ThaiPublica > ประเด็นสืบสวน > 20 ปีไม่สาย ชำระความ “คอร์รัปชั่น” (6): วันขึ้นศาล…ไร้เงา “ชีรัก”

20 ปีไม่สาย ชำระความ “คอร์รัปชั่น” (6): วันขึ้นศาล…ไร้เงา “ชีรัก”

30 กันยายน 2011


กระบวนการไต่สวนดำเนินไปโดยไร้เงาฌากส์ ชีรัก ที่อ้างต่อศาลว่ามีปัญหาสุขภาพ
กระบวนการไต่สวนดำเนินไปโดยไร้เงาฌากส์ ชีรัก ที่อ้างต่อศาลว่ามีปัญหาสุขภาพ
(ที่มาของภาพ : www.telegraph.co.uk)

ในที่สุดเข็มเวลาก็เคลื่อนมาถึงเดือนกันยายน สมกับที่หลายคนตั้งตารอคอยให้กระบวนการไต่สวนคดี ghost jobs เริ่มต้นขึ้น หลังจากต้องพบกับโรคเลื่อนมาหลายครั้งหลายครา

เมื่อถึงวันขึ้นศาล 5 กันยายน 2554 กลับไม่มีใครได้เห็นแม้แต่เงาของอดีตประธานาธิบดีฌากส์ ชีรัก

เกิดคำถามว่าผู้ต้องหาคนสำคัญในคดีนี้หายตัวไปไหน ถึงได้ปล่อยให้กระบวนการไต่สวนต้องดำเนินไปอย่างเงียบเหงา

เหตุผลที่ชีรักไม่ได้ปรากฏตัวที่ศาล เป็นเพราะปัญหาด้านสุขภาพซึ่งทีมทนายของเขาได้ยื่นคำร้องต่อศาลตั้งแต่เมื่อวันที่ 2 กันยายน 2554 แจ้งว่าชีรักมีปัญหาที่เกี่ยวกับสมอง จึงไม่สามารถเข้าร่วมในกระบวนการไต่สวนของศาลได้

ในรายงานทางการแพทย์ที่ทีมทนายยื่นประกอบการพิจารณาของศาลระบุว่า ชีรักในวัยเฉียด 79 ปี มีอาการทางสมองที่เรียกว่า “แอโนซอกโนเซีย” (Anosognosia) หรือความผิดปกติทางสมองที่ทำให้เจ้าตัวไม่รู้ตัวว่าตนเองมีอาการผิดปกติ

นี่เป็นเหตุผลที่ทำให้ทีมทนายขอยกเว้นให้ชีรักไม่ต้องขึ้นศาล โดยทีมทนายเป็นตัวแทนขึ้นให้การในคดีนี้แทน

ที่จริงแล้วปัญหาสุขภาพของชีรักเป็นหัวข้อที่สร้างความสับสนให้กับผู้ที่ติดตามเรื่องนี้ ไม่ว่าจะเป็นท่าทีของคนในครอบครัวและกระแสข่าวต่างๆ ที่ออกมาต่างกรรมต่างวาระ

อย่างเมื่อต้นปีที่ผ่านมา “แบร์นาแดต” ภรรยาของชีรักออกมาปฏิเสธกระแสข่าวที่ว่าสามีของเธอกำลังเผชิญกับโรคอัลไซเมอร์ แต่ยอมรับว่าเขามีปัญหาเรื่องความจำเป็นบางครั้งบางคราว

พอในเดือนมิถุนายนมีการเปิดตัวหนังสือบันทึกความทรงจำของชีรัก เนื้อหาตอนหนึ่งในหนังสือพูดถึงภาพของ “นิโกลาส์ ซาร์โกซี” ประธานาธิบดีคนปัจจุบันในสายตาของชีรัก ซึ่งมองว่าซาร์โกซีเป็นคนมุทะลุ ทะเยอทะยาน ขี้กังวล แถมไม่เคยสงสัยอะไร

