ThaiPublica > คนในข่าว > เปิดใจ “ดำรงค์ พิเดช” อธิบดีกรมอุทยานแห่งชาติฯ ข้าราชการมืออาชีพ นักสู้ผู้พิทักษ์ป่า-สัตว์ป่า-พันธุ์พืช

เปิดใจ “ดำรงค์ พิเดช” อธิบดีกรมอุทยานแห่งชาติฯ ข้าราชการมืออาชีพ นักสู้ผู้พิทักษ์ป่า-สัตว์ป่า-พันธุ์พืช

10 ตุลาคม 2011


รายการชั่วโมงปฏิรูป FM 100.5 อสมท.
วันที่ 25 กันยายน 2554
ดำเนินรายการโดย ภิญโญ ไตรสุริยธรรมา

นายดำรงค์ พิเดช อธิบดีกรมอุทยานแห่งชาติ สัตว์ป่าและพันธุ์พืช - ที่มา กรมอุทยานแห่งชาติ สัตว์ป่าและพันธุ์พืช
นายดำรงค์ พิเดช อธิบดีกรมอุทยานแห่งชาติ สัตว์ป่าและพันธุ์พืช - ที่มา กรมอุทยานแห่งชาติ สัตว์ป่าและพันธุ์พืช

ภิญโญ ไตรสุริยธรรมา

ท่านผู้ฟังครับนี่คือรายการชั่วโมงปฏิรูปครับ เราพบกันเป็นประจำตั้งแต่เวลาเที่ยงครึ่ง คุยกันไปเรื่อยๆ 2-3 เบรก ไปจบกันที่เวลาบ่ายสองโมง คุยกันหลายเรื่อง ส่วนใหญ่ก็เป็นเรื่องข่าวสารบ้านเมือง เรื่องความคิด เรื่องใหญ่ๆ ที่จะชวนให้ท่านผู้ฟังขบคิดว่า จะเปลี่ยนแปลงบ้านเมืองนี้ให้ไปสู่ทิศทางที่ดีขึ้น ต้องทำอย่างไรบ้าง ทำธรรมดาไม่พออาจถึงขั้นต้องปฏิรูปเลยหรือเปล่า ก็มีหลายเรื่องราวสำคัญที่เราได้คุยได้สนทนากันมา และจำเป็นต้องปฏิบัติการกันถึงขั้นปฏิรูปครับ

ขออนุญาตอ่านข่าวจากหนังสือพิมพ์สยามรัฐ เรื่องอำเภอวังน้ำเขียว จังหวัดนครราชสีมา ถูกจัดให้เป็นแหล่งท่องเที่ยวที่มีความอุดมสมบูรณ์และสวยงาม มีระดับโอโซนอยู่ที่อันดับ 7 ของโลก เป็นสวิซเซอร์แลนด์ของเมืองไทย มีสถานที่พักทั้งรีสอร์ท และโรงแรมมากกว่า 500 แห่ง รองรับนักท่องเที่ยวได้ประมาณวันละ 25,000 คน ซึ่งส่วนใหญ่กระจุกตัวอยู่ในสองตำบล คือ ตำบลวังน้ำเขียว และตำบลไทยสามัคคี เนื่องจากมีภูมิประเทศที่สวยงาม มีแหล่งท่องเที่ยวทางธรรมชาติเป็นจำนวนมาก

ทางด้านหนังสือพิมพ์ไทยรัฐ พาดหัวข่าวว่าอธิบดีกรมอุทยานแห่งชาติ สัตว์ป่าและพันธุ์พืช นำกำลังรื้อทิ้งรีสอร์ทบุกรุกอุทยานแห่งชาติทับลาน ล็อตแรก 3 จุด ท่ามกลางชาวบ้านในพื้นที่รวมตัวกันคัดค้านแต่ไม่เป็นผล เตรียมรื้อครั้งใหญ่อีก 50 หลัง ต้นเดือนธันวาคมนี้ เผยมีเจ้าของรีสอร์ทดัง 2 ราย ขอเจรจาประนีประนอม เพื่อขออยู่ในพื้นที่ต่อ ขณะที่ผู้ทำคดีบางคนเป็นเจ้าของรีสอร์ท ทำให้คดีคืบหน้าช้า ย้ำดำเนินการไม่ละเว้น พร้อมสั่งตั้งคณะกรรมการพิสูจน์สิทธิในพื้นที่อุทยานแห่งชาติทั่วประเทศ

ตอนนี้อธิบดีกรมอุทยานแห่งชาติ สัตว์ป่าและพันธุ์พืช อยู่กับเราในสายแล้ว คุณดำรงค์ พิเดช สวัสดีครับ ท่านอธิบดีครับ ผมแอบอ่านข่าวสยามรัฐและไทยรัฐเรื่องการเข้าไปจับกุมผู้ไปบุกรุกพื้นที่อุทยานแห่งชาติ ทีนี้อยากชวนท่านอธิบดีคุยว่าตอนนี้สถานการณ์ล่าสุดเป็นอย่างไร บังคับใช้กฎหมายไปแค่ไหน แรงต้านในพื้นที่เป็นอย่างไรครับ ?

อธิบดีกรมอุทยานแห่งชาติ สัตว์ป่าและพันธุ์พืช

เรื่องคดี เราได้ทำการรื้อถอนไป 3 หลัง และการรื้อถอนเราทำตามกฎหมายที่ศาลสั่งยุติแล้วที่ศาลฎีกา เราดำเนินการโดยหลังที่รื้อไป ยุติคดีตั้งแต่ปี 2546 แล้ว อีกสองหลังก็ยุติคดีปี 2550 และ 2551 ตอนนี้เป็นปี 2554 เป็นเวลา 3 ปีแล้ว ที่เราไม่ได้รื้อถอนอะไร แล้วก็เกิดเป็นข่าวใหญ่โต เพราะว่ามีการย้ายหัวหน้าหน่วยคนใหม่มาแทนคนเก่า เรื่องถึงแดงขึ้นและคุณเทวินทร์ (เทวินทร์ มีทรัพย์ หัวหน้าอุทยานแห่งชาติทับลาน) หัวหน้าหน่วยคนใหม่เคยเป็นผู้ช่วยเขาใหญ่ เขาก็มีประสบการณ์ พอเข้าไปใหม่เขาก็ทยอยจับกุมต่างๆ

ภิญโญ ไตรสุริยธรรมา

ตกลงเรื่องนี้ถึงที่สุดคือไม่ใช่เรื่องใหม่ เป็นเรื่องที่ต่อเนื่องมายาวนานแล้วใช่ไหมครับ แต่เพิ่งมาเป็นข่าวในช่วงนี้ คนก็สงสัยว่าแล้วที่ผ่านมาการบังคับใช้กฎหมายมันไปเว้นว่าง เว้นวรรคกันอยู่ตรงไหนครับ ?

อธิบดีกรมอุทยานแห่งชาติ สัตว์ป่าและพันธุ์พืช

ถูกต้องครับ อย่างที่ผมบอกไปว่าหัวหน้าอุทยานสำคัญมาก คนที่จะเข้าไปเป็นหัวหน้าอุทยานแห่งชาติมีหลายลักษณะ หนึ่งเด็กฝาก สองอาจจะซื้อตำแหน่งเข้าไป สามเกิดจากผู้บังคับบัญชามองว่าเรื่องการอนุรักษ์สำคัญต้องคัดคน ถ้าเราได้คนดี คนพวกนี้จะเข้าไปทำงานต่อสู้กับสิ่งผิดกฎหมายต่างๆอย่างเต็มที่ เช่นคุณเทวินทร์ แต่ถ้าเราไปได้คนที่เข้าไปอีกอย่าง เขาก็จะมองอีกอย่าง จะปล่อยปัญหาให้เรื้อรัง ถ้าหากจุดเริ่มต้นมีการจับกุมรายสองราย รายอื่นก็ไม่กล้าเข้ามา แต่พอไม่จับการรู้เห็นก็ลำบาก

