ความเชื่อมโยงทางการเงินสำหรับประเทศตลาดเกิดใหม่…ดีจริงหรือ? บทความนี้ได้สรุปประเด็นสำคัญ 4 ประการ จากงานวิจัยของผู้เขียน ซึ่งได้ศึกษาผลกระทบของความเชื่อมโยงทางการเงินต่อวัฏจักรเศรษฐกิจและครัวเรือนในประเทศตลาดเกิดใหม่ที่ยังมีความไม่สมบูรณ์ของตลาดอยู่
แม้จะมีความผันผวนในตลาดการเงินโลกเพิ่มขึ้นอย่างต่อเนื่อง แต่ยังมีผู้ประกอบการจำนวนไม่น้อยที่ไม่ได้ทำ FX hedging นำไปสู่คำถามว่าปัจจัยใดที่ส่งผลต่อการตัดสินใจใช้เครื่องมือเหล่านี้เพื่อป้องกันความเสี่ยงจากค่าเงิน โดยผลการศึกษาจากข้อมูลระดับรายผู้ประกอบการเพื่อวิเคราะห์พฤติกรรมการป้องกันความเสี่ยงจากอัตราแลกเปลี่ยนของผู้ส่งออก พบว่ามี 4 ปัจจัยสำคัญที่ส่งผลต่อพฤติกรรมการทำ FX hedging ของผู้ส่งออก
จากตลาดสดถึงซุปเปอร์มาร์เก็ต: 5 ข้อเท็จจริงเกี่ยวกับราคาสินค้าในประเทศไทย เป็นงานวิจัยของผู้เขียนได้ศึกษาการปรับราคาของสินค้าและบริการกว่า 24,000 รายการ ระหว่างปี 2002-2017 ซึ่งรวบรวมโดยกระทรวงพาณิชย์
ข้อมูลตำแหน่งงานที่ว่าง หรือ job post บ่งบอกถึงความต้องการจะจ้างของนายจ้าง ดังนั้นข้อมูล job post จึงบอกถึงอุปสงค์ (demand) ของตลาดแรงงาน ส่วนข้อมูล resume บ่งบอกถึงความต้องการที่จะขายแรงงานของผู้สมัครงาน ดังนั้น ข้อมูล resume จึงบอกถึงอุปทาน (supply) ของตลาดแรงงาน ซึ่งข้อมูลเหล่านี้จะทำให้เราสามารถเห็นภาพในแง่มุมต่างๆ ของตลาดแรงงานในรูปแบบ real-time
ครัวเรือนในประเทศไทยมีความหลากหลาย การกำหนดนโยบายเพื่อช่วยลดข้อจำกัดทางการเงินต่างๆ จึงต้องออกแบบและนำไปใช้ด้วยความระมัดระวังเพื่อให้นโยบายส่งผลถึงประชากรกลุ่มเป้าหมายได้อย่างมีประสิทธิผลที่สุด มิฉะนั้นประโยชน์ที่ได้อาจจะไม่คุ้มต่อต้นทุนของนโยบาย
จากความพยายามของหลายภาคส่วน ทำให้ตลาดตราสารหนี้ไทยเติบโตอย่างก้าวกระโดด ปัจจุบันตลาดมี “ขนาด” ใหญ่ไม่ทิ้งห่างภาคธนาคารและตลาดหลักทรัพย์ ที่เป็นภาคการเงินดั้งเดิมของประเทศ ด้วยระดับความสำคัญที่เพิ่มขึ้นอย่างต่อเนื่องนี้ ทำให้ “ภาวะ” ของตลาดตราสารหนี้ ทั้งในด้านระดับราคา ความผันผวน และสภาพคล่อง น่าจะมีผลต่อภาคเศรษฐกิจและภาคการเงินไทยอย่างมีนัยสำคัญ
เราคงไม่อาจปฏิเสธได้ว่า ท่ามกลางการชะลอตัวของการส่งออกในระยะหลังนี้ ประเทศไทยได้รับผลกระทบจากเศรษฐกิจโลกเป็นหลัก แต่หากมองให้ละเอียด ข้อเท็จจริงชี้ว่า ผู้ประกอบการเดิมที่เคยเป็นกำลังหลักไม่สามารถผลักดันให้เกิดการเติบโตได้อย่างในอดีต และภาคการส่งออกไทยกำลังฝากอนาคตไว้ในมือผู้เล่นหน้าใหม่อย่างที่ไม่เคยเป็นมาก่อน หรืออาจเรียกได้ว่าอยู่ในยุคผลัดใบ
หากประเทศไทย ‘ติดกับดักตัวเองจากระดับการพัฒนาที่สูงขึ้น’ การปฏิรูปโครงสร้างสถาบันทางเศรษฐกิจจึงเป็นสิ่งสำคัญต่อการยกระดับศักยภาพการเติบโตของประเทศในระยะยาว และนำไปสู่คำถามสำคัญที่ว่า รัฐควรเปลี่ยนบทบาทจาก ‘มือขยัน’ ไปเป็น ‘ผู้สร้างระบบ’ แล้วหรือยัง?
ความเชื่อมโยงทางการเงินระหว่างประเทศที่เพิ่มขึ้น แต่ก็เลี่ยงไม่ได้ที่จะมาพร้อมกับความท้าทายที่มากขึ้นในการบริหารจัดการกับ shock ที่มาจากภายนอก เราจึงควรต้องตระหนักถึงความท้าทายที่มากขึ้นนี้ และหันมาให้ความสำคัญกับการเสริมสร้างความแข็งแกร่งจากภายใน เพื่อเตรียมพร้อมรับมือกับโลกการเงินที่นับวันจะไร้พรมแดนขึ้นเรื่อยๆ
ความสามารถของเงินเฟ้อในการบ่งบอกถึงความไม่สมดุลทางการเงินนั้นมีขีดจำกัด วิกฤติการเงินโลกที่ผ่านมา รวมทั้งประสบการณ์จากวิกฤติเศรษฐกิจในกรณีอื่นๆ หลายกรณี ได้ชี้ให้เห็นแล้วว่า เศรษฐกิจสามารถขยายตัวเกินศักยภาพในลักษณะที่ไม่ยั่งยืนได้โดยไม่สร้างแรงกดดันต่อเงินเฟ้อ โดยการขยายตัวของสินเชื่อมักเป็นปัจจัยสำคัญที่เอื้อต่อระดับกิจกรรมทางเศรษฐกิจที่เกินตัว ดังนั้นอัตราเงินเฟ้อโดยลำพังจึงไม่สามารถให้ข้อมูลเพียงพอ
