ThaiPublica > คอลัมน์ > ทำไมชนชั้นกลางถึงรู้สึกโอเคกับความเหลื่อมล้ำทางด้านรายได้ที่สูงมากในสังคมของเรา

ทำไมชนชั้นกลางถึงรู้สึกโอเคกับความเหลื่อมล้ำทางด้านรายได้ที่สูงมากในสังคมของเรา

15 ธันวาคม 2017


ณัฐวุฒิ เผ่าทวี
www.powdthavee.co.uk

เคยสงสัยกันไหมครับว่าทำไมกลุ่มคนที่มีระดับรายได้ปานกลาง (middle-income) อย่างเช่นคนในกรุงเทพฯ ส่วนใหญ่ จึงมักจะมีความคิดเห็นที่เป็นอนุรักษนิยมเหมือนๆ กันกับกลุ่มคนที่มีรายได้สูง (top-income) หรือ elitists มากกว่าความต้องการที่อยากจะให้เกิดการมี redistribution หรือการกระจายรายได้ของคนที่รวยมากๆ ไปสู่คนที่จนมากๆ ทั้งๆ ที่ตัวเองก็อาจจะไม่ได้มีส่วนได้หรือส่วนเสียมากมายกับนโยบายที่เป็นอนุรักษนิยมจ๋าหรือนโยบายการกระจายรายได้จ๋าก็ตาม

การวิจัยของนักเศรษฐศาสตร์จากมหาวิทยาลัยฮาวาร์ดพบว่า สาเหตุที่สำคัญที่สุดที่สามารถยกมาอธิบายอคติในการตัดสินใจของคนในกลุ่มที่มีระดับรายได้ปานกลาง ก็คือความเกลียดการเป็นคนที่รั้งท้ายสุดของคน หรือ last-place aversion นั่นเอง

เพราะว่าคนเราทุกคนแคร์ในเรื่องของการจัดอันดับหรือ ranking มาก คนที่อยู่ตรงกลาง (โดยเฉพาะคนที่ไม่ได้จนมากจนขนาดไม่มีอะไรกินไปวันๆ แต่ก็ไม่ได้รวยอะไร) การให้ความสนับสนุนกับนโยบายที่เป็นการกระจายรายได้จากคนที่รวยมากๆ ไปสู่คนที่จนมากๆ สามารถที่จะทำให้คนที่อยู่ท้ายๆ ของการจัดอันดับรายได้ก้าวขึ้นมาอยู่ที่เดียวกับเขา (หรืออาจจะก้าวนำเขาไปได้) ซึ่งถึงแม้ว่ารายได้ของเขาจะไม่ถูกกระทบจากนโยบายที่ดีสำหรับคนที่จนมากๆ เหล่านี้เลย แต่การเลื่อนลำดับรายได้ลงมาสามารถทำให้เขารู้สึกทุกข์และกระวนกระวายกับสถานะของตัวเองอย่างที่บอกไม่ถูก (ส่วนคนที่รวยมากๆ เพราะความเหลื่อมล้ำทางด้านรายได้เรามีเยอะมาก — คนที่รวยที่สุด 1% ของประเทศกุมรายได้ของประเทศไว้เกิน 20% ด้วยกัน — ไม่ว่าจะกระจายรายได้ยังไงการจัดลำดับความรวยของเขากับคนอื่นๆในประเทศก็คงจะไม่ตก)

โดยทางกลับกัน การสนับสนุนนโยบายที่เป็นอนุรักษนิยม อย่างเช่นการเก็บภาษีคนรวยน้อยๆและการมีการกระจายรายได้น้อยๆ หรือนโยบายที่ทำให้คนรวยรวยขึ้นและคนจนจนลง สามารถทำให้เขาสามารถคงตำแหน่งอันดับรายได้ของเขาได้ (คล้ายๆ กันกับที่พี่แอ๊ดเคยร้องให้พวกเราฟังกันว่า “ใครจะรวยเท่าไร ก็ปล่อยให้รวยเสียให้เข็ด”)

พูดง่ายๆ ก็คือ ถึงแม้ว่าคนที่มีระดับรายได้ปานกลางต่างก็มีความอยากที่จะรวยกว่าเดิม แต่ความอยากรวยนี้ก็ยังแรงไม่เท่ากับความไม่อยากให้คนที่จนกว่าเราขึ้นมารวยเท่าๆ กับเรา หรือรวยจนแซงเราไปเลยได้

อ่านเพิ่มเติม
Kuziemko, I., Buell, R.W., Reich, T. and Norton, M.I., 2014. “Last-place aversion”: Evidence and redistributive implications. The Quarterly Journal of Economics, 129(1), pp.105-149.