Data & AI เพื่อสังคมและสภาพแวดล้อมที่น่าอยู่ (Data & AI for Social Good) ทุกวันนี้คนเริ่มหันมาให้ความสนใจเรื่องสิ่งแวดล้อมกันมากขึ้น เนื่องจากการเปลี่ยนแปลงของสภาพภูมิอากาศ (climate change) และผลกระทบทางธรรมชาติที่เกิดขึ้นอย่างต่อเนื่อง
ในอนาคตเราจะอยู่ในสังคมที่มี AI algorithm ที่หลากหลายและแพร่หลายในชีวิตประจำวัน โดย AI จะทำงานใกล้ชิดกับเราและสามารถตัดสินใจแทนมนุษย์ได้มากขึ้น เพราะฉะนั้นเราควรเริ่มมีการออกแบบ AI ที่คำนึงถึงความปลอดภัยและมีหลักจริยธรรมในการตัดสินใจ เพื่อให้เทคโนโลยีนี้มีประโยชน์สูงสุดกับมนุษย์
“ความอัจฉริยะของเอไอกับมุมมองด้านสังคมและจริยธรรม” ในบทความนี้ จะกล่าวถึงกรณีศึกษาต่างๆ ที่น่าสนใจ ทั้งมุมมองด้านสังคม จริยธรรม และอีกหลายมิติที่อาจยังไม่มีบทสรุปชัดเจน ขึ้นอยู่กับเราว่าจะคิดอย่างไร
ความแตกต่างระหว่างเอไอ และเทคโนโลยีในอดีต คือ เอไอสามารถใช้เป็นเครื่องมือในการตัดสินอย่างอัตโนมัติได้ (automated decision maker) ด้วยเหตุนี้จึงต้องมีการจัดการที่เหมาะสม เพราะหากใช้ไม่ถูกต้อง ขาดความโปร่งใส หรือมีอคติ (bias) ในการตัดสิน ย่อมส่งผลกระทบต่อสังคมอย่างแน่นอน
4 ทักษะสู่การเป็นนักคาดการณ์ขั้นเทพ…หลักการพื้นฐานเหล่านี้บวกกับการพัฒนาโดยเอาข้อมูลที่เชื่อถือได้หลากหลายแหล่งมาประกอบการพิจารณาและปรับความเชื่อ ประเมินเป็นตัวเลขความน่าจะเป็น เพื่อทำให้เกิดการตัดสินใจที่ดี รวมถึงนำความรู้ทางประวัติศาสตร์และข้อมูลในอดีตเพื่อมาเป็นฐานในการตัดสินใจ จะทำให้เราสามารถคาดการณ์ได้อย่างมีหลักการและผิดพลาดน้อย
หลักนิติธรรมเป็นสิ่งสำคัญสำหรับสังคมทั่วโลก โดยสิ่งนี้จะเกิดขึ้นได้ต้องอาศัยการวางนโยบายที่ครอบคลุมและมีความเป็นธรรม พร้อมทั้งต้องเปิดโอกาสให้ประชาชนสามารถเข้าไปมีส่วนร่วมในการออกความคิดเห็นได้ เพื่อไม่ให้อำนาจถูกจำกัดอยู่เพียงแค่กับคนบางกลุ่ม เพราะหากเป็นเช่นนั้น เราคงจะก้าวไปข้างหน้าได้ช้าลง แม้ว่าจะมีเทคโนโลยีที่ก้าวหน้าสูงอยู่ในมือก็ตาม
ปัญญาประดิษฐ์ หรือ เอไอ (Artificial Intelligence – AI) จะสามารถเป็น Enabler ที่รองรับการพัฒนาประเทศอย่างยั่งยืนได้อย่างไร โดยสิ่งที่เริ่มต้นได้ง่ายที่สุดสำหรับเราทุกคนคงจะหนีไม่พ้นการเปิดรับและเริ่มต้นเรียนรู้ เพื่อทำความเข้าใจถึงประโยชน์ของเทคโนโลยีเอไอที่จะนำไปสู่การประยุกต์ใช้ในการสร้างโอกาสการเติบโตทั้งทางธุรกิจและการพัฒนาสังคมอย่างรอบด้านได้อย่างยั่งยืนไปพร้อมกันในอนาคต
การที่เรากำลังก้าวเข้าสู่รูปแบบสังคมที่ขับเคลื่อนด้วยข้อมูลนั้น เราทุกคนจะต้องเริ่มต้นจากการสนับสนุนให้ผู้ที่อยู่ในวัยศึกษาสามารถตั้งคำถามเป็น คิดเป็น และเรียนรู้เป็นก่อน ซึ่งหากพวกเราทำสำเร็จ เราอาจจะสร้างบุคลากรที่มีคุณภาพในสาขาอาชีพต่างๆ ได้ในระยะเวลาที่รวดเร็วมากยิ่งขึ้น โดยไม่ต้องรอการบ่มเพาะนานถึง 16-20 ปี ตามกระบวนการของการศึกษาแบบปกติจากระดับอนุบาลไปจนถึงมหาวิทยาลัย เพราะเมื่อทุกคนไม่หยุดตั้งคำถาม ไม่หยุดที่จะเรียนรู้ และการเรียนรู้ก็สามารถเกิดขึ้นได้ตลอดเวลา
ประโยชน์ของ Metadata ก็คือ ความสามารถในการวิเคราะห์ว่าคนชอบฟังเพลงลักษณะใด และการใช้คุณลักษณะของเพลงเชื่อมโยงกับระบบ recommendation engine เพื่อแนะนำให้กับกลุ่มคนที่ฟังแนวเพลงคล้ายๆ กัน นั่นเอง สิ่งเหล่านี้เป็นตัวอย่างของการนำเอา Unstructured Data มาใช้ประโยชน์อย่างเป็นรูปธรรมในวงการเพลงและเสียงดนตรีที่หลายๆ คนอาจจะยังคิดไม่ถึง คราวนี้ก็เป็นโอกาสสำคัญของคุณผู้อ่านแล้วนะครับว่าคุณจะเอากระบวนการเหล่านี้มาใช้ประโยชน์อย่างไรต่อไปในงานของพวกคุณ
แม้ว่าการนำ Big Data มาใช้จะยังคงเป็นสิ่งใหม่ในบริบทสังคมไทย แต่หากทุกภาคส่วนมีการเตรียมพร้อมที่ดี สร้างองค์ความรู้ สนับสนุนให้คนในองค์กรเกิดความเข้าใจและปรับตัว นำไปสู่การพัฒนาทักษะ วิธีการทำงานอย่างถูกต้องเหมาะสมแล้ว นี่เป็นโอกาสสำคัญที่พวกเราจะยกระดับขีดความสามารถของภาคธุรกิจร่วมกัน ผ่านการดึงประสิทธิภาพของ big data มาใช้ให้เกิดประโยชน์สูงสุด เพื่อส่งมอบสินค้า บริการและประสบการณ์ที่สมบูรณ์แบบสู่ลูกค้า รวมไปถึงเป็นอีกก้าวสำคัญสู่การพัฒนาความเป็นอยู่ของคนในสังคมต่อไปได้อย่างยั่งยืนในอนาคต