และในเดือนเดียวกันนี้ มีคนได้ยินชีรักพูดทีเล่นทีจริงว่าจะโหวตให้ “ฟรองซัวส์ โอลองด์” ผู้นำฝ่ายค้านจากพรรคสังคมนิยมที่จะลงชิงชัยเก้าอี้ประธานาธิบดีฝรั่งเศสในปี 2555 แม้ต่อมาภายหลัง คนใกล้ชิดของชีรักจะออกมาแก้ต่างว่าเป็นอารมณ์ขันของชายแก่ก็ตาม

ครั้นพลิกหน้าปฏิทินมาถึงกลางเดือนสิงหาคม ภาพของชีรักที่ปรากฏในสื่อแดนน้ำหอมแสดงให้เห็นอดีตผู้นำสูงสุดของประเทศที่มีท่าทางเหนื่อยล้าในระหว่างท่องเที่ยวช่วงวันหยุดกับครอบครัวที่แซงต์โทรเปซ แต่เขาก็ยังสามารถแจกลายเซ็น พูดคุยและถ่ายรูปกับนักท่องเที่ยวได้ เพียงแต่การเดินเหินของเขาไม่มั่นคงนักตามประสาคนสูงอายุ

ทั้งยังปรากฏภาพของชีรักในขณะกำลังนั่งดื่มค็อกเทลพินาโคลาดา (pina colada) หรือเครื่องดื่มที่มีส่วนผสมของน้ำสับปะรด น้ำกะทิ และเหล้ารัม

ที่มาของภาพ : http://blog.lesoir.be/parisbysoir/files/2011/09/article_chirac.jpg
ที่มาของภาพ : http://blog.lesoir.be/parisbysoir/files/2011/09/article_chirac.jpg

คล้อยหลังจากช่วงวันหยุดที่แซงต์โทรเปซเพียงไม่ถึง 1 เดือน เหตุการณ์กลับเปลี่ยนแปลงไปก่อนวันขึ้นศาล

ท่าทีของคนที่อยู่รายรอบชีรักก็สอดรับกับเอกสารทางการแพทย์ว่าชีรักมีอาการทางระบบประสาทที่เกี่ยวโยงกับอัลไซเมอร์ ซึ่งสันนิษฐานว่าอาจเป็นผลจากภาวะหลอดเลือดสมองตีบตันชั่วคราว (mini-stroke) ที่เกิดขึ้นกับชีรักในปี 2548

หนังสือพิมพ์ “เลอ ชูนาล ดู ดิมองช์” เผยแพร่คำบอกเล่าของคนใกล้ชิดชีรักที่ว่า เขาไม่สามารถสนทนากับใครได้นานๆ และบางครั้งก็ถามขึ้นมาด้วยเสียงดังลั่นว่า “ฟร็องซัวส์ ฟียง” คือใคร ทั้งที่ฟียงคือนายกรัฐมนตรีคนปัจจุบันของฝรั่งเศสหรือบางทีชีรักก็ลุกพรวดพราดขึ้นมาแบบไม่มีปี่มีขลุ่ยในเวลาที่เขาอยากจะออกไปจากตรงนั้น

ลูกเขยของชีรัก “เฟรเดอริก ซาลาต บาโรซ์” สามีของ “โกลด” ลูกสาวคนเล็กของชีรัก เล่าว่า สุขภาพของพ่อตาเขาย่ำแย่ลงมากในช่วงไม่กี่เดือนที่ผ่านมา และคงจะขึ้นให้การต่อศาลไม่ได้

ส่วนเพื่อนคนอื่นๆ ของชีรักก็พูดตรงกันว่าอดีตประธานาธิบดีผู้นี้ทรงตัวได้อย่างยากลำบาก และบ่อยครั้งที่ต้องเอนกายมาพิงบรรดาเจ้าหน้าที่รักษาความปลอดภัยในระหว่างเดินไปไหนมาไหน

