การสร้างกลไกสภาพแวดล้อมทางกฎหมายเพื่อสร้างความโปร่งใสและต่อต้านทุจริตเป็นเรื่องจำเป็นของโลกยุคใหม่ แต่ลำพังเพียงการวางระบบที่ดีคงไม่สำเร็จแน่ หากขาดการบังคับใช้กฎหมายที่จริงจัง ไม่เลือกข้างปฏิบัติ สองมาตรฐาน หรือตีความกฎหมายกันแบบ “ศรีธนญชัย”
สังคมที่สนับสนุนให้มีการเปิดเผยเหตุผลและดุลยพินิจของเจ้าหน้าที่รัฐในการใช้อำนาจ สังคมนั้นย่อมแก้ปัญหาคอร์รัปชันได้ง่ายกว่าสังคมที่เต็มไปด้วยอารมณ์ที่ “อ้ำๆ อึ้งๆ” แทนที่จะตอบคำถามแบบตรงไปตรงมา แต่กลับหาคำตอบแบบ “เอาสีข้างเข้าถู” หรือ “ขอไปที” ยิ่งทำให้การแก้ปัญหาคอร์รัปชันเป็นเพียงแค่ “ลมปาก” ที่พ่นผ่านไปวันๆ
วันพุธที่ 6 ธันวาคม 2560 ดร.ประสาร ไตรรัตน์วรกุล ประธาน […]
กระบวนการจัดซื้อจัดจ้างและบริหารพัสดุภาครัฐ (Public Procurement) นับเป็นกระบวนการที่มีความเสี่ยงต่อการทุจริตคอร์รัปชันมากที่สุด เรื่องอื้อฉาว ร้องเรียน จำนวนมากที่ปรากฏตามหน้าสื่อไม่เว้นแต่ละวันนั้น ส่วนใหญ่เป็นเรื่องคอร์รัปชันในกระบวนการจัดซื้อจัดจ้าง (Corruption in Public Procurement) ไม่ว่าจะเป็น ล็อกสเปค ฮั้วประมูล ซื้อของแพงเกินราคาตลาด กินค่าหัวคิว ตรวจรับงานเป็นเท็จ ขยายเวลาสัญญาเพื่อเอื้อประโยชน์ผู้รับเหมา รวมถึงจัดซื้อพัสดุแต่ไม่ได้ใช้ประโยชน์
โลกทัศน์ของสังคมไทย ต้องยอมรับว่าวัฒนธรรมไทยเราไม่ใช่สังคมของข้อมูลข่าวสาร โดยรวมเรายังไม่ใช่สังคมที่เวลาเกิดประเด็นอะไรแล้วจะมองหาข้อมูล เราเป็นสังคมที่ยังยึดติดกับแนวคิดของผู้เชี่ยวชาญของผู้รู้ เวลาเกิดเรื่องอะไร เราจะบอกว่าใครรู้เรื่องนี้บ้าง ไปคุยกับคนที่รู้เรื่องนี้ แทนที่จะคิดว่าข้อมูลนี้อยู่ตรงไหน แทนที่จะวิ่งไปหาแหล่งว่า ต้นทางปฐมภูมิมันอยู่ตรงไหนบ้าง
ThaiPublica Forum ครั้งพิเศษ เมื่อวันที่ 21 กันยายน 2558 สำนักข่าวออนไลน์ไทยพับลิก้า และสำนักงานคณะกรรมการป้องกันและปราบปรามการทุจริตแห่งชาติ ได้ร่วมกันจัดเสวนาเรื่อง “การเปิดเผยข้อมูล พลังความโปร่งใส โอกาส-อนาคต ประเทศไทย”
ThaiPublica Forum ครั้งพิเศษ เมื่อวันที่ 21 กันยายน 2558 สำนักข่าวออนไลน์ไทยพับลิก้า และสำนักงานคณะกรรมการป้องกันและปราบปรามการทุจริตแห่งชาติ ได้ร่วมกันจัดเสวนาเรื่อง “การเปิดเผยข้อมูล พลังความโปร่งใส โอกาส-อนาคต ประเทศไทย”
จากการสำรวจเว็บไซต์หน่วยงานภาครัฐ – ฐานข้อมูลยังห่างไกลความโปร่งใส เน้นข่าวกิจกรรมประชาสัมพันธ์ ในตอนที่แล้ว พบว่าการเปิดเผยข้อมูลยังเป็นเรื่อง “ไม่ทั่วไป” ข้อมูลภายในยังเป็นความลับ ข้อมูลสำคัญยังค้นยากและไม่มีอำนวยความสะดวกให้ประชาชนเท่าที่ควร ทั้งยังพบว่า หน่วยงานที่มีความพร้อมด้านข้อมูลบนเว็บไซต์หรือแทบไม่มีเลย คือ หน่วยงานส่วนภูมิภาค ซึ่งการไม่มีระบบการให้ข้อมูลต่อประชาชนนับเป็นอุปสรรคต่อการสร้างความโปร่งใสของประเทศอย่างยิ่ง
เมื่อสัปดาห์ที่แล้ว ผู้เขียนมีโอกาสร่วมฟังปาฐกถาพิเศษของท่านเอกอัคราชทูตเดนมาร์กประจำประเทศไทย นายมิเคล เหมนิธิ วินเธอร์ (Danish Ambassador of Denmark “H.E. Mr.Mikael Hemniti Winther) ที่ให้เกียรติกับสำนักงานคณะกรรมการป้องกันและปราบปรามการทุจริตแห่งชาติ (ป.ป.ช.) เพื่อบรรยายประสบการณ์การสร้างความโปร่งใส และต่อต้านคอร์รัปชันในประเทศเดนมาร์ก น่าสนใจทีเดียวว่า เดนมาร์กครองแชมป์ความโปร่งใสในโลก 3 ปี ติดต่อกันถึงสองช่วง (ค.ศ. 1997-1999 และช่วง ค.ศ. 2012-2014)
ความโปร่งใสกับข้อมูลสาธารณะ: รัฐต้อง “เปิด” ให้ข้อมูลของรัฐเป็น “ข้อมูลสาธารณะ” เพราะการให้ข้อมูลเป็น “หน้าที่” ไม่ใช่ “ภาระ” การต่อต้านการทุจริตที่ได้ผลต้องมาจากการกดดันของคนในประเทศเอง ทว่า “ข้อมูล” ที่เป็นหัวใจสำคัญของความโปร่งใสนั้นรัฐมีการเปิดเผยข้อมูลให้ประชาชนช่วยตรวจสอบความโปร่งใสมากน้อยเพียงใด