บางทีเจ้าหน้าที่ในท้องที่ก็ชี้ว่ายังไม่มีการจับกุม บางรายอยู่มา 10 ปีแล้ว 15 ปีแล้ว ก็ไม่เห็นมีอะไรเกิดขึ้น ก็เกิดการซื้อขายต่อ มีการโฆษณา มีภาษี ภทบ. 5 (ใบเสร็จรับเงินจากการเสียภาษีบำรุงท้องที่) บางทีคนซื้อไม่เคยเห็นพื้นที่เลย อยู่ต่างประเทศ อาศัยอินเตอร์เน็ต กดรูปดู โอนเงินมาแล้วให้คนที่รู้จักในเมืองไทยเข้าไปซื้อ และให้เงินให้มาสร้างบ้านพัก หวังจะเกษียณแล้วมาอยู่เมืองไทย หรือคนที่อยู่เมืองไทย อยู่ในกรุงเทพฯ หวังว่าเกษียณแล้วจะมาใช้ชีวิตอยู่ตามป่าเขาอย่างมีความสุข พอเกิดเหตุการณ์ที่ไม่จับกุมตั้งแต่เริ่มต้นก็ลำบาก

วังน้ำเขียวสำคัญตรงที่เป็นด่านปราการของเขาใหญ่ ถ้าเอาวังน้ำเขียวไม่อยู่ก็จะลามเข้าเขาใหญ่ เป็นการลำบากต่อๆ ไป และจะลำบากไปทั่วประเทศที่มีป่าเขาสูงแบบนี้

ภิญโญ ไตรสุริยธรรมา

วังน้ำเขียวเริ่มต้นอย่างไร ในการที่ประชาชนหรือนายทุนเข้าไปบุกรุกสร้างรีสอร์ท เริ่มกันสมัยไหน ขั้นตอนเป็นอย่างไร มีการซื้อขายเป็นทอดๆ อย่างไร ท่านอธิบดีฉายภาพชัดๆ ให้ฟังอีกทีได้ไหมครับ ?

อธิบดีกรมอุทยานแห่งชาติ สัตว์ป่าและพันธุ์พืช

คร่าวๆ ที่มีการจับกุมคือปี 2543 เป็นปีที่มีการเริ่มต้นกันมา แต่ตอนนั้นยังไม่มีจำนวนมากราย หัวหน้าหน่วยมีการรับช่วงต่อๆกันมา คือขณะนี้เราต้องย้อนไปดูว่าที่จับกุมยุคใคร และต้องกลับไปถามเจ้าของรีสอร์ทว่าคุณสร้างมาปีไหน ยุคใครเป็นหัวหน้า บางคนอาจมีผลประโยชน์เกี่ยวข้องก็ได้ วันนี้ถ้าเจ้าของรีสอร์ทโดนจับกุมก็ต้องเปิดเผยแล้วว่าได้เสียเงินให้ใคร เจ้าหน้าที่ของรัฐที่เกี่ยวข้องในยุคนั้นต้องเป็นคนรับผิดชอบ และตอนนี้รายที่เราทุบทิ้งยังเป็นรายเล็กๆ แต่มันคือจุดเริ่มต้น

วันนั้นผมออกทีวีผมก็กล่าวขอโทษเจ้าของบ้านแล้วว่าผมไม่ได้ใจไม้ใส้ระกำ หรือมีจิตใจโหดร้าย แต่คุณยอมเสียวันนี้ เงิน 5 – 6 แสนบาท แต่คุณได้ช่วยประเทศชาติอย่างมโหฬารโดยไม่รู้ตัว จุดนี้จะเป็นจุดเริ่มต้นแห่งการอนุรักษ์ และจะทำให้คนไม่กล้ามาซื้อที่ผิดกฎหมายตามป่าเขา ที่เรียกว่า ภทบ.5 อีกต่อไป คุณต้องภูมิใจที่ได้ช่วยประเทศชาติในการอนุรักษ์

ภิญโญ ไตรสุริยธรรมา

ทำไมที่ผ่านมา คนอาจจะมีคนทั้งรู้และไม่รู้ แต่จะมีจำนวนหนึ่งเชื่อว่ารู้ว่าที่ดินเหล่านี้ผิดกฎหมาย ทำไมยังใจดีสู้เสือ ทำไมยังกล้าซื้อที่ผิดกฎหมายเพื่อมาครอบครองเป็นของตัวเองครับ ?

อธิบดีกรมอุทยานแห่งชาติ สัตว์ป่าและพันธุ์พืช

เพราะเขามั่นใจว่าวันหนึ่งอยู่เป็นหมู่บ้านใหญ่ขึ้นมาแล้ว รัฐจะต้องยอมกันออกให้เขา เพราะคนในพื้นที่ไปพูดลักษณะนั้น เจ้าหน้าที่ไปพูดว่า เดี๋ยวก็จะมีชุมชน มีโรงเรียน มีบ้าน โรงพยาบาล เดี๋ยวก็ต้องกันออก ซื้อไปเถอะครับถูกๆ เดี๋ยวรัฐก็จะออกโฉนดให้แน่ๆ ไปหลอกลวงเขาแบบนี้

ภิญโญ ไตรสุริยธรรมา

ที่ผ่านมามีกรณีตัวอย่าง ไปอยู่กันเป็นชุมชน อยู่กันเป็นหมู่บ้าน ตั้งโรงเรียน เอาวัดเข้าไปใส่ เสร็จแล้วรัฐบอกว่าถ้าอย่างนั้นกันออก กรณีแบบนี้ที่เกิดขึ้นที่ประเทศไทยมีบ้างไหมครับ ?

อธิบดีกรมอุทยานแห่งชาติ สัตว์ป่าและพันธุ์พืช

มีให้กันออก แต่ว่าไม่มีใครกันออก เพราะป่าสงวนมันเป็นกฎหมายที่การใช้ปฏิบัติต้องเหมือนกันทั่วประเทศ คุณกันออกที่จังหวัดเลย จังหวัดอื่นทั่วประเทศก็ต้องกันออกแบบนี้ ปัจจุบันหมู่บ้านลักษณะแบบนี้มีเยอะ แต่ก็ไม่สามารถจะกันออกได้ แต่อาจจะออกเป็นเอกสารสิทธิอื่นๆ หรือเช่าป่า ก็เป็นทางออกหนึ่ง แต่วันนี้ที่ตรงนี้ไม่เหมือนป่าสงวน เป็นพื้นที่อุทยาน ไม่มีทางออก เป็นกฎหมายอุทยานตามที่มาตรา 22 บอกให้รื้อถอน เป็นกฎหมายตายตัว ไม่มีทางที่จะหลีกเลี่ยงอย่างอื่นได้

มีปัญหาว่าราษฎรมีอยู่ก่อนประกาศอุทยานก็มี หรือหลังประกาศอุทยานก็มี เอาวันที่ 30 มิถุนายน 2541 เป็นตัวตั้ง เราก็ไปพิสูจน์สิทธิ ส่วนหนึ่งเขาอยู่มาก่อน เราก็ให้เขาอยู่ อยู่แบบชาวบ้านและอย่ารุกป่าต่อ อีกส่วนหนึ่งคือหลัง 30 มิถุนายน 2541 ก็มาอยู่ทำกิน พวกที่ทำกินแบบอาศัยสภาพแวดล้อม ทำไร่ ทำนา ก็อยู่กันต่อไป ให้ออก เขาก็ไม่ออก แต่ปัญหาคือหลัง 30 มิถุนายน 2541 ไปแล้ว ก็มีคนเอาที่ดินไปขายให้นายทุน และพวกที่ขายส่วนใหญ่ก็เป็นพวกมาหลัง 2541 รู้ว่าอยู่ไปจะไม่ได้สิทธิ ก็รีบขายต่อ พวกนายทุนมาซื้อหลังปี 2541 จนถึงตอนนี้ปี 2554 เขาอยู่กันมา 13 ปี ก็จับบ้าง ไม่จับบ้าง ปล่อยสะเปะสะปะกันมา มันก็ลำบากในการตรวจสอบ คุณดูเส้นทางเข้าหน่วยย่อยของอุทยานทับลาน เป็นรีสอร์ทใหญ่ๆราคา 60 – 70 ล้านทั้งนั้น

อุทยานแห่งชาติทับลาน ต.วังน้ำเขียว อ.วังน้ำเขียว จ.นครราชสีมา - ที่มา สำนักอุทยานแห่งชาติ
อุทยานแห่งชาติทับลาน ต.วังน้ำเขียว อ.วังน้ำเขียว จ.นครราชสีมา - ที่มา สำนักอุทยานแห่งชาติ

ภิญโญ ไตรสุริยธรรมา

ทีนี้จะมีเส้นแบ่งอย่างไรนอกจากเส้นแบ่งเรื่องเวลา 30 มิถุนายน 2541 เรื่องขนาดของการไปสร้างบ้าน ไปสร้างรีสอร์ทว่าอันนี้เป็นชาวบ้านธรรมดา อันนี้เป็นนายทุนเข้าไปลงทุนในพื้นที่ มีเส้นแบ่งอย่างไรในการจะไปบังคับใช้กฎหมายครับ ?

