เมื่อวันที่ 29 ตุลาคม 2556 ชาวบ้านมอบอำนาจให้กับมูลนิธินิติธรรมสิ่งแวดล้อม (EnLAW) ยื่นฟ้องต่อศาลปกครองระยอง ในคดีหมายเลขดำที่ ส.11/2556 โดยผู้ฟ้องคดีคือนายสมบัติ รัตนโยธิน ที่ 1 กับพวกรวม 16 คน และผู้ถูกฟ้องคดีคือผู้อำนวยการสำนักงานเจ้าท่าภูมิภาคที่ 6 ที่ 1 นายกองค์การบริหารส่วนตำบลสนามจันทร์ ที่ 2 ต่อมาศาลปกครองระยองได้มีคำสั่งเรียกให้ บริษัท อิสเทริ์น ที พี เค แค็ปปิตอล จำกัด เข้ามาเป็นคู่ความในฐานะผู้ถูกฟ้องคดีที่ 3
ประเด็นสำคัญในคำฟ้อง 1) ผู้ฟ้องคดีทั้ง 16 คน เป็นประชาชนที่อาศัยอยู่ในพื้นที่ตำบลสนามจันทร์ ตำบลบ้านโพธิ์ และตำบลสิบเอ็ดศอก อำเภอบ้านโพธิ์ จังหวัดฉะเชิงเทรา ซึ่งเป็นบริเวณใกล้กับที่ตั้งโครงการโกดังเก็บสินค้าและท่าเรือขนถ่ายสินค้า(แผนผังโครงการท่าเรือ 6 ท่าอ.บ้านโพธิ์) และเป็นผู้ที่อาจจะได้รับผลกระทบจากมลพิษทั้งทางอากาศ ทางเสียง ทางน้ำ และทางคมนาคม จากโครงการโกดังเก็บสินค้าและท่าเรือขนถ่ายสินค้า(ดูรายละเอียดเพิ่มเติม : สรุปโครงการโกดังเก็บสินค้าและท่าเรือขนถ่ายสินค้า บ้านโพธิ์)
2) ผู้ถูกฟ้องคดีที่ 1 ในฐานะเป็นผู้ออกใบอนุญาตปลูกสร้างสิ่งล่วงล้ำลำแม่น้ำจำนวน 6 ฉบับ ให้แก่ บริษัท อิสเทริ์น ที พี เค แค็ปปิตอล จำกัด โดยการพิจารณาเป็นไปอย่างรวบรัด ใช้เวลาพิจารณารวมเพียง 34 วัน
3) ผู้ถูกฟ้องคดีที่ 2 ในฐานะเป็นผู้ออกใบอนุญาต ก่อสร้างอาคาร ดัดแปลงอาคาร หรือรื้อถอนอาคาร ให้แก่ บริษัท อิสเทริ์น ที พี เค แค็ปปิตอล จำกัด เมื่อวันที่ 22 มิถุนายน 2555 (16 ฉบับ) และวันที่ 1 สิงหาคม 2555 (19 ฉบับ) รวมจำนวน 35 ฉบับ
ประเด็นการไม่ชอบด้วยกฎหมายในการฟ้องคดีนี้ คือการพิจารณาอนุญาตปลูกสร้างอาคาร หรือสิ่งล่วงล้ำลำแม่น้ำของโครงการโกดังเก็บสินค้าและท่าเรือขนถ่ายสินค้า เป็นการออกคำสั่งทางปกครองที่ไม่ถูกต้องตามรูปแบบขั้นตอนหรือวิธีการอันเป็นสาระสำคัญ(ดูรายละเอียดขั้นตอนการอนุมัติ) จึงอาจส่งผลกระทบต่อสิ่งแวดล้อมและสุขภาพของประชาชนในท้องถิ่น ปรากฏข้อเท็จจริงดังนี้
1. มติที่ประชุมคณะกรรมการพิจารณาออกหนังสือรับรองในการปลูกสร้างอาคารหรือสิ่งอื่นใดล่วงล้ำลำแม่น้ำ ครั้งที่ 1/2555 ไม่มีการแต่งตั้งและเชิญนายกองค์การบริหารส่วนตำบลเข้าร่วมในการประชุม องค์ประกอบของคณะกรรมการจึงไม่ครบถ้วน ตามคำสั่งของผู้ว่าราชการ จังหวัดฉะเชิงเทรา ที่ 2710/2555 เรื่องแต่งตั้งคณะกรรมการพิจารณาออกหนังสือรับรองฯ
