จากตลาดสดถึงซุปเปอร์มาร์เก็ต: 5 ข้อเท็จจริงเกี่ยวกับราคาสินค้าในประเทศไทย เป็นงานวิจัยของผู้เขียนได้ศึกษาการปรับราคาของสินค้าและบริการกว่า 24,000 รายการ ระหว่างปี 2002-2017 ซึ่งรวบรวมโดยกระทรวงพาณิชย์
ข้อมูลสถิติของ IMF Financial Access Survey (2016) พบว่าประเทศไทยมีแหล่งให้บริการทางการเงินเป็นจำนวนมาก และเป็นอันดับต้น ๆ ของโลก แต่แหล่งบริการทางการเงินที่มีได้ถูกกระจายไปทั่วถึงทุกพื้นที่ทั่วประเทศหรือไม่? หรือแหล่งบริการทางการเงินส่วนใหญ่ยังมีการกระจุกตัวอยู่แค่ในบางพื้นที่ จนอาจสร้างความแตกต่างของต้นทุนในการใช้บริการของคนกลุ่มต่าง ๆ หรืออาจเกิดความซ้ำซ้อนในการให้บริการกับคนบางกลุ่มและนำมาซึ่งความไม่มีประสิทธิภาพ?
งานวิจัยล่าสุดของเราพยายามจะทำความเข้าใจถึงที่มาที่ไปของการเปลี่ยนแปลงของสินเชื่อธนาคาร และศึกษาบทบาทของสินเชื่อต่อการลงทุนภาคเอกชนในเศรษฐกิจไทย โดยใช้ประโยชน์จากข้อมูลสินเชื่อรายสัญญาในชุดข้อมูลของธนาคารแห่งประเทศไทยซึ่งทำให้เราเรียนรู้พฤติกรรมการกู้ยืมของธนาคารและผู้ประกอบการได้ลึกซึ้งกว่าการมองจากภาวะสินเชื่อในภาพรวม ในบทความนี้เราหยิบยกสิ่งที่เราได้เรียนรู้บางประการจากงานวิจัยนี้ ที่จะช่วยให้เราเข้าใจโครงสร้างตลาดสินเชื่อไทยและความสำคัญต่อระบบเศรษฐกิจได้ดียิ่งขึ้น
การเผยแพร่ผลกระทบของมาตรการภาษีต่างๆ ทั้งในแง่ต้นทุน ความคุ้มค่า และการกระจายภาระภาษีของคนกลุ่มต่างๆ ให้สาธารณชนได้รับทราบนี้ จะเป็นจุดเริ่มต้นสำคัญในการส่งเสริมให้เกิดการแลกเปลี่ยนมุมมองเรื่องนโยบายภาษีกันอย่างสร้างสรรค์ ส่งเสริมความรับผิดชอบทางการคลังให้แก่รัฐบาล และทำให้ประชาชนจ่ายภาษีด้วยความรู้สึกเต็มใจมากขึ้น
สถิติของสภาพัฒน์ระบุว่าในปี 2559 มีประชากรไทยที่อยู่ใต้เส้นความยากจนประมาณ 5.8 ล้านคน ในขณะที่ข้อมูลจากการลงทะเบียนผู้มีรายได้น้อยปี 2560 กลับพบว่ามีผู้ลงทะเบียนที่มีรายได้หรือสินทรัพย์ต่ำกว่าเส้นความยากจนมากถึง 8.4 ล้านคน ซึ่งความไม่สอดคล้องของตัวเลขดังกล่าวบ่งชี้ถึงความเป็นไปได้ของการรั่วไหลของสิทธิ์อันจะนำไปสู่ความบิดเบือนของกลไกและภาระการอุดหนุนในโครงการประชารัฐสวัสดิการที่สูงเกินความจำเป็น
ในโลกการเงินที่ไร้พรมแดน ภาวะการเงินในแต่ละประเทศย่อมอ่อนไหวต่อพัฒนาการของเศรษฐกิจโลกมากขึ้น ความท้าทายที่แท้จริงไม่ได้มาจากการสูญเสียอิสรภาพในการดำเนินนโยบาย แต่อยู่ที่ความยากลำบากในการแยกแยะสาเหตุต้นตอของการเปลี่ยนแปลงในราคาสินทรัพย์ต่าง ๆ รวมทั้งความยากในการเลือกแนวทางในการดำเนินนโยบายที่เหมาะสมเมื่อแต่ละทางเลือกนั้นมีนัยและต้นทุนที่ซับซ้อนและหลากหลายมิติมากกว่าเดิม
นักวิจัยเชื่อว่า ความรู้ความเข้าใจเกี่ยวกับการยอมรับเทคโนโลยีโดยเฉพาะที่อยู่ในรูปแบบของกระบวนการ (process technology) มีความจำเป็นต่อการพัฒนาสังคมไม่ยิ่งหย่อนไปกว่าการพัฒนาเทคโนโลยีที่มีประสิทธิภาพ เพราะเทคโนโลยีที่พัฒนาขึ้นจะสามารถสร้างการเปลี่ยนแปลงในวงกว้างได้จำเป็นจะต้องได้รับการยอมรับอย่างแท้จริงสูง
กับดักรายได้ปานกลางเป็นกับดักเชิงสถาบันด้วย เพราะไม่ว่านโยบายจะดีเพียงใดย่อมไม่อาจสัมฤทธิผลได้หากปราศจาก “กลไกทางสถาบัน” ที่มีประสิทธิภาพ งานวิจัยที่ผู้เขียนจะนำเสนอเป็นการศึกษาการทำงานของสถาบันในประเทศรายได้สูง 10 ประเทศ ในช่วงไล่กวดทางเศรษฐกิจตั้งแต่ยังมีรายได้ต่ำจนกลายเป็นประเทศร่ำรวย มีประเด็นหลัก 6 ข้อ
ขณะนี้ทั่วโลกกำลังตื่นตัวกับการสร้างนวัตกรรม ซึ่งเป็นหัวจักรในการขับเคลื่อนเศรษฐกิจแห่งอนาคต ภาครัฐจึงส่งเสริมทั้งการสร้างและการใช้นวัตกรรมของภาคเอกชนอย่างรอบด้านมายาวนาน ทั้งมาตรการจูงใจทางภาษี การให้เงินทุนสนับสนุน ตลอดจนการสนับสนุนด้านบุคลากรวิจัย ตัวชี้วัดด้านนวัตกรรมต่างๆ ยังไม่มีทีท่าจะดีขึ้นจนเป็นที่น่าพอใจ
งานวิจัยด้านเศรษฐศาสตร์การพัฒนาที่ผ่านมาชี้ว่า ความแตกต่างด้านผลิตภาพการผลิตรวม (Total Factor Productivity: TFP) ของกลุ่มประเทศพัฒนาแล้วและกลุ่มประเทศกำลังพัฒนาเป็นปัจจัยสำคัญในการอธิบายความแตกต่างของรายได้เฉลี่ยต่อคนของประเทศในสองกลุ่มนี้ ซึ่งเป็นตัวชี้วัดความสามารถในการผลิตสินค้าและบริการที่ประชากรหนึ่งคนในประเทศนั้นๆ ผลิตได้ ดังนั้น ความเข้าใจเกี่ยวกับผลิตภาพการผลิตรวมจึงมีความสำคัญต่อพัฒนาการทางเศรษฐกิจของประเทศหนึ่งๆ ให้เติบโตโดยมีความสามารถในการแข่งขันที่สูงขึ้นควบคู่ไปกับการยกระดับรายได้ของประชากรในประเทศ
