การลงทุนโดยตรงจากต่างประเทศ (Foreign Direct Investment:FDI) ทั่วโลกในปี 2020 ลดลง 42% และแนวโน้มยังไม่สดใส
UNCTAD หรือ United Nations Conferences on Trade and Development (การประชุมสหประชาชาติว่าด้วยการค้าและการพัฒนา) ระบุว่า ความไม่แน่นอนของสถานการณ์การระบาดของไวรัส-19 และสภาพแวดล้อมของนโยบายการลงทุนทั่วโลกจะยังคงมีผลต่อกระแส FDI ในปี 2021 สำหรับประเทศที่กำลังพัฒนาแนวโน้มของ 2021 ยังน่าวิตก
FDI ทั่วโลกในปี 2020 ทรุดลง 42% จาก 1.5 ล้านล้านดอลลาร์ในปี 2019 เหลือราว 859 พันล้านดอลลาร์ จากข้อมูลในรายงาน Investment Trends Monitor ของ UNCTAD ที่เผยแพร่วันที่ 24 มกราคม
FDI ที่ลดลงเป็นระดับต่ำสุดอีกครั้งนับตั้งแต่ทศวรรษ 1990s และต่ำกว่าระดับการลงทุนในช่วงหลังวิกฤติการเงินโลกปี 2008-2009 ถึงกว่า 30%
แม้จะประเมินว่าเศรษฐกิจโลกจะฟื้นตัวในปี 2021 แต่ก็จะฟื้นตัวอย่างช้าๆและไม่เท่ากัน UNCTAD จึงคาดว่ากระแส FDI จะยังอ่อนแอ เนื่องจากยังมีความไม่แน่นอนจากสถานการณ์การระบาดของไวรัสโควิด-19
ในรายงาน World Investment Report ปีที่แล้ว UNCTAD คาดการณ์ว่า FDI จะลดลง 5-10% ในปี 2021
“ผลกระทบจากการระบาดใหญ่ต่อการลงทุนยังมีต่อเนื่อง” นายเจมส์ จ้าน ผู้อำนวยการฝ่ายการลงทุนของ UNCTAD ให้ความเห็น “นักลงทุนยังรอบคอบและระมัดระวัง ในการที่จะลงทุนในสินทรัพย์ที่สร้างรายได้ในต่างประเทศ”
ประเทศพัฒนารับผลกระทบหนัก
รายงานระบุว่า FDI ที่ลดลงกระจุกตัวในประเทศพัฒนาแล้ว โดยกระแส FDI ลดลง 69% มีมูลค่าราว 229 พันล้านดอลลาร์
กระแส FDI ที่ไหลเข้าอเมริกาเหนือลดลง 46% มีมูลค่ารวม 166 พันล้านดอลลาร์ และมูลค่าการควบรวมกิจการและการเทคโอเวอร์ลดลง 43%. การลงทุนใหม่ที่ประกาศไว้ลดลง 29% ส่วนการสนับการเงินให้โครงการลดลง 2%
FDI ที่เข้าสหรัฐฯลดลง 49% มีมูลค่าราว 134 พันล้านดอลลาร์ ส่วนใหญ่เป็นภาคค้าส่ง บริการทางการเงิน และการผลิต ส่วนการเทคโอเวอร์และการควบรวมกิจการในสหรัฐฯโดยนักลงทุนต่างชาติลดลง 41% ส่วนใหญ่เป็นภาคเกษตร
ทางด้านมหาสมุทรแอตแลนติก การลงทุนในยุโรปลดลง กระแส FDI ลดลงราว 2 ใน 3 มีมูลค่าติดลบ 4 พันล้านดอลลาร์ ในสหราชอาณาจักร FDI ลดลงเป็นศูนย์ และอีกหลายประเทศก็เจอ FDI ที่ลดลงมาเป็นประวัติการณ์
