วรากรณ์ สามโกเศศ
ไม่มีอะไรในชีวิตของมนุษย์ที่โหดร้ายเท่ากับเวลาเพราะมันพรากคนที่เรารัก ทำลายสิ่งแวดล้อมที่เราเคยชิน ทำลายความสวยงามของสรรพสิ่งที่มีชีวิตและไม่มีชีวิต อีกทั้งทำร้ายร่างกายของเราอีกด้วย มันเดินหน้าตลอดเวลาอย่างไม่มีอะไรที่สามารถหยุดหรือทัดทานมันได้ ดังนั้นหนทางเดียวที่จะทำให้เราอยู่กับมันได้อย่างมีความสุขก็คือการปรับความนึกคิดและการกระทำตามสภาพความเป็นจริงที่มันเกิดขึ้น
ผู้เขียนได้พบข้อเขียนในอินเตอร์เน็ตที่เรียบเรียงจากบทความของคุณโจว ต้าซิน จึงขอนำมาเสริมเพิ่มเติมและสื่อสารต่อโดยขอใช้ตัวย่อ ส.ว. ว่าหมายถึง “สูงวัย” หรือ “สวยทุกวัน” หรือ “สุขทุกวัน ”
“…….ส.ว. ทุกคน ควรที่จะทำความเข้าใจและเตรียมตัวพบกับความเปลี่ยนแปลงต่าง ๆ ที่กำลังเกิดขึ้นเพื่อว่าเมื่อเวลานั้นมาถึงเราจะได้ไม่ตกใจกลัว และพร้อมที่จะเผชิญหน้ากับมันเรื่องที่พึงพิจารณามีดังนี้
(1) จำนวนคนรอบข้างในชีวิตคุณมีแต่จะลดลงตลอดเวลา คนรุ่นพ่อรุ่นแม่หรือปู่ย่าตายายนั้นส่วนใหญ่หนีหายกันไปหมดแล้ว ส่วนคนที่อยู่ในวัยเดียวกันกับคุณก็จะเริ่มประสบปัญหาในการดูแลตัวเอง ในขณะที่คนรุ่นหลัง รุ่นลูกหลานก็กำลังง่วนกับชีวิตและความเป็นอยู่ของพวกเขาเอง แม้แต่คู่ชีวิตของคุณเองก็อาจจากไปก่อนคุณหรือเร็วกว่าที่คุณคาดไว้ซึ่งอาจทำให้คุณถูกทิ้งไว้อยู่กับวันเวลาที่ว่างเปล่าคนเดียวก็เป็นได้ คุณจะต้องเรียนรู้ที่จะอยู่คนเดียวให้ได้และยอมรับ พร้อมกับการรู้จักความสันโดษในบั้นปลายของชีวิต
(2) สังคมจะเริ่มให้ความสำคัญกับคุณน้อยลงไปเรื่อย ๆ ไม่ว่าในอดีตคุณจะเคยยิ่งใหญ่หรือมีชื่อเสียงมากขนาดไหนก็ตาม ความชราจะเปลี่ยนคุณให้กลายเป็นเพียงชายแก่หรือหญิงแก่ธรรมดา คนหนึ่งเท่านั้น
สปอตไลท์จะหยุดฉายมาที่คุณและคุณจะต้องหัดพอใจกับการยืนอยู่ในมุมห้องหรือเงามืดอย่างเงียบ ๆ เพียงคนเดียว คุณต้องเรียนรู้ที่จะยอมรับและยินดีกับภาพที่เห็นอยู่ตรงหน้าคุณโดยปราศจากอาการอิจฉาริษยาหรือคับแค้นใจแต่อย่างใดทั้งสิ้น
(3) ถนนสายที่เหลืออยู่นั้นจะขรุขระและเต็มไปด้วยอันตรายต่าง ๆ ที่พร้อมจะเกิดขึ้นได้ตลอดเวลา เช่น การแตกหัก เส้นเลือดตีบตัน สมองฝ่อ หัวใจเต้นผิดจังหวะ ไทรอยด์เป็นพิษ อารมณ์แปรปรวน การหลงลืมหรือมะเร็ง เป็นต้น
สิ่งเหล่านี้ต่างล้วนจะเป็นแขกที่ไม่ได้รับเชิญของคุณได้ตลอดเวลา คุณจะต้องเรียนรู้ที่จะอยู่กับความเจ็บป่วย และ/หรือความเจ็บปวดอย่างยอมรับมันมาเป็นเพื่อน
อย่าหวังว่าร่างกายคุณจะได้อยู่อย่างสุขสบายตลอดไป การมีจิตใจและความคิดเป็นบวกพร้อมทั้งการออกกำลังกายอย่างเพียงพอ อย่างน้อยเดินวันละ 10,000 ก้าวเป็นประจำจะกลายเป็นภาระหน้าที่ของคุณ นอกจากนั้นคุณยังจะต้องคอยกระตุ้นตัวเองให้ปฏิบัติอย่างต่อเนื่องและสม่ำเสมอด้วย
