝูงชน “พวกเราหลายคนถูกจับกุมเมื่อวานนี้ พวกเขาไม่มีงานทำหรือไม่มีครอบครัวหรือเปล่า? เราไม่ควรกลัว!”
ชายผู้นี้พยายามต่อสู้ขณะที่เจ้าหน้าที่กว่าสิบนายใช้กำลังบังคับให้เขาเข้าไปในรถตำรวจ ขณะที่ฝูงชนที่โกรธเกรี้ยวตะโกนว่า “ปล่อยเขา!” และรีบวิ่งไปที่รถ
วิดีโอชิ้นอื่นๆ แสดงให้เห็นภาพที่วุ่นวาย จากการที่ตำรวจผลัก ลาก และทุบตีผู้ประท้วง
จากการไลฟ์สตรีมมิ่ง เห็นว่า ในตอนเย็น หลังจากผู้ประท้วงคนหนึ่งถูกลากออกไปอย่างรุนแรง ผู้คนหลายร้อยคนก็ตะโกนว่า “อาชญากร” ใส่ตำรวจ โดยเทียบเคียงถึงแก๊งอาชญากรในพื้นที่
การประท้วงขยายวง
ในเย็นวันอาทิตย์ การเดินขบวนประท้วงได้ขยายวงไปยังปักกิ่ง เฉิงตู กว่างโจว และอู่ฮั่น ซึ่งประชาชนหลายพันคนเรียกร้องให้ยุติการใช้มาตรการโควิดที่เข้มงวด แต่ที่น่าทึ่งกว่านั้นคือ เสรีภาพทางการเมือง
ในกรุงปักกิ่ง คนหนุ่มสาวหลายร้อยคนเดินขบวนในย่านการค้าใจกลางเมืองจนถึงช่วงหนึ่งของวันจันทร์ ช่วงแรกฝูงชนกลุ่มเล็กๆ รวมตัวกันริมแม่น้ำ เลี่ยงหม่า (Liangma) เพื่อไว้อาลัยให้กับผู้ที่ตกเป็นเหยื่อของเหตุการณ์ไฟไหม้ในซินเจียง ก่อนที่จะขยายวงเป็นกลุ่มใหม่ขึ้นเรื่อยๆ และเดินขบวนไปตามถนนวงแหวนที่สามของเมืองในที่สุด
ผู้คนตะโกนคำต่อต้านโควิดเป็นศูนย์ ส่งเสียงสนับสนุนผู้ประท้วงที่ถูกควบคุมตัวในเซี่ยงไฮ้ และเรียกร้องให้มีเสรีภาพมากขึ้น ฝูงชนที่อยู่ใต้สะพานลอยตะโกนว่า “เราต้องการเสรีภาพ! เราต้องการเสรีภาพ!”
ผู้ประท้วงรายหนึ่งพูดคุยกับเซลินา หวัง จากซีเอ็นเอ็นว่า เขาช็อกกับการออกมาประท้วง
“ชาวจีนที่มีมโนธรรมทุกคนควรอยู่ที่นี่ พวกเขาไม่จำเป็นต้องแสดงความคิดเห็น แต่ฉันหวังว่าพวกเขาจะยืนหยัดกับเราได้” เขากล่าว
จากการให้สัมภาษณ์ของผู้ประท้วงโดยซีเอ็นเอ็น และวิดีโอที่เผยแพร่ทางออนไลน์ในเฉิงตู มหานครทางตะวันตกเฉียงใต้ ฝูงชนจำนวนมากเดินขบวนไปตามริมฝั่งแม่น้ำในย่านอาหารและแหล่งชอปปิงยอดนิยมที่พลุกพล่าน
การชุมนุมเริ่มต้นด้วยการยืนสงบนิ่งเป็นเวลา 1 นาทีเพื่อไว้อาลัยแก่เหยื่อไฟไหม้ในซินเจียง ต่อมาได้เปลี่ยนเป็นประเด็นการเมืองเมื่อฝูงชนเพิ่มจำนวนขึ้นจนมีจำนวนหลักร้อย
คัดค้านเผด็จการ!” ฝูงชนโห่ร้อง “เราไม่ต้องการผู้ปกครองชั่วชีวิต เราไม่ต้องการจักรพรรดิ!” พวกเขาตะโกนซึ่งบ่งชี้อย่างคลุมเครือไปที่สี จิ้นผิง ซึ่งเมื่อเดือนที่แล้วเริ่มดำรงตำแหน่งสมัยที่สาม และทำลายบรรทัดฐาน