แต่ FDI โดยรวมในยุโรป มีหลายประเทศที่เด่นขึ้น โดยสวีเดน กระแส FDI เพิ่มขึ้น 2 เท่าจาก 12 พันล้านดอลลาร์เป็น 29 พันล้านดอลลาร์ ส่วน FDI ที่เข้าสเปนเพิ่ม 52% เป็นผลจากการควบรวมกิจการ เช่น กองทุนส่วนบุคคล Cinven และ KKR and Providence ที่เข้าถือหุ้น 86% ใน Masmovil
ในประเทศพัฒนาอื่น กระแส FDI ในออสเตรเลีย 46% มีมูลค่า 22 พันล้านดอลลาร์ แต่ในอิสราเอลเพิ่มขึ้นจาก 18 พันล้านดอลลาร์เป็น 26 พันล้านดอลลาร์ และญี่ปุ่นเพิ่มขึ้นจาก 15 พันล้านดอลลาร์เป็น 17 พันล้านดอลลาร์
ประเทศกำลังพัฒนามีส่วนแบ่ง FDI สูงเป็นประวัติการณ์
แม้กระแส FDI ในประเทศกำลังพัฒนาลดลง 12% มีมูลค่ารวม 616 พันล้านดอลลาร์ แต่มีสัดส่วน 72% ของ FDI ทั่วโลก ซึ่งเป็นส่วนแบ่งที่สูงเป็นประวัติการณ์
แต่การลดลงของ FDI ในประเทศกำลังพัฒนาไม่เท่ากัน โดยในภูมิภาคละตินอเมริกันและแคริบเบียนลดลง 37% ในอัฟริกาลดลง 18% และลดลง 4% ในประเทศกลังพัฒนาในเอเชีย ส่วน FDI ไปยังประเทศในกลุ่มเศรษฐกิจที่เปลี่ยนผ่านจากระบบ สังคมนิยมคอมมิวนิสต์เป็นทุนนิยมลดลง 77% มีมูลค่า 13 พันล้านดอลลาร์
ขณะที่ประเทศกำลังพัฒนาในเอเชียซึ่งผ่านมรสุมมาได้ด้วยดีทั้งกลุ่ม และดึงดูดการลงทุน FDI มูลค่า 476 พันล้านดอลลาร์ใน 2020 แต่กระแส FDI ที่เข้ากลุ่มประเทศเอเชียตะวันออกเฉียงใต้(อาเซียน) หดตัว 31% มีมูลค่า 107 พันล้านดอลลาร์ เนื่องจากการลงทุนลดลงในประเทศที่รับการลงทุน FDI มากที่สุดในอนุภูมิภาค
เมื่อแยกเป็นรายประเทศ จีนเป็นประเทศที่รับการลงทุนโดยตรงจากต่างประเทศสูงสุดในโลก โดย FDI เพิ่มขึ้น 4% มีมูลค่ารวม 163 พันล้านดอลลาร์ ส่วนใหญ่เป็นการไหลเข้าในอุตสาหกรรมไฮเท็คที่เพิ่มขึ้น 11% ในปี 2020 ส่วนการควบรวมกิจการข้ามชาติเพิ่มขึ้น 54% ส่วนใหญ่ในอุตสาหกรรม ICT และอุตสาหกรมเวชภัณฑ์
“จีดีพีที่กลับมาขยายตัวเป็นบวก (+2.3%) และโครงการการส่งเสริมการลงทุนแบบมีเป้าหมายของรัฐบาล ช่วยให้การลงทุนมีเสถียรภาพหลังจากการล็อกดาวน์ในช่วงแรก” รายงานระบุ
อินเดีย ประเทศเศรษฐกิจเกิดใหม่ขนาดใหญ่อีกแห่งหนึ่ง ก็มีการเติบโตเป็นบวก(13%) จากการลงทุนและธุรกิจดิจิทัล
แนวโน้ม 2021 ไม่สดใสยกเว้นเทคโนโลยีและเฮลธ์แคร์
รายงานระบุว่า จากข้อมูลที่มีการประกาศการควบรวมกิจการ การลงทุนใหม่และการสนับสนุนโครงการใหม่ ภาพโดยรวมยังผสมปนเปกันไปและสะท้อนแนวโน้ม 2021 ที่ยังไม่สดใส
“การลงทุนใหม่ที่ประกาศใน 2020 น้อยกว่าปี2019 ถึง 35% ซึ่งบ่งชี้แนวโน้มการลงทุนใหม่ของภาคอุตสาหกรรมที่ยังไม่ดีขึ้นในปี 2021,” รายงานระบุ