อธิบดีกรมอุทยานแห่งชาติ สัตว์ป่าและพันธุ์พืช

30 มิถุนายน 2541 มันอะลุ่มอล่วยเฉพาะราษฎรที่ยากจน เป็นเกษตรกร เอาที่ไปใช้เพื่อเป็นที่ทำกินทางเกษตร ซึ่งดูก็รู้แล้ว แต่พวกรีสอร์ทที่เอาไปสร้างบ้านนั้นไม่ใช่เกษตรกร ไม่ใช่ผู้ที่อยู่ดั้งเดิม 30 มิถุนายน 2541 เป็นการพิสูจน์สิทธิ ไม่ใช่พิสูจน์คนรวย เขาพิสูจน์สิทธิราษฎรที่มีฐานะยากจนที่เป็นคนไทย ชาวเขาก็พิสูจน์สิทธิไม่ได้ เอาเฉพาะคนไทยที่ทำกินอยู่ และมีฐานะยากจนแบบเกษตรกร แต่ไม่ใช่รีสอร์ท แบบนี้เขาถือว่าไม่ใช่เกษตรกร

ภิญโญ ไตรสุริยธรรมา

คือถ้าไปดูแล้วพบว่าบ้านใหญ่เกินไป ไม่ได้ทำมาหากินแบบเกษตรกรรม แบบนี้เสร็จแน่นอน

อธิบดีกรมอุทยานแห่งชาติ สัตว์ป่าและพันธุ์พืช

ครับ ก็ถือว่าชัดเจนและเปลี่ยนมือแน่ เพราะถือว่าเกษตรกรจะมาสร้าง 60 – 70 ล้านได้ยังไง มันชัดเจน

ภิญโญ ไตรสุริยธรรมา

ในกรณีชาวบ้านที่อาศัยอยู่มาก่อน 30 มิถุนายน 2541 บ้านไม่ได้ใหญ่โต อยู่กินกันตามอัตภาพ วิธีการบังคับใช้กฎหมายกับคนกลุ่มนี้จะเป็นอย่างไรต่อไปครับ

อธิบดีกรมอุทยานแห่งชาติ สัตว์ป่าและพันธุ์พืช

เราก็ต้องบังคับให้สิ่งก่อสร้างของคุณเข้ากับระบบอุทยาน เป็นไปตามอัตภาพของชาวบ้าน ไม่ใช่ไปเอาเงินของกรุงเทพฯ มาร้อยล้านมาสร้างบ้านก็ไม่ได้ ถ้าเป็นชื่อของคุณจริงแต่มีนายทุนแอบเอาเงินให้ข้างหลังมาสร้าง แบบนี้เราก็ไม่ให้ ชาวบ้านเราดูออก อยู่ดีๆ จะเอาเงินมา 3-4 ร้อยล้านมาสร้างโรงแรม เป็นไปไม่ได้ ผิดวัตถุประสงค์ เพราะอุทยานก็มีกฎหมายควบคุมอยู่ ไม่เหมือนป่าสงวน ยังบิดได้ ให้เช่าได้ อุทยานไม่มีทางออกแบบนี้

ภิญโญ ไตรสุริยธรรมา

ทีนี้ถ้าเป็นเกษตรกรตัวจริงเสียงจริง อยู่ในพื้นที่จริงก่อน 30 มิถุนายน 2541 ปลูกบ้านขนาดเล็กเพื่อการอยู่อาศัย ปลูกผัก หาปลา แบบนี้เขาอยู่กันได้อีกนานแค่ไหน รูปแบบการอยู่จะต้องเป็นอย่างไรครับ ?

อธิบดีกรมอุทยานแห่งชาติ สัตว์ป่าและพันธุ์พืช

รูปแบบการอยู่ก็ต้องเป็นแบบที่เรากันออกให้ในอุทยาน กันออกหมายถึงกันสำหรับราษฎรที่อยู่ก่อนให้ทำกินต่อไปได้เป็นกันชน แต่อย่ารุกป่าต่อ อย่าไปล่าสัตว์ เพราะเรามีกฎหมายควบคุมอยู่

ภิญโญ ไตรสุริยธรรมา

ถ้าเกินกว่านี้ก็ต้องใช้มาตรการทางกฎหมายบังคับใช้เอา

อธิบดีกรมอุทยานแห่งชาติ สัตว์ป่าและพันธุ์พืช

ใช่ครับ อยู่ๆ จะมาสร้างโรงแรมหรูหราไม่ได้ ไม่เหมือนป่าสงวน

ภิญโญ ไตรสุริยธรรมา

ทีนี้ท่านอธิบดีครับ เขาก็บอกว่าที่ไปลงทุนกันเป็นคนกรุงเทพฯ ทั้งนั้น หรือมาจากต่างประเทศเลยก็มี เงินทุนก็ตั้งแต่ 50-60 ล้าน จนถึง 100 ล้านก็มี ในการไปทำรีสอร์ทกัน แล้วที่ผ่านมาก็เส้นใหญ่กันทุกคน ท่านอธิบดีไปลุยไปจับเขาเนี่ย โดนของแข็งกลับมาบ้างไหมครับ ?

อธิบดีกรมอุทยานแห่งชาติ สัตว์ป่าและพันธุ์พืช

คือเราไม่ได้อยากทำร้ายจิตใจ แต่กฎหมายก็คือกฎหมาย วันนี้ถ้าเราไม่ดำเนินการอะไร เขาใหญ่ก็หมด เราทำตามหน้าที่ เวลาไปคนจับคือหัวหน้าหน่วย แต่ผมในฐานะอธิบดีก็ต้องมาให้กำลังใจลูกน้องที่เขาทำถูกต้อง บอกลูกน้องว่าอย่าไปไถ ไปรีดเงิน ไปกลั่นแกล้งเขานะ และต้องอธิบายให้เขาเข้าใจ ใครมาเป็นหัวหน้าหน่วย มาเป็นอธิบดีก็ต้องดำเนินการตามแนวทางนี้กันหมด

ภิญโญ ไตรสุริยธรรมา

ท่านอธิบดีเล่าให้เราฟังตอนต้นรายการว่า ที่อยู่กันมา บางคนก็เด็กฝาก บางคนก็เด็กเส้น มันเลยทำให้บังคับใช้กฎหมายไม่ได้ ตกลงระบบราชการไทย จริงๆ มันเป็นอย่างไร คนดีได้ทำงานกันบ้างไหม หรือว่าที่ผ่านมามันวิ่งเต้นกันจนไม่ทำมาหากินกันแล้ว งานการไม่เป็นอันทำกันครับ ?

