คำว่า Thailand 4.0 เป็นคำที่คนยุคนี้คุ้นหูคุ้นตากันดีอยู่แล้ว แต่เราจะทำอย่างไรให้คนรู้จักพัฒนาตัวเองไปสู่จุดนั้น เมื่อเทคโนโลยีเข้ามาเป็นส่วนหนึ่งในชีวิตของเราอย่างแทบจะเรียกได้ว่า “เต็มรูปแบบ” ทั้งกระแส Big Data และเทคโนโลยี AI (Artificial Intelligence, ปัญญาประดิษฐ์) ก็ถาโถมเข้ามาอย่างต่อเนื่อง แต่คุณเคยสงสัยหรือไม่ว่า เราจะต้องทำตัวยังไง องค์กรจะต้องปรับตัวอย่างไร และประเทศเราจะทำอะไรกับสิ่งเหล่านี้บ้าง
ช่วงการทำงานกว่า 20 ปีที่ผ่านมา ผมได้มีโอกาสไตร่ตรองตัวเองบ่อยครั้ง (self reflection) ทั้งยังได้ทำงานด้านที่ปรึกษาและด้านนโยบาย ทำให้ตระหนักได้ว่า นอกจากการรู้จักตั้งคำถามและคิดวิเคราะห์แล้ว ยังมีสิ่งที่ต้องพัฒนาเพิ่มเติมอีก คือ ศิลปะในการฟัง ศิลปะในการตั้งคำถาม และ ศิลปะในการเล่าเรื่อง
แง่คิดจากการศึกษาประวัติศาสตร์ของ Data Science ที่เห็นได้ชัดคือ มหาวิทยาลัยเป็นแหล่งสร้างความรู้ใหม่ที่ควรจะเป็นผู้นำทางความคิด (thought leader) ในการพัฒนาหลักสูตรให้เหมาะสมกับยุคสมัยอยู่เสมอ เพราะการพัฒนาและต่อยอดความรู้อย่างต่อเนื่องเป็นพื้นฐานสำคัญที่นำไปสู่การพัฒนาอย่างยั่งยืน
หลายคนคงเริ่มตั้งคำถามว่า แล้วเทคโนโลยีอย่าง Blockchain มีความเกี่ยวข้องกับสายงาน Data Science หรือ Data Analytics ของผมอย่างไร ความเป็นจริงแล้ว บริการของเทคโนโลยี Blockchain ถือได้ว่าเป็นตัวขับเคลื่อนหนึ่งที่ทำให้เกิดความเปลี่ยนแปลงในวงการ Data ได้อย่างมากมาย
จากการที่ได้มีโอกาสพูดคุยกับหลายองค์กรทำให้ผมเกิดคำถามว่าทำไมปัญหาเรื่องการสรรหาบุคลากรที่มีความสามารถทางด้าน Data ถึงเกิดเหมือนกันในหลายที่ แท้จริงแล้วปัญหานี้เป็นเพียงปัญหาเฉพาะกลุ่ม หรือเป็นปัญหาที่ลึกและกว้างระดับประเทศกันแน่ หรือมีความเกี่ยวข้องกับประสิทธิภาพในการพัฒนาคนของเราตั้งแต่ระดับการศึกษาขั้นพื้นฐานไปจนถึงระดับองค์กรทั้งภาครัฐและเอกชน ถ้าหากเป็นเช่นนั้น เราควรมาช่วยกันคิดช่วยกันพัฒนาเพื่อแก้ปัญหาดังกล่าวร่วมกัน เพื่อสร้างอนาคตของชาติและเป็นพลังสำคัญในการขับเคลื่อนให้ประเทศเติบโต อนาคตอยู่ในมือพวกเราทุกคน
คิดหลายด้าน สร้าง data driven mindset
ก้าวข้ามกับดัก Big data เพื่อสร้าง Data driven mindset ในองค์กร
ผมฝันนะ ว่าวันหนึ่งสังคมไทยจะเป็น Data driven society (ไม่ใช่ Drama) ลองจินตนาการตามนะครับ ว่ามันจะเกิดอะไรขึ้นบ้าง เมื่อเรามีการเปิดใช้ข้อมูล open dataกันมากขึ้น ทำให้ผู้คนสามารถตรวจเช็คแหล่งที่มา ความจริงความเท็จของข้อมูลได้ คนในสังคมมีการพูดจาที่ใช้ข้อมูลหรือหลักฐานมาสนับสนุน ไม่พูดลอยๆ หรือแค่แสดงความคิดเห็นที่ไม่มีมูล หรือสร้างภาพในสิ่งที่ตนไม่เป็น สังคมไทยกำลังรอให้เราปฏิรูปตัวเองให้เป็นผู้ใหญ่ 4.0 อยู่ ซึ่งเป็นอะไรที่ทำได้เลย ไม่ต้องรออนุมัติ เพื่ออนาคตของสังคมไทยที่ดีกว่า แล้วคุณจะรออะไร
ถ้าเราจะสร้างเครื่องที่มีความฉลาดเทียบเท่ามนุษย์หรือที่เรียกว่า Artificial General Intelligence เรายังมี gap อยู่อีกเยอะมากที่จะมาประกอบความสามารถของงานต่างๆ เพื่อมาทำให้เท่าสมองมนุษย์ ช่วงที่ผ่านมามีกลุ่มนักวิจัยทาง AI ออกมาพูดคุยกันเพื่อมองอนาคตของ AI เป็นจำนวนมาก
ข้อมูลในโลก internet ที่มีมากขึ้นบวกกับ algorithm ใหม่ๆ ในการ train neural network ที่มีประสิทธิภาพดีขึ้น ทำให้ deep learning model (ซึ่งก็คือ neural network model ที่มีความซับซ้อนมีการนำมาเชื่อมเป็นหลายๆ ชั้น) เริ่มเป็นที่นิยมมากขึ้นเพราะเป็น model ที่ทำงานได้ดีกับข้อมูลขนาดใหญ่เช่น ข้อมูลภาพ video เสียง text model ทาง deep learning เริ่มมีการพัฒนาอย่างรวดเร็ว มี model ที่ใหญ่และซับซ้อนมากขึ้น เช่น An Analysis of Deep Neural Network Models for Practical Applications
