ThaiPublica > ข่าวประชาสัมพันธ์ > มช. ชูภูมิปัญญาถิ่น ผ้าฝ้ายทอผสมขนแกะบ้านห้วยห้อม “สินค้า GI” ยกระดับชุมชน

มช. ชูภูมิปัญญาถิ่น ผ้าฝ้ายทอผสมขนแกะบ้านห้วยห้อม “สินค้า GI” ยกระดับชุมชน

27 พฤศจิกายน 2021


ข่าวประชาสัมพันธ์

ผ้าฝ้ายทอผสมขนแกะ ผ้าฝ้ายทอผสมขนแกะบ้านห้วยห้อม อ.แม่ลาน้อย จ.แม่ฮ่องสอน

ประเทศไทยมีของดีในทุกพื้นที่ สินค้าเด่นที่เป็นเอกลักษณ์หาได้เฉพาะถิ่นเท่านั้น และหากการันตีด้วย GI (Geographical Indication) ตราสัญลักษณ์ที่กรมทรัพย์สินทางปัญญาออกให้แก่ผู้ผลิตสินค้า เพื่อรับรองว่าเป็นสินค้าที่มาจากแหล่งภูมิศาสตร์ ย่อมสร้างความเชื่อถือในด้านมาตรฐานสินค้า และนี่คือบทบาทสำคัญของมหาวิทยาลัยเชียงใหม่ โดยคณะเกษตรศาสตร์ ในการเข้าไปจัดทำระบบควบคุมคุณภาพและมาตรฐานสินค้าสิ่งบ่งชี้ทางภูมิศาสตร์ไทย เพื่อขออนุญาตใช้ตราสัญลักษณ์ GI ให้กับชุมชน ซึ่งผ้าฝ้ายทอผสมขนแกะบ้านห้วยห้อ ถือเป็นหนึ่งในผลิตภัณฑ์ที่ได้รับการยกระดับด้วยมาตรฐานของ GI สร้างความภาคภูมิใจให้กับท้องถิ่นและความเชื่อมั่นให้กับผู้บริโภค อีกทั้งเป็นการส่งเสริมให้ชาวบ้านมีความรู้ทางด้านการเศรษฐกิจชุมชนอีกด้วย

ผ้าฝ้ายทอผสมขนแกะบ้านห้วยห้อม อ.แม่ลาน้อย จ.แม่ฮ่องสอน เริ่มตั้งแต่ปี พ.ศ.2500 มิชชันนารีเข้ามาให้ความรู้และต่อยอดความสามารถการทอผ้าของชาวบ้าน และริเริ่มนำขนแกะมาทำเป็นเส้นด้ายทอร่วมกับฝ้าย จึงเกิดเป็น “ผ้าฝ้ายทอผสมขนแกะ” ต่อมาอีก 14 ปี สมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ พระบรมราชชนนีพันปีหลวง เสด็จเยือนประชาชนที่บ้านห้วยห้อม จึงมีพระราชดำริส่งเสริมอาชีพการทำผ้าฝ้ายทอผสมขนแกะ โดยมีพระเสาวนีย์ให้หน่วยงานในท้องถิ่นเข้าไปปรับปรุงพันธุ์แกะให้มีคุณภาพ และมีผู้เชี่ยวชาญจากประเทศออสเตรเลียลงพื้นที่ทำการพัฒนาพันธุ์แกะ และได้จัดตั้งกลุ่ม “สตรีผ้าฝ้ายทอผสมขนแกะ” สมาชิกประมาณ 51 ราย เอกลักษณ์ของที่นี่คือการทอผ้าพื้นเมืองจากฝ้ายที่ปลูกกันเองในหมู่บ้านด้วยกี่แบบผูกเอว หรือที่เรียกว่า “กี่เอว” ซึ่งทางคณะเกษตรศาสตร์ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่ ได้เข้าไปจัดทำระบบควบคุมคุณภาพและมาตรฐานสินค้าสิ่งบ่งชี้ทางภูมิศาสตร์ไทย และได้รับการเห็นชอบและรับรองจากรองผู้ว่าราชการจังหวัดแม่ฮ่องสอนเป็นที่เรียบร้อยแล้ว

ผ้าฝ้ายทอผสมขนแกะ

ผู้ช่วยศาสตราจารย์ ดร.ณฐิตากานต์ พยัคฆา อาจารย์ประจำภาควิชาพัฒนาเศรษฐกิจการเกษตร คณะเกษตรศาสตร์ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่ และได้รับโอกาสจากกรมทรัพย์สินทางปัญญาให้เป็นผู้เชี่ยวชาญที่ทำหน้าที่ในการควบคุม จัดทำระบบตรวจสอบ และประเมินคุณภาพสินค้าผ้าฝ้ายทอผสมขนแกะ ได้บอกถึงขั้นตอนการขอขึ้นทะเบียน GI ซึ่งเริ่มจากการที่เกษตรกรขอขึ้นทะเบียนกับทางสำนักงานพาณิชย์จังหวัดนั้น ๆ โดยต้องมีหลักฐานทางวิชาการที่ชัดเจนว่าสินค้าของเราแตกต่างจากพื้นที่อื่นและจุดเด่นที่สำคัญ หลังจากนั้นสำนักงานพาณิชย์จังหวัดจะดำเนินเรื่องไปถึงกรมทรัพย์สินทางปัญญา และส่งเรื่องต่อไปยังผู้เชี่ยวชาญเพื่อทำการประเมิน โดยตราสัญลักษณ์นี้สามารถใช้ได้เพียง 2 ปี เท่านั้น เมื่อหมดอายุต้องทำการยื่นเรื่องใหม่อีกครั้ง โดยตลอด 2 ปี ที่มีการใช้ตราบนผลิตภัณฑ์ ผู้ผลิตหรือผู้ประกอบการต้องปฏิบัติตามคู่มือการปฏิบัติงานอย่างเคร่งครัด ซึ่งผู้ที่ไม่ได้ขอขึ้นทะเบียนจะแอบอ้างใช้สัญลักษณ์ดังกล่าวไม่ได้

มหาวิทยาลัยเชียงใหม่ พร้อมผลักดันและสนับสนุนภูมิปัญญาท้องถิ่น อันเป็นเครื่องมือชิ้นสำคัญในการขับเคลื่อนการพัฒนาคุณภาพชีวิตของคนในชุมชนให้เป็นอัตลักษณ์หนึ่งเดียวในประเทศไทย ด้วยความร่วมมือระหว่างมหาวิทยาลัยกับชุมชน ในทิศทางของการวางรากฐานสินค้าระยะยาวด้วยการคุมมาตรฐานของสินค้าหลังจากผ่านการยอมรับให้เป็น “สิ่งบ่งชี้ทางภูมิศาสตร์” ให้มีประสิทธิภาพยอมรับได้ รวมถึงวางแผนจัดระบบความคิดจากฐานความรู้ที่มีในตัวของชาวบ้านเอง และต่อเติมในสิ่งที่ขาดให้สามารถพัฒนาเป็นความชำนาญได้ในอนาคต เกิดเป็นความเข้มแข็งพึ่งพาตนเองได้ นำไปสู่ความอย่างยั่งยืนโดยแท้จริง