แม้ว่าบริษัท เชฟรอนประเทศไทยสำรวจและผลิต จำกัด จะได้ประกาศยุติการสร้างท่าเรือน้ำลึก ซึ่งเป็นหนึ่งในโครงการก่อสร้างศูนย์สนับสนุนการปฏิบัติงานสำรวจและผลิตปิโตรเลียมในอ่าวไทย เมื่อวันที่ 7 ธันวาคม 2555
หลังจากที่ชาวท่าศาลา จ.นครศรีธรรมราชและเครือข่าย ได้ลุกขึ้น “ต่อสู้” เพื่อปกป้อง “อ่าวทองคำ” ที่เป็นเสมือน “ซูเปอร์มาร์เก็ต” ที่อุดมสมบูรณ์แห่งท้องทะเลของชาวประมงที่ทำกินอยู่ในอ่าวไทย ด้วยการประกาศเจตนารมณ์ปกป้องพื้นที่นี้ไว้สำหรับการผลิตอาหาร
แต่การถอยของบริษัทยักษ์ใหญ่ในครั้งนี้ ยังมี “ร่องรอย” ที่น่าสงสัย
ด้วยเพราะหลังจากการ “ยกธงขาว” เพียง 5 วัน บริษัทเชฟรอนฯ ได้ส่งหนังสือไปยังเลขาธิการสำนักงานนโยบายและแผนทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม (สผ.) เพื่อขอแจ้งยุติโครงการสร้างท่าเทียบเรืออย่างเป็นทางการ แต่ทว่า ยังคงขอส่ง “รายงาน EHIA ฉบับสมบูรณ์”มายัง สผ. เพื่อให้ดำเนินการพิจารณาต่อ
คำถามจึงเกิดขึ้นกับชาวท่าศาลาว่า เหตุใดบริษัทเชฟรอนฯ ยังคงดำเนินการส่งรายงานการรับฟังความคิดเห็นของประชาชนและผู้มีส่วนได้เสีย สำหรับโครงการหรือกิจการที่อาจก่อให้เกิดผลกระทบต่อชุมชนอย่างรุนแรง (EHIA) ซึ่งเป็นรายงานที่จะขอรับใบอนุญาตสร้างท่าเรือต่อไปอีก ทั้งที่ได้ประกาศยุติโครงการไปแล้ว
ล่าสุด สมาคมเครือข่ายประมงพื้นบ้านอ่าวท่าศาลา ร่วมกับเครือข่ายรักษ์บ้านเกิดท่าศาลา และเครือข่ายลูกหลานชาวท่าศาลาและภาคีติดตามกรณีเชฟรอน ได้ออกแถลงการณ์ชื่อ “พวกคุณกำลังเล่นเกมอะไรกันอยู่”เมื่อวันที่ 26 กุมภาพันธ์ ที่หน้าสำนักงานของ สผ. ภายหลังจากมีการทำหนังสือสอบถามไปยัง สผ. และบริษัทเชฟรอนฯ ในกรณีดังกล่าว
โดยในส่วนของ สผ. ทางเครือข่ายได้ขอให้เลขาธิการ สผ. ชี้แจงเรื่องราวทั้งหมด ซึ่ง สผ. ได้มีหนังสือตอบคำถามมายังเครือข่าย ดังนี้
1. ในกรณีการขอให้ทบทวนมติคณะกรรมการผู้ชำนาญการพิจารณารายงานการวิเคราะห์ผลกระทบด้านสิ่งแวดล้อม (คชก.) ที่อนุมัติรายงาน EHIA ของบริษัทเชฟรอนฯ เนื่องจากพบข้อบกพร่องหลายประการ ซึ่ง สผ. ได้ทำหนังสือให้บริษัทเชฟรอนฯ ส่งข้อมูลมายัง สผ. อีกครั้ง แต่จนถึงปัจจุบัน บริษัทเชฟรอนฯ ยังไม่ส่งข้อมูลมาเพื่อประกอบการพิจารณาครั้งใหม่ของ คชก. ตามการร้องขอของ สผ.