การประกาศการลงสนับสนุนทางการเงินให้กับโครงการระหว่างประเทศ ซึ่งมีความสำคัญต่อโครงการโครงสร้างพื้นฐาน ดีกว่าเล็กน้อย เพราะลดลงเพียง 2% แต่การเพิ่มขึ้นในปลายปีที่แล้วกระจุกตัวในประเทศพัฒนา
“สำหรับประเทศกำลังพัฒนา แนวโน้มปี 2021 ยังน่ากังวล” นายจ้านกล่าว กระแส FDI ในปี 2020 ในประเทศกำลังพัฒนาค่อนข้างดีโดยเปรียบเทียบ โดยการประกาศลงทุนใหม่ลดลง 46% แต่การประกาศการสนับสนุนทางการเงินให้กับโครงการระหว่างประเทศเพิ่มขึ้น 7%
“การลงทุนประเภทนี้มีความสำคัญต่อกำลังการผลิตและการพัฒนาโครงสร้างพื้นฐาน เพื่อการฟื้นตัวที่ยั่งยืน” นายจ้านกล่าว
รายงานเตือนว่า “ขีดความสามารถที่จำกัดของประเทศกำลังพัฒนาในการออกมาตรการสนับสนุนทางเศรษฐกิจ เพื่อกระตุ้นการลงทุนในโครงสร้างพื้นฐาน จะส่งผลให้ FDI ที่ขับเคลื่อนด้วยการสนับสนุนทางการเงินให้กับโครงการฟื้นตัวอย่างไม่สมดุล”
UNCTAD คาดว่า การเพิ่มขึ้นของกระแส FDI ในปี 2021 ไม่ได้มาจากการลงทุนใหม่ในสินทรัพย์ที่สร้างรายได้ แต่จะมาจากการควบรวมกิจการข้ามชาติ โดยเฉพาะในเทคโนโลยีและเฮลธ์แคร์ ซึ่งเป็นสองกลุ่มอุตสาหกรรมที่ได้รับผลกระทบจากการระบาดต่างจากกลุ่มอื่นๆ
“แม้กิจกรรมการลงทุนของสองกลุ่มนี้ชะลอตัวในช่วงแรกของปี 2020 แต่ตอนนี้พร้อมที่จะใช้ประโยชน์จากอัตราดอกเบี้ยต่ำและมูลค่าตลาดที่เพิ่มขึ้นเพื่อซื้อสินทรัพย์ในตลาดต่างประเทศเพื่อขยายธุรกิจ รวมทั้งคู่แข่งและบริษัทเล็กๆที่มีนวัตกรรมที่ได้รับผลกระทบจากวิกฤติ”
บริษัทยุโรปคาดว่าจะได้รับความสนใจจากดีลควบรวมกิจการในกลุ่มเทคโนโลยีราว 60% ของมูลค่ารวม แต่ประเทศกำลังพัฒนาหลายแห่งก็มีแนวโน้มที่เพิ่มขึ้น
อินเดียและตุรกีจะมีการควบรวมกิจการจำนวนมากในภาค ที่ปรึกษาด้าน IT และธุรกิจดิจิทัล แพล็ตฟอร์มอีคอมเมิร์ซ บริการข้อมูล และการชำระเงินดิจิทัล
บริษัทที่แสดงความประสงค์ที่จะเข้ามาครอบครองกิจการราว 80% อยู่ในประเทศพัฒนา ส่วนใหญ่มาจากยุโรป แต่ก็มีบริษัทข้ามชาติจากประเทศกำลังพัฒนาหลายรายเป็นผู้ซื้อที่รุกขยายมาก
นักลงทุนอัฟริกาใต้บางส่วน มีแผนที่จะเข้าถือครองธุรกิจเฮลธ์แคร์ในอัฟริกาและเอเชีย ส่วนบริษัท IT จากอินเดียประกาศที่จะเพิ่มการควบรวมกิจการอีก 30% โดยมีเป้าหมายที่ยุโรปและ บริการข้อมูลสารสนเทศในตลาดอื่น
ข่าวหรือบทความที่เกี่ยวข้อง
