เขื่อนขนาดใหญ่ของ กฟผ. ที่เก็บกักน้ำปริมาณมาก เพื่อใช้ประโยชน์ในด้านต่างๆ แต่ละเขื่อนล้วนมีอายุการใช้งานมาหลายสิบปี เคยสงสัยกันไหมครับว่า เขื่อนยังมีความมั่นคงแข็งแรงปลอดภัยดีหรือไม่ วันนี้ Unseen EGAT By ENGY จึงขออาสาพาไปเรียนรู้การดูแลความมั่นคงปลอดภัยเขื่อน ผ่านระบบตรวจสุขภาพเขื่อน และ Application “EGAT One” ซึ่งเป็น Application ที่ช่วยให้เราสามารถเข้าถึงข้อมูลต่างๆของเขื่อนได้อย่างรอบด้าน ด้วยความสะดวกและรวดเร็ว สร้างความมั่นใจด้านความมั่นคงปลอดภัยของเขื่อนได้ จากพี่สิริเชษฐ์ สำราญอยู่ดี หัวหน้าแผนกเทคโนโลยีเขื่อน กองความปลอดภัยเขื่อน ฝ่ายบำรุงรักษาโยธา
การตรวจสอบความมั่นคงปลอดภัยเขื่อนของ กฟผ. นั้น มีทั้งวิธีการตรวจสอบสิ่งผิดปกติด้วยสายตา ตรวจสอบด้วยเครื่องมือตรวจวัดพฤติกรรมเขื่อน และเก็บข้อมูลโดยอาศัยการจดบันทึกมาเป็นเวลานาน ต่อมาได้มีการคิดค้น “ระบบตรวจสุขภาพเขื่อน (DS-RMS)” ขึ้น เพื่อดึงข้อมูลจากเครื่องมือวัดต่างๆได้อย่างอัตโนมัติ ทั้งเครื่องมือตรวจวัดพฤติกรรมเขื่อน เครื่องมือตรวจวัดแผ่นดินไหว และเครื่องมืออุตุนิยมวิทยา อุทกวิทยา ที่ กฟผ. ติดตั้งไว้ที่ตัวเขื่อนและรอบอ่างเก็บน้ำ โดยไม่จำเป็นต้องจดบันทึกค่าการวัดทีละค่าเหมือนในสมัยก่อน ที่เป็นประโยชน์นอกจากนั้น คือ ระบบดังกล่าวยังสามารถนำข้อมูล มาประมวลผลเชิงเทคนิค เพื่อประเมินสถานะความปลอดภัยเขื่อนด้วยระบบผู้เชี่ยวชาญ (Expert System) โดยรายงานผ่านเว็บไซต์ และ Application ที่มีชื่อว่า “Dam Safety” ทั้งยังมีการแจ้งเตือนผ่าน SMS และ E-mail ให้กับเจ้าหน้าที่ที่เกี่ยวข้องอีกด้วย ทำให้ในกรณีที่เกิดความผิดปกติ เจ้าหน้าที่จะรับทราบข้อมูลได้อย่างรวดเร็ว และสามารถเข้าดูแลความปลอดภัยของเขื่อนได้อย่างทันท่วงที
พี่สิริเชษฐ์ยังเล่าให้เอนจี้ฟังต่ออีกว่า ในปัจจุบันได้มีการพัฒนา Application ระหว่าง “EGAT Water” ซึ่งเป็น Application รายงานสถานการณ์น้ำและข้อมูลที่เกี่ยวข้องกับปริมาณน้ำ ของ กฟผ. กับ “Dam Safety” เข้าด้วยกัน โดยใช้ชื่อว่า “EGAT One” เพื่อให้สามารถแสดงข้อมูลของเขื่อนได้อย่างครอบคลุม ภายใต้การใช้งานเพียง Application เดียวเท่านั้น ซึ่งมีทั้งข้อมูลเหตุการณ์แผ่นดินไหว สถานะความมั่นคงปลอดภัยเขื่อน ข้อมูลจากเครื่องมือตรวจวัดพฤติกรรมเขื่อน รวมถึงข้อมูลสถานการณ์น้ำ ปริมาณน้ำไหลเข้าและระบายออกของแต่ละเขื่อน ข้อมูลปริมาณน้ำฝนจากสถานีตรวจวัดโดยรอบเขื่อน พร้อมทั้งข่าวประกาศและความเคลื่อนไหวต่างๆที่เกี่ยวข้อง ยิ่งไปกว่านั้นยังมีการแสดงภาพจากกล้องวงจรปิดแบบเรียลไทม์จากทุกเขื่อนของ กฟผ. อีกด้วย
