ThaiPublica > เกาะกระแส > 372 วันพระเมรุมาศทรงบุษบก 9 ยอด พระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช

372 วันพระเมรุมาศทรงบุษบก 9 ยอด พระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช

21 ตุลาคม 2017


พระเมรุมาศทรงบุษบก 9 ยอด พระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช

ระยะเวลา 372 วัน หลังจากที่ “ก่อเกียรติ ทองผุด” นายช่างศิลปกรรมแห่งกรมศิลปากร ได้เริ่มออกแบบในค่ำวันที่ 13 ตุลาคม หลังสิ้นเสียงประกาศสำนักพระราชวังว่าพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ 9 ได้เสด็จสวรรคตแล้ว “พระเมรุมาศทรงบุษบก 9 ยอด” ได้เสร็จสมบูรณ์

จากข้อมูลที่ “ก่อเกียรติ ทองผุด” เคยให้สัมภาษณ์เกี่ยวกับการออกแบบพระเมรุมาศทรงบุษบก 9 ยอดว่าเป็นสี่เหลี่ยมจัตุรัส กว้างด้านละ 60 เมตร สูง 50.49 เมตร ประกอบด้วย ตรงกลางเป็นบุษบกใหญ่ยอดปราสาท 7 เชิงกลอน รายรอบด้วยบุษบกขนาดเล็กลงมาที่มุมทั้ง 4 วางลดหลั่นกันลงมา บุษบกที่วางลดหลั่นดังกล่าวให้ความรู้สึกถึงการถวายพระเกียรติ โดยมีทั้งหมด 4 ชั้น ชั้นล่างสุดคือลานพื้นอุตราวรรตสำหรับการเดินเวียนซ้าย ส่วนที่เหลือเป็นชั้นชาลาที่ 1 ชั้นชาลาที่ 2 ชั้นชาลาที่ 3 และชั้นชาลาที่ 4 โดยชั้นชาลาที่ 4 เป็นที่ตั้งจิตกาธานประดิษฐานพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวในพระบรมโกศ

แนวคิดการจัดวางยอดมาจากพระมหาธาตุเจดีย์ภักดีประกาศ จ.ประจวบคีรีขันธ์ วัดที่สร้างขึ้นเพื่อน้อมเกล้าฯ ถวายเป็นพระราชกุศล เนื่องในวโรกาสมหามงคลทรงครองสิริราชสมบัติครบ 50 ปี เมื่อปี 2539

หลักใหญ่ในการออกแบบพระเมรุมาศวางอยู่บนพื้นฐานที่ว่า บุษบกใหญ่ที่อยู่กึ่งกลางเปรียบดัง “เขาพระสุเมรุ” หมายถึงศูนย์กลางของโลกหรือจักรวาลตามคติความเชื่อแบบพราหมณ์ อันเป็นที่อยู่ของสิ่งมีวิญญาณในภพภูมิต่างๆ และองค์ทวยเทพ บริเวณเชิงเขาพระสุเมรุเป็นที่ตั้งของป่าหิมพานต์ มีสัตว์หิมพานต์น้อยใหญ่และสระอโนดาต ซึ่งเป็นต้นกำเนิดแม่น้ำศักดิ์สิทธิ์ 5 สาย ส่วนบุษบกน้อยใหญ่ที่รายล้อมนั้น เปรียบได้กับทิวเขาทั้ง 7 รายรอบ เรียกว่า “สัตบริภัณฑ์คีรี” และหากกล่าวถึง “พระมหากษัตริย์” ตามความเชื่อพราหมณ์นั้น ก็ทรงเป็นสมมติเทพสถิตบนเขาพระสุเมรุที่มาจุติลงมายังโลกมนุษย์ เมื่อสวรรคตก็มีการจัดพระราชพิธีส่งดวงพระวิญญาณกลับสู่เขาพระสุเมรุดังเดิม

“พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวรัชกาลที่ 9 ท่านเป็น 2 นัยยะคือ พระนารายณ์อวตาร ซึ่งในพระนามเต็มของพระองค์ใช้คำว่า “รามาธิบดี” และพระองค์ทรงเป็นพระโพธิสัตว์ที่เกิดในสวรรค์ชั้นดุสิต ตอนนี้เรากำลังสร้างเขาพระสุเมรุเพื่อส่งพระองค์ไปยังสวรรคชั้นดุสิต ยอดของพระเมรุมาศจะเป็นประติมากรรม มีพระโพธิสัตว์รายรอบ เราพยายามเทียบเคียงกับคัมภีร์ไตรภูมิพระร่วง และรูปแบบนี้ยังไม่เคยมีมาก่อน” ผู้ออกแบบขยายความ

งานศิลปกรรมประกอบพระเมรุมาศเป็นอีกส่วนหนึ่งที่ให้ความสำคัญ “สระอโนดาตเสมือนจริง” จะถูกขุดขึ้น นอกจากนี้ยังมีงานประดับฉากบังเพลิงด้านนอกด้วยสีชมพูอมทอง ด้านหน้าเขียนภาพจิตรกรรมโครงการพระราชดำริ ด้านในเขียนภาพดอกไม้ เขียนโดยช่างสิบหมู่ กรมศิลปากร โดยสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี ทรงมีพระราชปรารภว่า อยากให้สอดแทรกโครงการพระราชดำริอยู่ในฉากบังเพลิง จึงแบ่งเป็น 4 หมวด ได้แก่ ดิน น้ำ ลม ไฟ เบื้องต้นโครงการที่จะนำมาวาด ได้แก่ พลังงานแสงอาทิตย์ ไบโอดีเซล โครงการแกล้งดิน โครงการชั่งหัวมัน กังหันชัยพัฒนา โครงการฝนหลวง

“ก่อเกียรติ” ระบุว่า แบบพระเมรุมาศครั้งนี้ ถือเป็นสถาปัตยกรรมแห่งกรุงรัตนโกสินทร์โดยแท้จริง ผสานกับสถาปัตยกรรมร่วมสมัยรัชกาลที่ 9 ดังนั้นสีพระเมรุมาศจะมีทั้งสิ้น 5 สี ได้แก่ สีทอง เป็นสีประจำวันพระราชสมภพ สีขาว คือธรรมแห่งการปกครอง สีน้ำเงิน แทนพระมหากษัตริย์ สีชมพู เสริมความมงคล และสีเขียว หมายถึงทรงนำความอุดมสมบูรณ์มาสู่แผ่นดินไทย