อธิบดีกรมอุทยานแห่งชาติ สัตว์ป่าและพันธุ์พืช

ของแบบนี้พูดตรงๆ นะครับ ถ้าเจ้ากระทรวงเขาดี คนมาเป็นรัฐมนตรีดี มันก็ควบคุมระบบอะไรได้ดี เหมือนอย่างวันนี้กระทรวงทรัพยากรฯ ท่านรัฐมนตรีปรีชา (ปรีชา เร่งสมบูรณ์สุข) บอกว่า ทุกอย่างเป็นไปตามกฎหมาย และการแต่งตั้งโยกย้ายเป็นอำนาจอธิบดี ทำตามอำนาจหน้าที่ อันนี้ผมก็ยกย่องน้ำใจท่านรัฐมนตรี แต่รัฐมนตรีบางท่านเมื่อก่อน อาจจะมาล้วงลูก ฝากคนโน้น ฝากคนนี้ การได้เด็กฝาก หรือเด็กที่เสียเงินเข้าไปเป็นหัวหน้า อะไรจะเกิดขึ้น ท่านก็ลองหลับตาดู

ภิญโญ ไตรสุริยธรรมา

แสดงว่าที่ผ่านมาฝากกันจริง จ่ายเงินกันจริง เพื่อที่จะเอาตำแหน่งแห่งที่ที่ตัวเองอยากอยู่ อย่างนั้นหรือครับ ?

อธิบดีกรมอุทยานแห่งชาติ สัตว์ป่าและพันธุ์พืช

ผมยอมรับว่าจริง แต่ไม่ทุกคน

ภิญโญ ไตรสุริยธรรมา

แล้วภาคการเมืองเขาทำกันอย่างไร เขารักษาพื้นที่ รักษาคุณธรรมจริยธรรมให้มันมีสง่าราศรีทำงานได้ดีในกระทรวง หรือว่าเป็นต้นเหตุของปัญหาการฝากเด็ก การวิ่งเต้นเสียเองครับ ?

อธิบดีกรมอุทยานแห่งชาติ สัตว์ป่าและพันธุ์พืช

คือแบบนี้ครับ การเมืองมาแล้วก็ไป แต่ข้าราชการอยู่ประจำ เรื่องแบบนี้เป็นเรื่องของแต่ละคน มันมีทุกวงการทั้งดีและไม่ดีผสมกัน แต่ถ้าเราได้ระบบที่ชัดเจนก็จะเป็นผลดีกับคนตั้งใจทำงาน

ภิญโญ ไตรสุริยธรรมา

แล้วที่ผ่านมาข้าราชการดีๆเขาอยู่กันอย่างไร เพราะพอนักการเมืองมีอำนาจเป็นเจ้ากระทรวง ก็เกิดเป็นขบวนการวิ่งเต้น ใครไม่เข้าหานายก็ไม่ต้องเลื่อนตำแหน่งกันหลายๆ ปี ซีมีก็ไม่ต้องเอากัน คนดีๆอยู่กันยังไงครับ?

เกาะสิมิลัน ที่มาภาพ :http://www.muangthaitravel.com/images/1203668394/Copy%20of%20DSC00079.JPG
เกาะสิมิลัน ที่มาภาพ :http://www.muangthaitravel.com/images/1203668394/Copy%20of%20DSC00079.JPG

อธิบดีกรมอุทยานแห่งชาติ สัตว์ป่าและพันธุ์พืช

ผมจะยกตัวอย่างให้ฟัง อย่างหมู่เกาะสุรินทร์ สิมิลัน ผู้ช่วยแต่ละคนเป็นสิบๆ ปี ดำน้ำจนศีรษะล้านหมด ไม่มีโอกาสได้เป็นหัวหน้า หัวหน้ามาจากไหนก็ไม่รู้ มาจากน่านบ้าง จากแพร่บ้าง ไม่เคยเห็นทะเลบ้าง แต่อยากไป หรืออาจจะเข้ามาได้ด้วยกรณีพิเศษ แต่ดำน้ำไม่เป็น ว่ายน้ำไม่เป็น ภาษาอังกฤษก็พูดไม่ได้ แล้วจะไปช่วยเหลือชาวต่างประเทศได้ยังไง ตัวเองยังช่วยเหลือตัวเองไม่ได้ สั่งการอยู่บนบก แล้วมาฝากกันโครมๆ แบบนี้ ผมเป็นอธิบดีผมจะทำอย่างไร ผมต้องรับผิดชอบ ตัดปะการังไปขาย ผูกแพปลาอุทยานขายเป็นรายเดือน มานั่งเก็บเงินเก็บทองแล้วผมเป็นอธิบดีแล้วผมจะอยู่อย่างไร เรื่องแบบนี้มันมีอยู่จริง

วันนี้ไม้พะยูงเกือบหมดภาคอีสานมันเกิดจากอะไร เกิดจากเจ้าหน้าที่เข้าไปอยู่ จุดเริ่มต้นมันคืออุทยานแห่งชาติ เป็นจุดเริ่มต้นที่ไม้ออก เจ้าหน้าที่ต้องดูแลบ้านของคุณ แต่ถ้าคุณไม่ดูแล ร่วมสมคบคิดอะไรจะเกิดขึ้น พวกบนถนนหลวง พวกชาวบ้านเป็นปลายแถว แต่หัวหน้าอุทยานผู้ช่วยทั้งหลายที่ควบคุมหน่วยทั้งหมด คุณทำงานหรือเปล่า อันนี้สำคัญ

ภิญโญ ไตรสุริยธรรมา

เจ้าหน้าที่อุทยาน หัวหน้าอุทยาน ถ้ายืนไม่ตรง ยืนไม่นิ่ง เอียงไปเอียงมา มันส่งผลกระทบต่อการรักษาทรัพยากรธรรมชาติ สัตว์ป่าพันธุ์พืชและสิ่งแวดล้อมยังไงบ้างครับ ?

อธิบดีกรมอุทยานแห่งชาติ สัตว์ป่าและพันธุ์พืช

แน่นอนครับ ถ้ายังใช้คนลักษณะแบบนี้เข้ามาดูแลรักษาทรัพยากรธรรมชาติของประเทศ ผมเชื่อเลยว่าจะไม่มีเหลือ ถ้าหากยังเอาใครก็ได้เข้ามา เรียนไม่จบ ไม่มีความรู้ด้านอุทยาน แต่เส้นใหญ่ ทรัพยากรจะไม่มีเหลือ แล้วเด็กพวกนี้ไม่ได้ดูแลป่า มันดูแลผู้ใหญ่ที่ฝาก มัวแต่อยู่ข้างใน สั่งการทางโทรศัพท์ ผู้ช่วยก็ห่างกัน พิทักษ์ป่าก็ห่างกัน พิทักษ์ป่าพอนายไม่ดูแลก็หาลำไพ่พิเศษ เผลอๆ ปิดหน่วยทำไม้ด้วย มันก็เป็นเสียแบบนี้ ตอนนี้ผมกำลังล้างภาคอีสานทั้งหมด

ภิญโญ ไตรสุริยธรรมา

ปัญหาใหญ่ๆ ที่เรื้อรังของภาคอีสาน ในอุทยานทั้งหลายที่ท่านบอกว่าต้องล้าง คืออะไรครับท่าน ?

อธิบดีกรมอุทยานแห่งชาติ สัตว์ป่าและพันธุ์พืช

ก็คือการที่เด็กมาดำเนินการเป็นหัวหน้า การเข้าไปเป็นหัวหน้าเขาไม่ได้มาคัดคนว่าต้องแบบนั้นแบบนี้ ระบบมันทำให้พูดไม่ออก ระบบการเมืองมันเข้ามาแล้วก็เป็นแบบนี้ แต่ช่วงนี้โชคดีที่เป็นท่านรัฐมนตรีปรีชา ตอนผมเข้าไปพบท่านเรื่องวังน้ำเขียว ถามว่านโยบายท่านเป็นอย่างไร เพราะการจับมันต้องมีคนมาขอ จับไปแล้วต้องมาขอมาอะไร ท่านบอกทุกอย่างเป็นไปตามกฎหมาย จะไม่ไปล้วงลูก ผมก็สบายใจ ทำงานได้เต็มที่

ภิญโญ ไตรสุริยธรรมา

พอจับเนี่ยคุณขอมาแน่นอน รับโทรศัพท์กันเหนื่อยเลยใช่ไหมครับ ?