ในขณะเดียวกันการดูแลรักษาความมั่นคงปลอดภัยเขื่อนโดยผู้เชี่ยวชาญที่ประจำอยู่แต่ละเขื่อน ก็ยังคงปฏิบัติกันเป็นประจำทุกวัน ทุกสัปดาห์ ทุกเดือนเช่นกัน ผ่านภารกิจการวัดการเคลื่อนตัวและทรุดตัวของตัวเขื่อน การตรวจสอบสภาพผิวของตัวเขื่อนด้วยสายตา และการตรวจสอบความมั่นคงของแนวเขื่อนจากเครื่องมือต่างๆ เช่น เครื่องมือตรวจวัดแรงดันน้ำ เพื่อติดตามแรงดันน้ำในตัวเขื่อนและฐานราก เครื่องมือตรวจวัดอัตราการไหลซึมของน้ำผ่านตัวเขื่อน และเครื่องมือตรวจวัดระดับน้ำใต้ดิน เป็นต้น ซึ่งการปฏิบัติงานด้วยกระบวนการเหล่านี้เป็นประจำ เพื่อเป็นการสร้างความมั่นใจต่อประชาชนว่า เขื่อนของ กฟผ. มีความมั่นคงแข็งแรง สามารถเก็บกักน้ำเพื่อใช้ประโยชน์ในด้านการชลประทาน เกษตรกรรม อุปโภค-บริโภค ผลักดันน้ำเค็ม รักษาระบบนิเวศ รวมทั้งการเก็บกักน้ำในฤดูฝนเพื่อช่วยป้องกันและบรรเทาการเกิดอุทกภัยของพื้นที่ด้านท้ายเขื่อน และผลพลอยได้สำคัญที่ได้จากน้ำทุกหยาดหยดที่ปล่อยผ่านเครื่องกำเนิดไฟฟ้า สามารถนำมาใช้ประโยชน์ให้เกิดเป็นพลังงานไฟฟ้าสร้างความสุขให้กับประชาชน
แม้จะมีการดูแลและตรวจสอบเขื่อนจากผู้เชี่ยวชาญที่ประจำอยู่แต่ละเขื่อนเป็นประจำ แต่เทคโนโลยีที่พัฒนาขึ้นมานั้นส่งผลให้เราสามารถลดกระบวนการทำงานลง พร้อมทั้งสามารถตรวจติดตามพฤติกรรมของเขื่อน สถานการณ์แผ่นดินไหว และสถานการณ์น้ำของเขื่อนต่างๆ ได้สะดวกและรวดเร็ว สร้างความอุ่นใจให้กับพี่น้องประชาชน ไม่ว่าจะมีข่าวแผ่นดินไหวขนาดใหญ่ สถานการณ์น้ำหลาก ฯลฯ ซึ่งอาจจะส่งผลกระทบต่อความมั่นคงปลอดภัยของเขื่อน และชีวิตประชาชนโดยรอบเขื่อน พี่ๆน้องๆทุกคนสามารถตรวจสอบข้อมูลได้อย่างรวดเร็วทันใจด้วย Application “EGAT One” สามารถดาวน์โหลดได้โดยการค้นหาคำว่า EGAT One ใน App Store และ Google Play Store
เอนจี้ได้ดาวน์โหลดและใช้งานเป็นที่เรียบร้อยแล้ว ข้อมูลครบถ้วนทุกมิติเลยครับ ซึ่งพี่สิริเชษฐ์ยังย้ำกับเอนจี้อีกว่า ขอให้ทุกๆคนมั่นใจได้ว่า กฟผ. มีกระบวนการและการดำเนินงานตรวจสอบความมั่นคงแข็งแรงเขื่อนเป็นอย่างดีตามมาตรฐานสากล ดังนั้น เขื่อนจึงมีความมั่นคงแข็งแรง ปลอดภัย พร้อมอำนวยประโยชน์ต่อไปอย่างแน่นอน แล้วพบกันใหม่ในเรื่องราวครั้งหน้า