ในเมืองกว่างโจวทางตอนใต้ ผู้คนหลายร้อยคนรวมตัวกันที่ลานจัตุรัสสาธารณะในเขตไห่จู ซึ่งเป็นศูนย์กลางการระบาดของโควิดอย่างต่อเนื่องของเมือง และถูกล็อกดาวน์เป็นเวลาหลายสัปดาห์
“เราไม่ต้องการล็อกดาวน์ เราต้องการเสรีภาพ! เสรีภาพในการแสดงออก เสรีภาพของสื่อ เสรีภาพทางศิลปะ เสรีภาพในการเคลื่อนไหว เสรีภาพส่วนบุคคล คืนเสรีภาพให้ฉัน!” ฝูงชนตะโกน
ในรั้วมหาวิทยาลัย
ทั่วประเทศจีน การประท้วงยังกระจายไปสู่รั้วมหาวิทยาลัย ซึ่งมีความอ่อนไหวทางการเมืองเป็นพิเศษต่อพรรคคอมมิวนิสต์ เมื่อย้อนถึงประวัติศาสตร์ของการประท้วงเพื่อประชาธิปไตยที่จัตุรัสเทียนอันเหมินในปี 2532 ซึ่งนำโดยนักศึกษา
ในช่วงเช้าตรู่ของวันอาทิตย์ นักศึกษาประมาณ 100 คนรวมตัวกันรอบๆ คำที่ใช้ในการประท้วงที่วาดไว้บนกำแพงที่มหาวิทยาลัยปักกิ่งในกรุงปักกิ่ง นักศึกษารายหนึ่งบอกซีเอ็นเอ็นว่า เมื่อเขามาถึงจุดนั้นประมาณ 01.00 น. เจ้าหน้าที่รักษาความปลอดภัยใช้เสื้อแจ็กเก็ตคลุมป้ายประท้วง
“ต้องบอกว่าไม่กับการล็อกดาวน์ ต้องบอกว่าใช่กับเสรีภาพ ต้องบอกว่าไม่กับการตรวจโควิด ต้องบอกว่าใช่กับอาหาร” เป็นข้อความที่เขียนด้วยสีแดง ใจความสำคัญของการประท้วงที่ปรากฏขึ้นบนสะพานลอยปักกิ่งในเดือนตุลาคม ไม่กี่วันก่อนการประชุมใหญ่ของพรรคคอมมิวนิสต์ ซึ่งสี จิ้นผิง ได้ดำรงตำแหน่งสมัยที่สาม
“ลืมตามองโลกได้แล้ว การปลอดโควิดเป็นเรื่องโกหก” คำประท้วงส่วนหนึ่งที่มหาวิทยาลัยปักกิ่ง
นักศึกษากล่าวว่า เจ้าหน้าที่รักษาความปลอดภัยได้ทาสีดำทับข้อความในภายหลัง ต่อมานักศึกษารวมตัวกันร้องเพลง The Internationale ก่อนที่อาจารย์และเจ้าหน้าที่รักษาความปลอดภัยจะแยกย้ายกันไป
ที่นานกิง ทางตะวันออกของมณฑลเจียงซู นักศึกษาอย่างน้อยหลายสิบคนจาก Communication University of China รวมตัวกันในเย็นวันเสาร์เพื่อไว้อาลัยให้กับผู้เสียชีวิตในเหตุเพลิงไหม้ซินเจียง วิดีโอแสดงให้เห็นนักศึกษาถือกระดาษสีขาวและเปิดไฟฉายโทรศัพท์มือถือ
ในวิดีโออีกชิ้นหนึ่ง ได้ยินเจ้าหน้าที่ของมหาวิทยาลัยเตือนนักศึกษาว่า “คุณจะต้องชดใช้ในสิ่งที่ทำในวันนี้” นักศึกษาคนหนึ่งตะโกนตอบว่า
“คุณก็เช่นกัน ประเทศก็เช่นกัน”
การประท้วงในรั้วมหาวิทยาลัยมีต่อเนื่องถึงวันอาทิตย์ นักศึกษาหลายร้อยคนที่มหาวิทยาลัยชิงหวาในกรุงปักกิ่งรวมตัวกันเพื่อประท้วงต่อต้านนโยบายปลอดโควิดและการเซ็นเซอร์
วิดีโอและรูปภาพที่เผยแพร่บนโซเชียลมีเดียแสดงให้เห็นนักศึกษาชูกระดาษขาวและตะโกนว่า “ประชาธิปไตยและหลักนิติธรรม! เสรีภาพในการแสดงออก!”
ข่าวหรือบทความที่เกี่ยวข้อง