อธิบดีกรมอุทยานแห่งชาติ สัตว์ป่าและพันธุ์พืช

แบบนี้มีแน่คือขอกันไปมา ว่าอธิบดีเกรงใจใคร สนิทใคร ก็มี เป็นเรื่องธรรมดา เราก็อธิบายให้เข้าใจว่าไม่ได้กลั่นแกล้ง ผมกับคุณก็ไม่เคยรู้จัก ผมไม่มีผลประโยชน์มาเกี่ยวข้อง ผมไม่เป็นคนอื่นมาเป็นอธิบดีก็ต้องดำเนินการแบบนี้ทุกคน

ภิญโญ ไตรสุริยธรรมา

ทีนี้ถ้ารัฐมนตรียืนนิ่งๆ ไม่โทรมาสั่งอธิบดีเสียเอง อธิบดีก็ทำงานได้ใช่ไหมครับ ?

อธิบดีกรมอุทยานแห่งชาติ สัตว์ป่าและพันธุ์พืช

ก็ทำเต็มที่ละครับ นี่คือสิ่งที่ผมต้องการที่สุดในการเป็นอธิบดี นี่คือสิ่งที่อธิบดีต้องทำงาน ทำเพื่อตัวของเขา ถ้าหวังเกษียณแบบมีเกียรติยศชื่อเสียงเขาก็ต้องทำ

ภิญโญ ไตรสุริยธรรมา

เมื่อสักครู่อธิบดีเอ่ยถึงปัญหาทางภาคใต้ บอกว่าว่ายน้ำก็ไม่เป็น ดำน้ำก็ไม่เป็น สั่งการอยู่แต่บนบก แล้วทำไมอยากไปอยู่กันเสียเหลือเกินภาคใต้ มันมีอะไรดีครับ ?

อธิบดีกรมอุทยานแห่งชาติ สัตว์ป่าและพันธุ์พืช

ก็ผลประโยชน์ไง เพราะ หนึ่ง คุณอยู่อุทยานทางบกปัญหาบุกรุกทำลายป่าคุณก็เหนื่อย สองปัญหาต้นน้ำลำธาร ก็เรื่องฝายแม้ว เรื่องสอบทุจริต เรื่องโลกร้อน อีรุงตุงนัง เป็นข่าวโครมครามไปหมด ที่ผ่านมาคุณต้องเข้าใจที่มีเรื่องสอบกัน ถนนทุกสายก็ลงทะเลหมด เพราะทะเลไม่มีป่า ดูแลง่าย มีแต่พระคุณ ช่วยให้คนโน้นพักผ่อน คนนี้พักผ่อน ผมมาได้สามวัน คนฝากสองอันนี้เกือบสามสิบกว่าคน อุทยานแห่งชาติหมู่เกาะสุรินทร์ สิมิลัน แต่ผมบอกว่าผมขอคัดนะ เพราะอุทยานทางทะเลตอนนี้ก็เลอะเทอะสกปรกไปหมด ผมก็เอาจากผู้ช่วยที่เขาอยู่มาเป็นสิบๆ ปีไม่มีโอกาสเจริญ เอาเขาขึ้นมาเป็นหัวหน้า ขึ้นมาบริหารเพราะเขารู้ทุกจุด มีประสบการณ์ เป็นอาจารย์ดำน้ำอะไรต่างๆ และทะเลก็เป็นมรดกโลก มันจะต้องประชุมต่างประเทศ ต้องรู้ภาษาอังกฤษ

ภิญโญ ไตรสุริยธรรมา

นอกจากทางอีสาน ทางทะเลแล้ว ยังมีอุทยานอื่นๆหรือรูปแบบอื่นๆที่เป็นปัญหา ท่านอธิบดีช่วยขยายความให้ผู้ฟังได้เห็นภาพกันหน่อยได้ไหมครับ ?

อธิบดีกรมอุทยานแห่งชาติ สัตว์ป่าและพันธุ์พืช

ก็มีการทำไม้ พวกในหน่วยที่ไทยพีบีเอสเคยไปทำข่าวที่เขื่อนศรีนครินทร์ ผมก็ย้ายทันทีไม่ต้องสอบเพราะสื่อเขาไปวัดรอยรถ ไปดูตามกองไม้ รูปมันชัดเจน ผมก็เลยให้ออกก่อน ไปสอบทีหลัง อะไรแบบนี้มันต้องทำทันทีทันใด

ภิญโญ ไตรสุริยธรรมา

ถ้าหลักฐานชัดนี่ออกเลย

อธิบดีกรมอุทยานแห่งชาติ สัตว์ป่าและพันธุ์พืช

ไม่ต้องชัดหรอกครับ เอาออกมาก่อน สอบทีหลัง ถ้าเขาไม่ผิดก็เอากลับที่เก่า แต่อย่าให้อยู่ระหว่างนั้น เพราะการสอบสวนถ้าอยู่ในพื้นที่ พยานที่ไหนเขาจะมาเป็นให้ ไม่มีหรอก

ภิญโญ ไตรสุริยธรรมา

เดี๋ยวจะต้องพักฟังข่าวกันและจะเชิญท่านอธิบดีกลับมาคุยว่ากรมอุทยานแห่งชาติ สัตว์ป่า และพันธุ์พืช ถ้าจะว่ากันยาวๆ ถ้าจะยืนเป็นเสาหลักที่จะรักษาและอนุรักษ์ทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อมของประเทศเอาไว้ให้ได้ ถ้าจะผ่าตัด ถ้าจะปฏิรูปกันจริงๆ ต้องทำอย่างไร เดี๋ยวกลับมาฟังกันต่อหลังข่าวครับ

-ช่วงสอง-

การตรวจยึดไม้พะยูง - ที่มา กระทรวงทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม
การตรวจยึดไม้พะยูง - ที่มา กระทรวงทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม

ภิญโญ ไตรสุริยธรรมา

เรายังอยู่กับอธิบดีกรมอุทยานแห่งชาติ สัตว์ป่าและพันธุ์พืช ท่านอธิบดีเราคุยกันถึงตัวปัญหาของอุทยานแห่งชาติ กระทั่งไปถึงระดับการเมือง ระดับนโยบาย พอฟังมาถึงขนาดนี้ท่านผู้ฟังก็คงจะมีคำถาม ถ้าจะผ่าตัด ถ้าจะปฏิรูปกันจริงๆ ต้องเริ่มจากจุดไหน ต้องแตะกันตรงไหน หรือต้องแตะมันไปทุกจุดเป็นลูกระนาดครับ

อธิบดีกรมอุทยานแห่งชาติ สัตว์ป่าและพันธุ์พืช

เรื่องนี้มันเกินอำนาจของผมนะครับ ผมว่าคุยเฉพาะในกรมดีกว่า ในกรมของผม ก่อนที่ผมจะเป็นอธิบดีช่วงระยะเวลาหนึ่ง ในช่วงนั้นผมก็มองดูแล้วว่าในอนาคต ภาคใต้อีกไม่เกิน 10 ปี อุทยานทั้งหมดจะเต็มไปด้วยป่ายาง 80 % จะเป็นต้นยาง ต้นไม้ที่ใหญ่ๆ จะโดนโค่น ปลูกเป็นป่ายางหมด เพราะการปลูกยางมันปลูกง่าย ไม่เหมือนไม้ผลอื่นๆ ที่ต้องดูแลมาก ยางเอาไปแซมในหน้าฝนก็โต ขณะนี้ก็เริ่มขึ้นเต็ม ข่าวออกครึกโครม ผมถือว่าเป็นนโยบายเร่งด่วนที่ผมต้องหาทางแก้