2. สผ. มีความเห็นว่า แม้ว่าบริษัทประกาศยุติโครงการฯ จะไม่มีผลต่อการเห็นชอบรายงานของ คชก. และหาก คชก. ยืนยันมติเห็นชอบรายงาน EHIA สผ. ก็จะส่งรายงานไปยังกรมเจ้าท่า ซึ่งเป็นหน่วยงานอนุญาตเพื่อจัดทำกระบวนการต่อไป รวมทั้งส่งให้คณะกรรมการองค์การอิสระด้านสิ่งแวดล้อมและสุขภาพ (กอสส.) เพื่อให้ความเห็นประกอบ
ขณะที่บริษัทเชฟรอนฯ นั้น สมาคมเครือข่ายประมงพื้นบ้านอ่าวท่าศาลาได้ทำหนังสือสอบถามความชัดเจนกรณีการยุติโครงการสร้างท่าเรือน้ำลึก ซึ่งบริษัทเชฟรอนฯ ยืนยันกลับมาว่าจะไม่ขอยกเลิกรายงาน EHIA โดยอ้างว่าเพื่อเป็นประโยชน์กับสาธารณะ
“เหตุการณ์ที่สอดคล้องต้องกันยืนยันว่า ทั้งบริษัทเชฟรอนฯ และ สผ. จะยังคงยืนยันดำเนินการส่งรายงาน EHIA ฉบับนี้ไปสู่กระบวนการขอใบอนุญาตจากกรมเจ้าท่าต่อไป การประกาศยุติโครงการของเชฟรอนฯ เป็นเพียงปาหี่เยื้อเวลาเท่านั้นเอง” แถลงการณ์ระบุ
ในแถลงการณ์ยังระบุว่า หากกระบวนการยังคงเดินหน้าต่อจนกว่าจะได้รับใบอนุญาต จะทำให้บริษัทเชฟรอนฯ เปลี่ยนใจมาสร้างท่าเทียบเรือเมื่อใดก็ได้ เพราะใบอนุญาตไม่มีหมดอายุ ซึ่งในขณะนี้ บริษัทเชฟรอนฯ ยังทำงานมวลชนในพื้นที่แบบรุกหนักเช่นเดิม
ต่อเหตุการณ์ที่เกิดขึ้น เครือข่ายจึงมองว่าเป็นการเล่นละครตบตาประชาชนครั้งสำคัญ ภายใต้การเล่นแง่ตามกลไกกฎหมายที่ให้อำนาจกับ สผ. เท่านั้น
“ข้อเรียกร้องของเราคือ ขอให้ยกเลิกรายงาน EHIA ฉบับนี้ทันที เพื่อมิให้เกิดความขัดแย้งที่ต่อเนื่องยาวนาน และไม่มีความจำเป็นอย่างใดอีกที่จะดำเนินการ เพราะเจ้าของโครงการประกาศยุติการดำเนินการแล้ว ข้อเรียกร้องของเรามีเพียงข้อเดียวเท่านั้น และคิดว่าสมเหตุผลสำหรับการปกป้องพื้นที่ชุมชน สมเจตนารมณ์ของบริษัทที่ต้องการยุติโครงการฯ” แถลงการณ์ระบุ
ด้านนายประสิทธิ์ชัย หนูนวล กรรมการฝ่ายประชาสัมพันธ์สมาคมประมงพื้นบ้านอ่าวท่าศาลา กล่าวว่า ในตอนแรกเข้าใจว่าการประกาศยุติการก่อสร้างโครงของบริษัทเชฟรอนฯ จะทำให้กระบวนการพิจารณา EHIA ต้องยกเลิกไปด้วย ซึ่งเราก็สบายใจกันไปพักหนึ่ง จนกระทั่งได้รู้ว่าเป็นคนละเรื่องกันเรื่อง เพราะบริษัทเชฟรอนฯ ยืนยันที่จะยุติแต่ตัวโครงการ แต่กระบวนการพิจารณา EHIA ซึ่งจะนำไปสู่การออกใบอนุญาตนั้นยังไม่ยุติ และพวกตนเชื่อว่ากระบวนการนี้จะเดินต่อไปจนถึงการมีใบอนุญาตอย่างแน่นอน ดังนั้น การประกาศยกเลิกการก่อสร้างของบริษัทเชฟรอนฯ จึงไม่มีความหมายใดๆ เลย
นายประสิทธิ์ชัยกล่าวว่า หนทางที่จะยกเลิกการพิจารณา EHIA มีด้วยกัน 2 แนวทาง คือ 1. ทางบริษัทเชฟรอนฯ จะต้องขอยุติการพิจารณา และ 2. คชก. จะต้องมีมติใหม่ ซึ่งเป็นเรื่องเป็นไปได้ยากที่ คชก.จะยอมกลับมติ ทั้งนี้ กรณีที่ผู้ประกอบการประกาศยกเลิกโครงการ แต่ยังเดินหน้าทำ EHIA นั้น ถือเป็นกรณีแรกที่เคยเกิด เพราะที่ผ่านมาผู้ประกอบการรายอื่นเมื่อยกเลิกโครงการแล้วจะยอมถอน EHIA ออกจากกระบวนการพิจารณาด้วย
“ดังนั้น ถ้าบริษัทเชฟรอนฯ มีความบริสุทธิ์ใจจริง ก็ควรที่จะยกเลิกกระบวนการทำ EHIA ด้วย เพราะเราไม่วางใจคุณ” นายประสิทธิ์ชัยกล่าว
ข่าวหรือบทความที่เกี่ยวข้อง
