ณัฐเมธี สัยเวช

กระบวนการคาดการณ์เพื่อทำสิ่งใดสิ่งหนึ่งซ้ำเพื่อได้รับ “รางวัล” เดิมๆ เกิดขึ้นในหลายพฤติกรรมของคนเรารวมทั้งในการเสพติด เพียงแต่การเสพติดอาจเป็นการก่อตัวของนิสัยที่เป็นภัยต่อตัวเองได้ในทางใดทางหนึ่ง กระนั้น ทั้งหมดนี้ก็ล้วนมีพื้นฐานเป็นธรรมชาติแห่งการทำงานของสมองอย่างไม่ต่างกัน

หนังสือเล่มนี้ให้ความสำคัญกับการอธิบายทางวิทยาศาสตร์ว่าด้วยเรื่องผลที่ยาเสพติดแต่ละชนิดมีต่อร่างกายของคนเรา และยังเน้นไปที่การให้ความรู้ทางประสาทวิทยาว่าด้วยการทำงานของสมองและระบบประสาทที่เกี่ยวข้องกับการเสพติดทุกชนิด โดยไม่จำกัดเฉพาะที่มีต่อยาเสพติดทั้งที่ถูกและผิดกฎหมาย

โดยปรกติแล้ว ผมไม่คิดว่าคนเราไม่ทำผิดกฎหมายเพราะเป็นคนดีนะครับ แต่เราไม่ทำผิดเพราะการทำผิดนั้นมีต้นทุนที่แพงเกินกว่าเราจะจ่ายไหว หรือพูดง่ายๆ ก็คือ เรามีอะไรหลายอย่างในชีวิตที่กลัวว่าจะต้องสูญเสียไปหากไปทำผิดจนติดคุก เรามีงาน มีการศึกษา มีความสามารถในการที่จะประกอบอาชีพเลี้ยงดูตัวเองหรือกระทั่งคนอื่นรอบตัว มีความฝัน มีมีมี เรามีอะไรต่อมิอะไรเต็มไปหมด จนไม่คุ้มที่จะเสี่ยงไปทำอะไรผิดๆ (หรืออีกนับหนึ่งก็คือ แม้จะมีอยู่บ้าง แต่เราก็มีไม่มากพอจะมั่นใจว่าทำผิดยังไงก็ไม่ติดคุก)

ถ้าถามถึงประโยชน์ของผู้ต้องขัง ในยุคที่ข้อมูลข่าวสารเคลื่อนไหวอย่างรวดเร็ว และมีความจำเป็นอย่างมากต่อการสะสมทุนชีวิตเพื่อก้าวไปข้างหน้า ไม่ว่าจะในแง่ของการเป็นความรู้ทั่วไป หรือกระทั่งเพื่อเป็นโอกาสในการเข้าถึงช่องทางต่างๆ เพื่อชีวิตที่ดีขึ้น ก็น่าคิดว่า การเข้าถึงข่าวสารผ่านสื่อต่างๆ จากภายในเรือนจำนั้น คงเป็นสิ่งหนึ่งที่อาจจะต้องมีการทบทวนขอบเขตกัน ทั้งในแง่ของเนื้อหาและช่องทางการเข้าถึง เพราะอย่างไรเสีย วันหนึ่งผู้ต้องขังส่วนใหญ่ก็ต้องกลับไปใช้ชีวิตข้างนอกอยู่ดี การเข้าถึงข้อมูลข่าวสารอย่างเพียงพอย่อมเป็นทุนชีวิตที่สำคัญอย่างหนึ่ง เพื่อที่จะทำให้การต้องโทษจำคุกไม่กลายเป็นช่วงเวลาอันสาบสูญของชีวิต จนไร้รากจะหยัดยืนเพื่อเดินทางต่อไป