2. การออกใบอนุญาตของผู้ถูกฟ้องคดีทั้งสองขัดหรือแย้งกับรัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย พ.ศ. 2550 มาตรา 57, 58, 66 และ 67 เนื่องจากไม่มีการให้ข้อมูล รับฟังความคิดเห็นประชาชน และเปิดโอกาสให้ประชาชนมีส่วนร่วมในการพิจารณาออกใบอนุญาตดังกล่าว
3. การออกใบอนุญาตของผู้ถูกฟ้องคดีที่ 2 ขัดหรือแย้งกับรัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย มาตรา 281 และ 290 และ พ.ร.บ.สภาตำบล และองค์การบริหารส่วนตำบล พ.ศ. 2538 มาตรา 69 เนื่องจากไม่มีการสอบถามความคิดเห็นขององค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นประกอบการพิจารณาโครงการ
4. การใช้อำนาจของผู้ถูกฟ้องคดีทั้งสองในการออกใบอนุญาตเป็นไปโดยขัดต่อรัฐธรรมนูญและ พ.ร.บ.ส่งเสริมและรักษาคุณภาพสิ่งแวดล้อม พ.ศ. 2535 และมติคณะรัฐมนตรี เนื่องจากผู้ถูกฟ้องคดีทั้งสองมิได้แจ้งให้บริษัทฯ จัดทำ EHIA หรือ EIA มาประกอบการพิจารณาก่อนออกใบอนุญาต
ผลกระทบที่อาจเกิดขึ้นในพื้นที่จากการโครงการนี้
พื้นที่ ต.บ้านโพธิ์ อาจได้ผลกระทบมลพิษซึ่งมีแนวโน้มที่จะร้ายแรงถึงขนาดที่จะเป็นอันตรายต่อสุขภาพอนามัยของประชาชน และก่อให้เกิดผลกระทบเสียหายต่อคุณภาพสิ่งแวดล้อม ดังนี้
ทำให้แม่น้ำบางปะกงเกิดการเปลี่ยนแปลงระบบนิเวศของพื้นที่ชุ่มน้ำที่มีความสำคัญระดับชาติและพื้นที่ป่าชายเลน ซึ่งเป็นแหล่งอาหาร แหล่งวางไข่ อนุบาลสัตว์น้ำ และเป็นที่อยู่อาศัยของสัตว์นานาชนิด ทำให้สิ่งมีชีวิตทั้งพืชและสัตว์ที่อยู่บริเวณใกล้เคียงจะไม่สามารถดำรงชีวิตอยู่ได้ และความหลากหลายทางชีวภาพของแม่น้ำบางปะกงจะต้องสูญเสียไปอย่างถาวร ส่งผลกระทบต่อคุณภาพชีวิตของประชาชนที่อาศัยอยู่ในบริเวณใกล้เคียง และที่ประกอบอาชีพโดยการพึ่งพาและใช้ประโยชน์จากความอุดมสมบูรณ์ของแม่น้ำบางปะกงในการประมงชายฝั่ง
การเพาะเลี้ยงสัตว์น้ำในกระชังอาจได้รับความเดือดร้อนจากการคมนาคม จากการขนส่งวัสดุอุปกรณ์ก่อสร้าง และรถขนส่งสินค้า อุบัติเหตุทางรถยนต์ ทำให้ถนนที่ใช้สัญจรของชาวบ้านก็อาจได้รับความเสียหาย
อาจได้รับผลกระทบจากมลพิษทางอากาศ ซึ่งเป็นฝุ่นละอองจากการสินค้า การระบายควันไอเสีย จากเครื่องจักร เครื่องยนต์ จะทำให้เกิดการฟุ้งกระจายของฝุ่นละออง (ดูข้อมูลเพิ่มเติม)
คำขอท้ายฟ้อง
ผู้ฟ้องคดีทั้ง 16 ราย ขอให้ศาลปกครองระยองเพิกถอนใบอนุญาตดังต่อไปนี้
ใบอนุญาตปลูกสร้างอาคาร หรือสิ่งล่วงล้ำลำแม่น้ำ เพื่อสร้างท่าเทียบเรือขนาดไม่เกิน 500 ตันกรอส ของบริษัท อิสเทริ์น ที พี เค แค็ปปิตอล จำกัด รวม 6 ฉบับ
ใบอนุญาตก่อสร้างอาคาร ดัดแปลงอาคาร หรือรื้อถอนอาคาร (พิเศษ) ท่าจอดเรือ ของ บริษัท อิสเทริ์น ที พี เค แค็ปปิตอล จำกัด รวม 6 ฉบับ
