ThaiPublica > คอลัมน์ > โคขวิด

โคขวิด

20 เมษายน 2021


แรมโบ้บ้านสวน

เช้าวันหยดุสงกรานต์ถนนหนทางโล่ง สงบ การได้ออกเดินเป็นความเพลิดเพลินใจ เวลาหกโมงเช้ายังเร็วเกินไปที่พระจะออกบิณฑบาตร และก็ยังเช้าเกินไปที่เพื่อนบ้านตามข้างถนนจะตื่น

จากเพลินจิตไปอโศก มีคนไร้บ้านมาอยู่ประจำไม่น้อยกว่า 8 คน พักอาศัยในจุดประจำของตัว บางคนมีกระเป๋าสีดำใบใหญ่ไว้ข้างตัวนอนปากซอย คนมีแค่กระเป๋าผ้าใบเล็กๆ นอนบนกล่องกระดาษใต้บันไดรถไฟฟ้า ตัวเล็กมีเสื้อผ้าสี่ถึงห้าตัวพับตั้งไว้อย่างเรียบร้อย สาวสูงอายุคนหนึ่งจะแต่งหน้าอย่างเต็มพิกัดก่อนจะคลุมหัวแบบฮิญาบแล้วเอนตัวลงนอนพิงประตูเหล็กหน้าร้านตัดเสื้อและชายอ้วนนอนหน้า เอทีเอ็ม ธนาคารกรุงเทพ

ประเทศไทยเหมือนโดนโคขวิด ร่างกระเด็นไปไกล ธุรกิจท่องเที่ยวที่เป็นตัวทำเงินมายาวนานต่างรู้ดีว่าลูกค้าจากต่างประเทศจะยังไม่กลับมา จึงมาตั้งความหวังกับนักท่องเที่ยวไทย แต่แม้จะมีการคำนวนไว้ว่าในครึ่งแรกของปี 2564 ธุรกิจท่องเที่ยวจะมีรายได้ประมาณ 2.67 แสนล้านบาทมาพยุงตัวให้ลอยพ้นน้ำ แต่ฝ่ายวิจัยธนาคารกสิกรไทยก็ประเมินแล้วว่า วงเงินที่ว่านั้นจะลดลงเป็น 1.7 แสนล้านบาท ห่วงยางเล็ก ๆที่กอดไว้กำลังรั่ว

ความยากลำบากที่ถาโถมมาในครั้งนี้ ยากที่จะต้านทานเพราะหลายสาเหตุ เปรียบประเทศไทยเหมือนคนป่วยเส้นเลือดตีบที่ถึงมือหมอช้าเกินไป ขยับตัวลำบากแล้วแค่เจอไข้หวัดก็กลายเป็นทุกข์อย่างถึงที่สุดได้

เศรษฐกิจของไทยอ่อนลงมาต่อเนื่องหลายปี ความสามารถทางการแข่งขัน ประสิทธิผลแรงงานก็ไม่น่าดึงดูดใจ แล้วมาเจอกับการปิดประเทศกันทั่วโลกก็เหมือนจะเข้ามุมอับ คนจำนวนมากคงจะต้องยากจนอย่างยั่งยืน

ประเด็นความยากจนในขณะนี้ สมุดปกขาวของจีนดูจะได้รับความสนใจไปทั่วโลก เพราะแรงโฆษณาชวนเชื่ออย่างหนักว่าเป็นคัมภีร์แก้จนจากประสบการณ์ยาวนาน จนในที่สุดประเทศจีนไม่มีคนจนเหลือแล้ว

ถึงจะเป็นการโฆษณาชวนเชื่ออย่างไร ก็ยังมีความน่าสนใจที่จะส่องดูว่าเขาทำยังไง ซึ่งพอจะสรุปเป็นขั้นตอนได้ว่า

1.หาคนจนให้เจอ ตรวจสอบความเป็นอยู่ของประชาชนทั้งด้านรายได้ สังคม การศึกษา ให้ชัดเจนก่อนที่จะขึ้นทะเบียนเป็นคนจน