แต่ภาคใต้ไม่เหมือนภาคอื่น เพราะมีปัญหาพรมแดน ปัญหาการก่อการร้าย ก่อความไม่สงบ อันนั้นจะต้องพึ่งกำลังทหาร ปัจจุบันอาวุธของกรมอุทยานแห่งชาติแทบจะไม่มีอะไรมากมาย กำลังคนมี แต่อาวุธไม่มี เราปราบปรามไม่ได้ปราบปรามอยู่ในเมือง เราอยู่ติพรมแดนเวลากองกำลังต่างชาติเข้ามาคุ้มครอง อย่างการตัดไม้พะยูงที่ยอดโดม เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่ายอดโดม พนมดงรัก เข้ามาทีเป็นร้อย และชาวบ้านตัดเร็ว ใช้เลื่อยไฟฟ้า เขาคุ้มครองหมด คนของเรา 20-30 คน มีปืนลูกซอง10 กระบอก มี HK 2 กระบอก แล้วจะไปทำงานได้ยังไง เราขอกำลังช่วยเหลือก็อิดออดกัน แค่วันเดียวก็เจ๊งแล้ว

ตอนนี้การตัดสินใจต้องพึ่งตัวเอง ด้วยการระดมกำลังจากหน่วยอุทยานแห่งชาติและเขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าในภาคเหนือทั้งหมดหน่วยละ 5 คนบ้าง 3 คนบ้าง และขออาวุธ ขณะนี้ปัญหาทางเหนือก็ไม่ได้มีอะไรหนักหนามากนัก ก็เอาคนพวกนี้มา รวบรวมได้ประมาณ 300 คน ก็เอาไปอยู่ที่อุบลราชธานี เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่ายอดโดม 100 นาย พนมดงรัก 100 นาย ภูจองนายอย 100 นาย ถ้ายังเอาไม่อยู่อีกผมก็ต้องเอามาอีก

แต่ถ้าหน้าแล้งปัญหามีทุกภาคเรื่องการตัดไม้ ล่าสัตว์มันมีทุกที่ ก็ต้องส่งคืนกลับ และปัญหาอาวุธตอนนี้ผมก็ร้องขอผู้บังคับบัญชาให้เร่งจัดซื้อ บางส่วนผมก็ทำหนังสือถึงกระทรวงมหาดไทย ปืนที่อยู่นิ่งๆขอยืมก่อนได้ไหม คือเด็กไปทำงานถ้าไม่มีอาวุธ ขวัญกำลังใจมันก็ไม่มี มันกลัว

ภิญโญ ไตรสุริยธรรมา

มหาดไทยมีอาวุธอยู่ที่ไหน ยังไงครับ แล้วจะยืมมาใช้กันยังไง ?

อธิบดีกรมอุทยานแห่งชาติ สัตว์ป่าและพันธุ์พืช

สมัยรัฐบาลที่แล้วเขาจัดซื้อไว้เยอะ มีปืน HK คงอยู่ที่ในกรุงเทพฯ ซึ่งในระบบราชการทำเรื่องขอยืมอาวุธมาใช้งานได้

ภิญโญ ไตรสุริยธรรมา

นอกจากเรื่องอาวุธแล้ว ที่อาวุธไม่มี ไม่รู้จะเอาอาวุธที่ไหนไปสู้รบ เจ้าหน้าที่อุทยานทั้งหลายที่อยู่ในป่า ปกป้องพิทักษ์รักษาป่าอยู่เนี่ยครับ สวัสดิการเป็นอย่างไร เงินเดือน เป็นอย่างไร ผลตอบแทนเป็นอย่างไร ?

อธิบดีกรมอุทยานแห่งชาติ สัตว์ป่าและพันธุ์พืช

คือของเก่าได้ประมาณวันละ 150 บาท เดือนหนึ่งประมาณ 4,500 บาท ผมก็ได้เสนอขอปรับค่าจ้างตามนโยบายรัฐบาลวันละ 300 บาท เดือนละ 9,000 บาท วันนี้ผู้พิทักษ์ป่าบางคนที่เป็นเด็กหนุ่มไม่มีปัญหา แต่บางคนอายุมาก มีลูกมีเมีย ต้องดูแล เพื่อไม่ให้เป็นภาระหนี้สิน เราต้องพยายามเพิ่มค่าแรงให้เขาได้มีโอกาสช่วยเหลือครอบครัว ไม่ต้องมากังวล พวกนี้น่าสงสารครับ เวลาเขาเดิน เขาเดิน 30 วัน แต่เบี้ยเลี้ยงได้ไม่ถึง 30 วัน เขาได้แค่ 12 วัน ก็เดินลาดตระเวนไปเรื่อยตามป่าเขา

ตอนหลังผมคิดว่าควรจัดระบบใหม่ มารวมเป็นศูนย์กลางอันเดียวไม่ได้แล้ว ต้องจัดหน้าที่กันดูแลเป็นโซนๆ กันไป แบ่งพื้นที่ให้รับผิดชอบกันเป็นไร่ๆ และให้หมุนเวียนตรวจสอบกัน อันไหนที่มีไม้พะยูงก็บันทึกมอบงานให้หน่วยอื่นๆที่จะมาดูแลต่อว่าในพื้นที่ตัวเองมีอะไรเสียหายบ้าง เช่น พบซากสัตว์อะไร หรือไม้พะยูงถูกตัดไปกี่ท่อน มันจะเป็นความผิดของคนที่ดูแลในช่วงนั้น ถ้าเราไปลงโทษทั้งหมดมันก็ไม่ถูกต้อง แบ่งกันดูจะได้รู้ว่าตรงไหนดี ตรงไหนไม่ดี

ผมบอกไปแล้วว่าอุทยานแห่งชาติ หัวหน้าหน่วยใน 3 เดือน ถ้าพื้นทีล่อแหลมที่คัดไว้ยังมีการตัดไม้พะยูงอีก คุณต้องออกมา เปลี่ยนคนใหม่ หรือถ้าพิทักษ์ป่าในหน่วยนั้นมีส่วนในขบวนการทั้งหมด ผมก็ต้องเอาออกทั้งหมด เพราะพวกนี้จะรู้แหล่งดีว่ามีไม้อยู่ตรงไหน เอาพิกัดไปนำตัดเองแบบนี้ก็ไม่ไหว ถ้าเป็นเสียเองก็เสร็จเรียบร้อยแล้ว

ไม้พะยูงที่ตัดไปไม่ใช่เอาไปขายเลย แต่ตัดเอาไปตุน เพราะจะมีผู้รับซื้อมารอตามตะเข็บหน่วย เอาไม้มาเก็บซ่อนไว้ในอุทยาน บางทีก็เอาไปไว้ในหนองน้ำ พอจับมาแล้วพนักงานพิทักษ์ป่าก็ต้องเอามาเก็บไว้เป็นของกลาง ซึ่งของพวกนี้ต้องแบกกันหนักมาก แล้วรางวัลนำจับก็ไม่มี ไม่เหมือนยาเสพติด พอจับได้ก็ต้องเอามาเก็บรักษา ต้องแบกกันมา ก็เป็นทุกขลาภอีก จับได้ก็ไม่ใช่ว่าจะได้ผลงาน

ภิญโญ ไตรสุริยธรรมา

คนกรุงเทพฯ เขาอยู่คอนโดมีเนียม ไม่รู้หรอกครับว่าไม้พะยูงตัดได้แล้วเขาเอามาใช้ทำอะไรกัน ท่านอธิบดีช่วยเล่าให้ฟังหน่อย ?

