ณัฐวุฒิ เผ่าทวี www.powdthavee.co.uk
เคยสงสัยกันไหมครับว่า ทำไมคนเราหลายคนถึงกลัวการฉีดวัคซีนป้องกันโควิดมากกว่าการติดโควิด-19
1. คนเราชอบ status quo (สถานะเดิมที่เป็นอยู่) มากกว่าการเสี่ยงที่มีโอกาสสูญเสีย: สมมติว่าคนเรามีทางเลือกอยู่สองทางใหญ่ๆ ในการป้องกันการติดเชื้อ คือ การใส่หน้ากากและการฉีดวัคซีน เราจะเห็นว่า
A) การใส่หน้ากาก: ลดการติดเชื้อแต่ไม่ใช่พฤติกรรมที่สามารถปกป้องคนเราจากเชื้อได้ตลอด (พูดง่ายๆก็คือ ถ้าถอดปุ๊บ เราจะเสี่ยงกับการติดเชื้อทันที) แต่การสวมก็ไม่ได้มากับความเสี่ยงอะไร พูดง่ายๆ ก็คือ การสวมหน้ากาก = status quo ไม่ได้แต่ก็ไม่เสี่ยงกับการสูญเสีย
B) การฉีดวัคซีน: สามารถป้องกันการติดเชื้อได้ดีกว่าการใส่หน้ากากป้องกัน เพราะมันเป็นการสร้างภูมิคุ้มกันให้กับเราได้ในระยะหนึ่ง แต่การฉีดวัคซีนนั้นมากับความเสี่ยงของการแพ้ยาหรือการที่ยาไม่ทำงาน แต่ก็เป็นความเสี่ยงที่ต่ำเอามากๆ พูดง่ายๆ ก็คือผลบวกของการฉีดวัคซีนนั้นมากกว่าผลลบที่มาจากความเสี่ยงที่ต่ำของการฉีดวัคซีนเยอะมาก
แต่ด้วยเหตุที่คนเราส่วนใหญ่กลัวการสูญเสียมากกว่าชอบการได้เยอะ (loss aversion) บวกกันกับกลัวสิ่งที่ไม่แน่นอน (ambiguity aversion) คนเราหลายคนจึงให้น้ำหนักกับความเสี่ยงของการแพ้ยาที่มันต่ำจริงๆ มากจนเกินไป การไม่ฉีดวัคซีนจึงกลายมาเป็น status quo เพราะถ้าไม่ฉีด เรารู้แน่ๆ ว่าเราไม่ได้เอาตัวเองไปเสี่ยงกับการแพ้ยา แต่เราก็จะไม่ได้ภูมิคุ้มกันแน่ๆ
2. อีกอย่างหนึ่ง สมมติว่ามีคนฉีดวัคซีน 1,000 คนแล้วมี 10 คนที่แพ้ยาจากการฉีดวัคซีน คน 990 คนที่ฉีดแล้วไม่แพ้จะไม่ออกมาเป็นข่าว ทั้งนี้ก็เพราะว่ามันเป็นสิ่งที่เราคาดหวังว่ามันจะเกิดขึ้นอยู่แล้ว (expected positive event) แต่คนที่แพ้ยา 10 คน — ซึ่งคิดเป็นแค่ 1% ของคนที่ได้รับการฉีดวัคซีนทั้งหมด — จะเป็นคนที่ทางสื่อจะให้ความสนใจเป็นพิเศษ ทั้งนี้ก็เป็นเพราะว่าคนที่แพ้ยา 10 คนนี้เป็นอะไรที่เราไม่ได้คาดหวังว่ามันจะเกิดขึ้น (absence of expected positive event) และคนเราส่วนใหญ่ก็น่าจะรู้ดีว่าข่าวที่แพร่สะพัดได้ดี ข่าวที่ขายดีที่สุด เป็นข่าวของเหตุการณ์ที่คนส่วนใหญ่ไม่ได้คาดคิดว่ามันจะเกิดขึ้น
และด้วยเหตุผลข้อ 1 และ 2 นี้นี่เองทำให้คนเราหลายคนไม่กล้าที่จะฉีดวัคซีน ถึงแม้ว่าประโยชน์ของการฉีดจะมากกว่าต้นทุนหลายเท่าตัว และยิ่งถ้าคนเราส่วนใหญ่คิดเหมือนกันอีกล่ะก็ จำนวนคนที่จะยอมไปฉีดวัคซีนในอนาคตก็จะน้อยและอาจจะน้อยเกินไปจนเราไม่สามารถ achieve herd immunity จากการฉีดวัคซีนได้
เพราะฉะนั้นเราจำเป็นต้องช่วยกันพยายามทำให้คนส่วนใหญ่เข้าใจไม่ใช่แค่ในผลประโยชน์ของการฉีดวัคซีน แต่ในเชิงของความเสี่ยงที่มันต่ำแสนจะต่ำของการฉีดวัคซีนนี้ด้วยนะครับ
ข่าวหรือบทความที่เกี่ยวข้อง