ใบอนุญาตก่อสร้างอาคาร ดัดแปลงอาคาร หรือรื้อถอนอาคาร ของบริษัท อิสเทริ์น ที พี เค แค็ปปิตอล จำกัด รวม 12 ฉบับ
ใบอนุญาตก่อสร้างอาคาร ดัดแปลงอาคาร หรือรื้อถอนอาคาร และคำสั่งต่ออายุใบอนุญาต ครั้งที่ 1 ของบริษัท อิสเทริ์น ที พี เค แค็ปปิตอล รวม 23 ฉบับ
ในการฟ้องคดีครั้งนี้ ผู้ฟ้องคดีได้มีการยื่นคำร้องขอทุเลาการบังคับตามคำสั่งและการบรรเทาทุกข์ชั่วคราว โดยขอให้ศาลมีคำสั่งทุเลาการบังคับตามหนังสือหรือระงับการดำเนินการใดๆ เกี่ยวกับการก่อสร้างท่าเทียบเรือ และใบอนุญาตก่อสร้างอาคาร โกดัง โรงงาน และอาคารอื่นๆ ที่เกี่ยวข้องไว้เป็นการชั่วคราวจนกว่าศาลจะมีคำพิพากษา เพื่อเป็นการคุ้มครองสิทธิของผู้ฟ้องคดี และคุ้มครองประโยชน์สาธารณะต่อไป
สำหรับสถานการณ์ในพื้นที่ในปัจจุบัน หลังจากมีการยื่นฟ้องคดีแล้ว ในพื้นที่ทางบริษัทมีการไปพูดคุยกับผู้ฟ้องคดีและผู้สนับสนุนการฟ้องคดีให้มีการถอนฟ้องและถอนการสนับสนุนการฟ้องคดี โดยในปัจจุบันมีผู้ยื่นขอถอนฟ้องคดีและขอถอนการสนับสนุนการฟ้องคดีแล้วบางราย
รวมทั้งมีผู้สนับสนุนการฟ้องคดีปกครองจำนวน 1 ราย อายุ 70 กว่าปี ได้มีการยื่นฟ้องคดีอาญากับผู้ฟ้องคดีปกครองทั้ง 16 คน ในข้อหาการปลอมแปลงรายมือชื่อในเอกสารสนับสนุนการฟ้องคดี ซึ่งใช้ยื่นต่อศาลปกครอง โดยยื่นฟ้องต่อศาลจังหวัดฉะเชิงเทรา เมื่อวันที่ 20 ธันวาคม 2556 และศาลได้มีนัดไต่สวนมูลฟ้องคดีนี้ในวันที่ 31 มีนาคม 2557 (โดยทาง EnLAW ได้จัดหาทนายความสิทธิมนุษยชน เข้าช่วยเหลือในการต่อสู้คดีนี้ให้กับผู้ถูกกล่าวหาทั้ง 16 คนแล้ว)
(อ่านเพิ่มเติม ซีรี่ส์ท่าเรือนครหลวงกับความไร้ระเบียบ)
ลำดับการดำเนินคดีในชั้นศาล
วันที่ 29 ตุลาคม 2556 ยื่นฟ้องต่อศาลปกครองระยอง
วันที่ 18 พฤศจิกายน 2556 ศาลมีคำสั่งเรียกให้ บริษัท อิสเทริ์น ที พี เค แค็ปปิตอล เข้ามาในคดี เป็นผู้ถูกฟ้องคดีที่ 3
วันที่ 2 ธันวาคม 2556 ศาลนัดไต่สวนผู้ถูกฟ้องคดีทั้ง 3 และผู้อำนวยการสำนักงานทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อมจังหวัดฉะเชิงเทรา ให้ถ้อยคำต่อศาล
วันที่ 25 ธันวาคม 2556 ศาลปกครองระยองมีคำสั่งอนุญาตให้ผู้ถูกฟ้องคดีที่ 11 ถอนคำฟ้อง
วันที่ 20 มีนาคม 2557 ศาลยกคำขอทุเลาการบังคับตามคำสั่งทางปกครอง ตามคำขอของผู้ฟ้อง
วันที่ 21 มีนาคม 2557 ศาลปกครองระยองได้มีคำสั่งรับคำฟ้องไว้พิจารณา
วันที่ 30 พฤษภาคม 2557 ผู้ถูกฟ้องคดีที่ 1 และที่ 3 ได้ทำคำให้การยื่นต่อศาล และให้ผู้ฟ้องคดีทั้ง 16 ทำคำคัดค้านคำให้การ ภายใน 30 วัน
ข่าวหรือบทความที่เกี่ยวข้อง