2.จัดตั้งระบบบริหารงานแก้จนทั้งแนวราบและแนวดิ่ง รัฐบาลกลางประสานงาน มณฑลเป็นเจ้าภาพหลัก จังหวัดเป็นฝ่ายปฏิบัติร่วมกับตำบล หมู่บ้าน ทุกระดับทำงานภายใต้แผนและวัดความสามารถในการบริหารตามเป้าหมายลดความยากจน

3.ยกการแก้ปัญหาความยากจนเป็นวาระแห่งชาติ มีระบบตรวจสอบ ติดตามงานอย่างจริงจัง ในช่วง 2016-2020 มีการพิจารณาเรื่องการทำงานบกพร่องและการฉ้อโกง 337,700 เรื่อง และมีการลงโทษแบบต่าง ๆไป 464,500 คน

4.แบ่งกลุ่มคนจนออกตามสภาพปัญหาและแนวทางแก้ไขให้ตรงกับสาเหตุของความจน เช่น ให้การฝึกอาชีพ ให้ที่อยู่อาศัย ให้เงินช่วยเหลือ หรือช่วยโดยจัดตั้งธุรกิจให้เป็นของชุมชน

5.ส่งเสริมการมีสวนร่วมทั่วประเทศ โดยเฉพาะการกระตุ้นนักศึกษาจบใหม่ให้ไปทำงาน นำความรู้ไปพัฒนาในพื้นที่ยากจน

แม้จีนจะประกาศว่าคนจนหมดแล้วให้คนฮึกเหิมลืมโควิดไปชาวครู่ แต่นักเศรษฐศาสตร์นอกประเทศจีนยังสงสัยว่า จีนใช้เงินซื้อความจนไปเก็บไว้ในลิ้นชัก เพราะท้องถิ่นของจีนทุ่มงบประมาณให้ไปถึงเป้าหมายมากมาย จนปัจจุบันรัฐบาลจีนมีหนี้ 7 ล้านล้านเหรียญ และคาดว่ายังมีหนี้ของราชการส่วนท้องถิ่นอีก 5.8 ล้านล้านเหรียญ

บทเรียนจากจีนทำให้นึกขึ้นมาได้ว่า ผู้นำไทยเคยพูดมาแล้วว่าอยากให้ไทยบริหารประเทศแบบจีน ซึ่งก็เห็นได้ว่ามีการทำกันอย่างจริงจัง ทำให้จำนวนคนจนในประเทศก็ลดลงอย่างรวดเร็ว ดังการแถลงของสภาพัฒน์ที่ว่าความยากจนลดลงอย่างน่าตะลึง คือ 11.6 ล้านคน หรือ 17.88% ในปี 2552 และลดลงเหลือ 4.3 ล้านคน หรือ 6.24% ในปี 2562

แต่แล้ว ทีดีอาร์ไอ.ก็บอกว่า การลดลงของคนจนในปี 2562 สาเหตุสำคัญเกิดจากมาตรการช่วยเหลือของภาครัฐในปี 2562 โดยเฉพาะโครงการบัตรสวัสดิการแห่งรัฐ ซึ่งมีจุดประสงค์เพื่อช่วยเหลือกลุ่มผู้ที่มีรายได้น้อยโดยตรง โดยในปี 2562 มีผู้ที่ถือบัตรสวัสดิการแห่งรัฐจำนวนทั้งหมด 14.5 ล้านคน เพิ่มขึ้นมาจากปี 2561 ที่มี 11.4 ล้านคน

คนยากจนที่ลดลงจึงคล้ายกับการเช่าสินสอดมาแต่งสาว เท่านั้น

และการยกให้การแก้จนของไทยเป็นวาระแห่งชาติ ก็อาจจะไม่ช่วยอะไร เพราะจะเป็นแค่วาทะแห่งชาติ ตอนนี้ก็มีมากมายตั้งแต่โควิด-19 คนชรา ขยะ ฝุ่นละออง ฯ

ทักษะในการทำงานให้สำเร็จ มีแถวไหน ?