(4)เตรียมพร้อมสำหรับการใช้ชีวิตติดเตียงและการกลับสู่สภาพทารกแรกเกิด เราทุกคนต่างเคยอยู่บนเตียงเมื่อตอนที่แม่ของเรานำเรามาสู่โลกนี้ และหลังจากการเดินทางผจญภัยและการต่อสู้อันยาวนานในชีวิตแล้ว เราทุกคนก็จะกลับมาสู่จุดเริ่มต้นเดิมอีกครั้งนึง เราจะถูกดูแลโดยคนอื่นเหมือนเมื่อแรกเกิด สิ่งที่แตกต่างกันก็คือ ครั้งนั้นเราเคยมีแม่เป็นผู้ดูแล ด้วยความรักอย่างสุดหัวใจแต่เมื่อใกล้วันที่เราจะจากโลกนี้ไป เราอาจไม่มีญาติที่ใกล้ชิดมาดูแลเราก็เป็นได้ และหากคุณเป็นผู้โชคดีที่มีญาติคอยดูแลก็คงเทียบไม่ได้กับความอาทรและความเอาใจใส่ที่คุณเคยได้รับจากแม่ของคุณ
มีความเป็นไปได้ที่คุณอาจจะถูกดูแลโดยพยาบาลที่แม้จะมีรอยยิ้มบนใบหน้าแต่จิตใจของเธออาจจะมีแต่ความเหนื่อยหน่ายในขณะปฏิบัติหน้าที่อันน่าเบื่อหรือแสนจะจำเจนั้น คุณจงฝึกนอนนิ่ง ๆ อย่าจู้จี้ ขี้บ่น อย่าทำตัวให้เป็นที่ลำบากของคนอื่น จงรู้สึกพอใจกับสิ่งที่คุณได้รับ
(5)จงพร้อมที่จะพบกับสิ่งหลอกหลวงต่าง ๆ ที่คุณมักเจอ คนส่วนหนึ่งรู้ว่าผู้สูงอายุนั้นมักจะมีทรัพย์สินเงินทองที่เก็บสะสมมาตลอดชีวิตและพวกเขาก็จะพยายามทุกวิถีทางที่จะหลอกเอาเงินและทรัพย์สินต่าง ๆ นั้นจากคุณให้ได้ ไม่ว่าจะมาหลอกซึ่ง ๆ หน้า การส่งข้อความ SME ส่งอีเมล์หรือโซเซียลมีเดียต่าง ๆ หรืออาจมีตัวอย่างสินค้ามาให้ลองโดยบอกว่าจะช่วยชะลอความแก่หรือทำให้คุณอายุยืนขึ้น หรืออาจจะเป็นโครงการออมทรัพย์ที่จะเพิ่มความร่ำรวยให้กับคุณอย่างรวดเร็ว เป็นต้น
โดยพื้นฐานแล้วสิ่งที่คนเหล่านี้ต้องการก็คือการใช้ทุกวิถีทางที่จะฉกเงินในกระเป๋าคุณให้ได้ ดังนั้นคุณต้องระวังและรู้ให้เท่าทัน อย่าได้หลวมตัวหรือหลงเชื่อ หากหลวมตัวเมื่อใดเงินและทรัพย์สินที่คุณสะสมไว้จะแยกกับคุณทันที
ช่วงสุดท้ายของการเดินทางของคุณจะค่อย ๆ สว่างน้อยลงไปเรื่อย ๆ จึงเป็นธรรมดาที่คุณเริ่มจะมองเห็นทางเดินข้างหน้าไม่ชัดและรู้สึกลำบากที่จะก้าวเดินหน้าต่อไปเรื่อย ๆ ดังนั้น ส.ว. ทุกคนจงมองชีวิตตามความเป็นจริงของมัน พอใจในสิ่งที่ได้รับและยินดีกับสิ่งที่มีอยู่
จงใช้ชีวิตให้สนุกในขณะที่ยังทำได้และที่สำคัญอย่าเอาเรื่องยุ่งเหยิงของสังคม เรื่องการเมือง แม้แต่เรื่องของลูก ๆ หรือหลาน ๆ มาเป็นปัญหาของตนเอง
จงใช้ชีวิตอย่างเจียมเนื้อเจียมตัวและเรียบง่าย อย่าแสดงตัวว่าเก่งเพราะคิดว่ามีประสบการณ์สูงและผ่านอะไร ๆ มามาก อย่าดูถูกผู้อื่นเพราะที่สุดแล้วมันจะทำให้คุณเจ็บเอง เจ็บมากพอ ๆ กับที่คุณทำให้ผู้อื่นเจ็บ
เมื่ออายุยิ่งมากคุณยิ่งต้องให้ความสำคัญกับการอ่อนน้อมและเคารพผู้อื่น ควรรู้จักปล่อยวาง รู้ว่าชีวิตคนเรานั้นเป็นส่วนหนึ่งของธรรมชาติ ควรปล่อยให้มันเดินไปตามจังหวะและทิศทางของมัน จงใช้ชีวิตที่เหลืออย่างสงบ สุขุม พอเพียง และอย่างสมกับการเป็นผู้สูงวัยที่มีวุฒิภาวะและมีความสุข”
ท่านอานันท์ ปันยารชุนในวัย 87 ปีกล่าวไว้ในเวทีเสวนาเรื่องการศึกษาเมื่อพฤษภาคม 2561 ว่า “อย่ากลัวการเปลี่ยนแปลง จงมีความสุขกับการเปลี่ยนแปลง”
หมายเหตุ : ตีพิมพ์ครั้งแรก คอลัมน์ “อาหารสมอง” นสพ.กรุงเทพธุรกิจ ฉบับวันอังคารที่ 4 มิ.ย. 2562