อธิบดีกรมอุทยานแห่งชาติ สัตว์ป่าและพันธุ์พืช

ไม้พะยูงมันเริ่มฮิตช่วงที่ประเทศจีนจัดกีฬาโอลิมปิก เขาเอาไม้ไปตกแต่งพระราชวังต้องห้าม พอคนไปเห็นก็คิดว่าสวย และความเชื่อของจีนก็ว่าเป็นไม้มงคล ผู้ใดมีไม้นี้ไว้ในบ้านจะเจริญยิ่งขึ้น เขาก็ฮิตกัน จากที่เอาเป็นไม้ท่อนใหญ่ตอนนี้กิ่งไม้เขาก็เอาไม่เหลือ

ขบวนการค้าก็มี 2 ประเภท หนึ่งจากฝั่งลาวค้าผ่านเวียดนามเข้าไปทางจีน พอจะขนส่งก็ทำเป็นไม้ที่เรียกว่าพะยูงสวมโสร่ง คือทำเป็นเสียภาษีลาวถูกต้อง แบบที่สองก็พวกวัดดวง ส่งเป็นคอนเทนเนอร์เข้าท่าเรือคลองเตย หวังจะลักไก่ส่งเข้าไปเมืองนอก ตอนนี้กรมศุลกากรก็มีการจับกุมอยู่เกือบ 20,000 คิว ทั้งหมดตัดจากเนื้อที่คิดเป็นพื้นที่มโหฬาร ตอนนี้อุทยานแห่งชาติภูผายนก็หมดไปแล้ว เหลือต้นเล็กๆ ตอนนี้ภาคอีสานก็ระบาดไปหมด ไม่ใช่เฉพาะภูจองนายอ ซึ่งเป็นแหล่งไม้พะยูง ขณะนี้ประเทศเพื่อนบ้านไม่มีแล้ว มีของไทยเหลือเป็นแห่งสุดท้ายที่อุทยานแห่งชาติเขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าแถวยอดโดม แถวพนมดงรัก เป็นแหล่งใหญ่ที่สุด

ภิญโญ ไตรสุริยธรรมา

ถ้าหมดรอบนี้ก็คือหมดไปเลย ไม่ใช่เฉพาะแค่ในประเทศไทยใช่ไหมครับ ?

อธิบดีกรมอุทยานแห่งชาติ สัตว์ป่าและพันธุ์พืช

ตอนนี้ประเทศเพื่อนบ้านไม่มีแล้ว มีแต่เฉพาะประเทศไทยเท่านั้น และขณะนี้กำลังลามเป็นไม้ชิงชันอีก ซึ่งสีสวยเหมือนกัน แต่พื้นไม่เหมือนกัน ไม้พะยูงจะแกนดำขอบขาว ขอบเหลือง แต่ไม้ชิงชันพื้นเหลืองขอบดำ พอมันระบาดไป เช่นพิทักษ์ป่าคนนี้บอกว่ารวยเป็นล้าน ทำไมคนอื่นไม่เอาบ้าง รับราชการจนเกษียณก็ไม่มีทางได้ พอแบบนี้มันก็ระบาดไปหมด

ผมถึงบอกว่าการคัดคนไปเป็นหัวหน้าหน่วยสำคัญที่สุด ผมย้ายคนก็โดนต่อต้าน ผมบอกถ้าปล่อยไปแบบนี้มันก็ยิ่งเจ๊ง การย้ายคนก็ต้องมีเหตุมีผล ที่ผมย้ายไม่ใช่เพราะผมบ้าอำนาจ ถ้าเอาคนไม่ดีไปผมก็แย่ สามเดือนถ้าไม้พะยูงไม่หยุดผมก็หยุดไม่ได้เหมือนกัน

ภิญโญ ไตรสุริยธรรมา

นอกจากไม้พะยูงที่เราคุยกันมา สถานการณ์อุทยานแห่งชาติมีทรัพยากรอันไหนที่น่าเป็นห่วง อยู่ในช่วงที่อันตรายบ้างครับ ?

อธิบดีกรมอุทยานแห่งชาติ สัตว์ป่าและพันธุ์พืช

มันก็สำคัญทุกอย่าง แต่ละอุทยานมีปัญหาไม่เหมือนกัน บางอุทยานก็มีทั้งสัตว์ป่า ไม้ต้องห้าม อย่างเขาใหญ่มีทั้งสัตว์ป่า ไม้กฤษณา ไม้พะยูงก็มีแต่น้อย ปัญหาขณะนี้เขาใหญ่มีกระทิงถูกยิงตาย ถูกชาวบ้านมาดักล่าบ้าง พอกระทิงออกมาข้างนอกมีแผล สื่อมวลชนไปถ่ายภาพได้ ผมก็ต้องตรวจสอบข้อเท็จจริงว่ามีการปล่อยปละละเลยหรือเปล่า เปลี่ยนหัวหน้าเข้าไปดู ถ้ายังไม่ดีขึ้นก็อยู่ไม่ได้เหมือนกัน

ภิญโญ ไตรสุริยธรรมา

เขาใหญ่ตกลงสถานการณ์ตอนนี้เป็นยังไงบ้าง ตอนนี้คนกรุงเทพฯ หนีไปสร้างบ้านพักตากอากาศ ทำไร่ ทำรีสอร์ทแถวเขาใหญ่กันคึกคักมาก ?

อธิบดีกรมอุทยานแห่งชาติ สัตว์ป่าและพันธุ์พืช

ผู้ที่ซื้อบ้านจัดสรรแถวปากช่อง รอยตะเข็บเขาใหญ่ ในอนาคตคุณจะมีปัญหาเรื่องน้ำใช้ เพราะแต่ละที่ที่ขึ้นมาก็กักเก็บน้ำกันไว้หมด คุณจะต้องขุดน้ำมาใช้ แล้วในที่สุดก็จะหมด เพราะย้ายกันเข้าไปอยู่แต่ไม่มีระบบประปา กักน้ำธรรมชาติมาใช้เป็นหนองบ้าง สนามกอล์ฟบ้าง หมู่บ้านบ้าง แล้วในที่สุดชาวบ้านท้ายน้ำก็จะเดินขบวน น้ำบาดาลอาจจะเจาะได้ แต่ถึงจุดหนึ่งมันก็ไม่สามารถใช้ได้ เพราะใครๆ ก็เจาะ

ภิญโญ ไตรสุริยธรรมา

เพราะกรุงเทพฯ มันน่าเบื่อ รถก็ติด ปัญหาการจราจรก็เยอะ ไปอยู่เขาใหญ่ก็สดชื่น ทุกคนก็ย้ายไปอยู่เขาใหญ่กันหมด เขาใหญ่คึกคักแล้วมันก็จะลามไปอุทยานแห่งชาติอื่นๆ ทีนี้ความพอดี ความสมดุลมันอยู่ตรงไหน จะจัดการการอยู่ร่วมกันระหว่างคนกับป่า คนกับธรรมชาติ ตรงนี้จะเอาอย่างไรกันดีครับ ?

อธิบดีกรมอุทยานแห่งชาติ สัตว์ป่าและพันธุ์พืช

ตรงนี้มันเป็นเรื่องของธุรกิจ ผมไม่อยากให้ไปสร้างเลยบ้านพักตากอากาศ คุณมานอนปีหนึ่งก็วันสองวัน คุณไปนอนที่เขาสร้างไว้แล้ว ตามรีสอร์ทคืนสองคืนถูกกว่าก่อสร้างเยอะ ผมเข้าใจว่าคนกรุงเทพฯอยากไปสูดอากาศ แต่พอเราไปสร้างต้องมีคนมาดูแล เสียเงินมาก ถ้าคุณไปสร้างบนที่ที่ไม่มีหลักฐาน วันหนึ่งมีคนมาจับ ทรัพยสินที่ท่านลงไปก็สูญสิ้นทันที

ภิญโญ ไตรสุริยธรรมา
ภิญโญ ไตรสุริยธรรมา

ภิญโญ ไตรสุริยธรรมา

ท่านอธิบดีอยู่กับสัตว์ป่า อยู่กับพันธุ์พืชแล้วถึงที่สุดอยู่กับคนอยู่กับเจ้าหน้าที่ อยู่กับนักการเมืองมาก็เยอะ อะไรคือบทเรียนสำคัญ สรุปบทเรียนกับชีวิตได้บ้างไหมครับ ?

อธิบดีกรมอุทยานแห่งชาติ สัตว์ป่าและพันธุ์พืช

หน่วยงานใดถ้าใช้คนผิดประเภท สิ่งที่ตัวเองรับผิดชอบก็จะพังหมด วันนี้เรื่องเกิดขึ้นกับคนของผมทั้งหมด เรื่องไม้พะยูง เรื่องอะไรต่างๆ เพราะมันเป็นต้นทางเป็นบ้านของตัวเอง ถ้าใช้คนถูกปัญหาก็จะไม่เกิดขึ้น

ภิญโญ ไตรสุริยธรรมา

ท่านอธิบดีเคยอยู่กรมนี้ แล้วเขาก็ย้ายออกไป แล้วเขาก็ย้ายกลับเข้ามาใหม่ เวลาย้ายเข้าย้ายออก ข้าราชการเสียขวัญไหม แล้วจะตั้งหลักกันอย่างไรเวลาโดนย้าย ?

อธิบดีกรมอุทยานแห่งชาติ สัตว์ป่าและพันธุ์พืช

การย้ายคือคำสั่งปฏิบัติงาน อธิบดีจะออกคำสั่งนี้ตั้งแต่ 30 กันยายนถึง 1 ตุลาคม ทุกอธิบดีต้องออกคำสั่งก่อน 30 กันยายนทุกครั้ง นักข่าวก็คิดว่าโยกย้าน ที่จริงไม่ใช่ ก็เหมือนตำรวจ ทหาร พอถึง 30 กันยายน พวกที่เกษียณก็มี ป่วย ขอกลับไปทำงานด้านอื่นก็มี มันก็มีหมุนย้ายบ้าง สับเปลี่ยน ย้ายก็ไม่ได้มากอะไร

ภิญโญ ไตรสุริยธรรมา

ท่านอธิบดีเวลาโดนย้าย เป็นธรรมบ้าง ไม่ป็นธรรมบ้างรู้สึกอย่างไรครับ ?

อธิบดีกรมอุทยานแห่งชาติ สัตว์ป่าและพันธุ์พืช

ผมรู้สึกเฉยๆ เรื่องย้ายผมไม่ได้คิดอะไร ตอนที่ปฏิวัติก็ย้ายผมไปอยู่สำนักนายกฯ หนึ่งปี แล้วก็ไปเป็นรองปลัด เขาก็ให้ดูเรื่องน้ำ ผมก็บอกไม่ถนัด ผมถนัดเรื่องป่าไม้ เขาไม่ให้ดู ผมก็เฉยๆ ขึ้นอยู่กับผู้บังคับบัญชา

ภิญโญ ไตรสุริยธรรมา

แล้ววันที่โดนให้ทำในสิ่งที่ไม่อยาก ทั้งที่รู้ว่าที่ควรทำคืออะไรแต่ไม่ได้ทำ เป็นข้าราชการจะอยู่อย่างไรครับ ?

อธิบดีกรมอุทยานแห่งชาติ สัตว์ป่าและพันธุ์พืช

ผมก็อยู่แบบไปอย่างนั้นเอง หน้าที่เรื่องน้ำ วันหนึ่งเขาให้ผมเซ็นหนังสือเรื่องน้ำขึ้น น้ำลง ผมก็ไม่ได้ว่าอะไร แต่ถ้าให้ผมมาทำหน้าที่นี้ก็ต้องปล่อยให้ผมรับผิดชอบ ถ้าผมทำไม่ได้ผมก็ต้องไปเหมือนกัน

ภิญโญ ไตรสุริยธรรมา

ท่านอธิบดีถามตรงๆ ทิ้งท้ายก่อนที่จะหมดเวลาในช่วงนี้ หัวอกข้าราชการไทยรับราชการมาขนาดนี้ หัวอกจริงๆเป็นอย่างไรครับ ?

อธิบดีกรมอุทยานแห่งชาติ สัตว์ป่าและพันธุ์พืช

พูดตรงๆ ถ้าได้นักการเมืองมาเป็นรัฐมนตรีที่ดี ทุกคนก็สบายใจพร้อมจะร่วมทำงานหมด แต่ถ้าได้รัฐมนตรีที่เข้ามาสั่งงานเลอะเทอะ ขวัญกำลังใจจะอยู่ที่ไหน เด็กดีๆ ก็หมด ดูแลทรัพยากรก็ไปไม่รอด เพราะมีคนขอมา ฝากคนโน้นคนนี้ แต่หน่วยไม่เคยอยู่ มัวแต่ไปดูแลคนที่ช่วยเหลือมาไว้ แบบนี้ก็เจ๊งหมด

ภิญโญ ไตรสุริยธรรมา

ถ้าท่านอธิบดีพูดกับข้าราชการรุ่นน้อง พูดกับเจ้าหน้าที่ทั้งหลายที่ทำงานกับท่าน ท่านอยากพูดกับเขาว่าอะไรครับ ?

อธิบดีกรมอุทยานแห่งชาติ สัตว์ป่าและพันธุ์พืช

ท่านทำงานไปเลย เรื่องซี เรื่องตำแหน่งหน้าที่ คุณไม่ต้องมาวิ่งเต้น ไม่ต้องไปเสียเงินซื้อตำแหน่งอะไรทั้งสิ้น ผมจะให้ทันตาเห็นสำหรับผู้ที่ทำความดีความชอบต่างๆ ผู้ที่ช่วยเหลือรักษาทรัพยากรแบบทันทีทันใด และจะมีประกาศให้รู้ล่วงหน้าก่อนแต่งตั้งด้วย

ภิญโญ ไตรสุริยธรรมา

ท่านผู้ฟังครับ ท่านอธิบดี กรมอุทยานแห่งชาติ สัตว์ป่าและพันธุ์พืช คุณดำรงค์ พิเดช ครับ วันนี้มาฉายภาพรวมทั้งหมดของปัญหาอุทยานแห่งชาติ ปัญหาทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม ไม้พะยูงเนี่ยเป็นยังไง ทำไมเขาถึงซื้อกันไป ซื้อกันอย่างไร เอาไปใช้ทำอะไร ถูกจับกันตรงไหน ปัญหาใหญ่คืออะไร ปัญหาใหญ่ของอุทยานแห่งชาติคืออะไร กำลังเจ้าหน้าที่ ขวัญและกำลังใจเป็นอย่างไร นโยบายในระดับการเมืองเป็นอย่างไร การแต่งตั้งโยกย้ายข้าราชการมีการซื้อตำแหน่งมีการโทรมาสั่งจริงหรือเปล่า

ทั้งหมดนี้คำตอบอยู่ในการสนทนาวันนี้แทบจะหมดความในใจของอธิบดีแล้วครับ ถ้าข้าราชการได้รับนโยบายที่ดีจากนักการเมือง ถ้านักการเมืองยืนเป็นหลัก เป็นศักดิ์เป็นศรีให้กับประเทศชาติ ไม่มีหรอกครับที่ประเทศชาติจะเสียหายไปได้ นโยบายถูกต้อง ข้าราชการนำไปปฏิบัติถูกต้อง ข้าราชการมีขวัญและกำลังใจ สื่อสารมวลชนประชาชนช่วยกันกำกับกันและกัน ช่วยกันกำกับการทำงานของหน่วยงาน สิ่งที่มันเสียหายไปในบ้านเมืองนี้ก็คงจะมีคนที่สามารถกอบกู้เยียวยากลับมาได้บ้าง ส่วนที่ยังไม่เสียหายก็คงต้องช่วยกันรักษาไว้ละครับ และนี่คือชั่วโมงปฏิรูปครับ

หมายเหตุ : นายดำรงค์ พิเดช ปัจจุบันดำรงตำแหน่งอธิบดี กรมอุทยานแห่งชาติสัตว์ป่าและพันธุ์พืช ในอดีตเคยดำรงตำแหน่งนี้แล้วเมื่อปี พ.ศ. 2548 ต่อมาถูกย้ายไปเป็นที่ปรึกษานายกรัฐมนตรีฝ่ายข้าราชการประจำ สำนักเลขาธิการนายกรัฐมนตรีในปี พ.ศ. 2549 และเป็นรองปลัดกระทรวงทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม (กลุ่มภารกิจด้านทรัพยากรน้ำในแผ่นดิน) ในปี พ.ศ. 2551 ก่อนจะถูกย้ายกลับมาดำรงตำแหน่งอธิบดี กรมอุทยานแห่งชาติสัตว์ป่าและพันธุ์พืชอีกในปี พ.ศ. 2554