สิ่งที่เกิดขึ้นทำให้บางฝ่ายสงสัยว่านี่อาจเป็นข้ออ้างที่จะทำให้ชีรักไม่ต้องให้การต่อศาล อย่างกลุ่มต่อต้านการทุจริตคอร์รัปชั่นที่มีชื่อว่า “แอนติคอร์” (Anticore) ก็ออกมาแสดงความข้องใจเกี่ยวกับอาการป่วยของชีรัก เพราะไม่มีใครรู้ว่าสิ่งที่เกิดขึ้นเป็นเรื่องจริงหรือไม่ เอกสารต่างๆ ที่หยิบยกขึ้นมาก็ล้วนมาจากครอบครัวของชีรักทั้งสิ้น

สอดคล้องกับนักรณรงค์ต่อต้านคอร์รัปชั่นบางรายที่มองว่า หลายๆ ครั้งเหตุผลทางการแพทย์ก็ถูกนำมาใช้เพื่อจะหลีกเลี่ยงการดำเนินคดี

ประเด็นนี้ถือเป็นเรื่องสำคัญ เพราะภาวะเสียสำนึกเกี่ยวกับความบกพร่องของตัวเองดังกล่าวนั้น ย่อมส่งผลเกี่ยวข้องถึงคดีความที่กำลังสอบสวนในชั้นศาล ซึ่งเป็นเรื่องราวในรั้วศาลาว่าการกรุงปารีสที่ล่วงเลยมาเกือบ 20 ปี

ดังนั้น หากชีรักไม่สามารถเรียกความทรงจำที่เกี่ยวกับรายละเอียดต่างๆ กลับมาได้จริง ก็ย่อมเกิดคำถามถึงความเป็นธรรมในการพิจารณาคดีของศาล

อาการป่วยของชีรักทำให้ชาวฝรั่งเศสมีความเห็นเป็น 2 ด้าน ขั้วหนึ่งมองว่าตามหลักการแล้วอดีตประธานาธิบดีควรจะต้องเข้าสู่กระบวนการยุติธรรม หากฝรั่งเศสต้องการจะสะท้อนว่าไม่ยอมรับการผันเงินหลวงไปใช้หนุนพรรคการเมืองอย่างผิดกฎหมาย และการดำเนินคดีกับชีรักเป็นตัวอย่างเล็กๆ ที่สะท้อนระบบการคอร์รัปชั่นขนาดใหญ่ที่มีผู้เกี่ยวข้องจำนวนมาก

อีกขั้วหนึ่งกลับมองแตกต่างออกไปและรู้สึกเห็นอกเห็นใจชีรัก พวกเขาไม่ต้องการเห็นภาพของชายชราที่เคยเป็นอดีตผู้นำดูตกต่ำ

ที่มาของภาพ : http://lettredeparis.com/2011/08/jacques-chirac-a-st-tropez
ที่มาของภาพ : http://lettredeparis.com/2011/08/jacques-chirac-a-st-tropez

ความจริงแล้วศาลมีหลายแนวทางที่จะดำเนินการ โดยอาจขอดูเอกสารทางการแพทย์เพิ่มเติมหรือเลื่อนการพิจารณาคดีออกไปอย่างไม่มีกำหนดหรืออาจยกฟ้อง

ทว่าศาลฝรั่งเศสเลือกที่จะเดินหน้าต่อในคดีนี้ ถึงแม้ว่ากระบวนการหาความจริงจะต้องดำเนินไปแม้ไร้เงาของฌากส์ ชีรัก โดยศาลพิจารณาจากสำนวนหลักฐานในคดีนี้และการให้ข้อมูลของผู้เกี่ยวข้องต่างๆ

กระบวนการไต่สวนดำเนินมาถึงวันที่ 23 กันยายน ซึ่งเป็นวันแถลงปิดคดี ทนายฝ่ายจำเลยยืนยันว่าชีรักไม่ได้กระทำความผิดตามข้อกล่าวหา ไม่ว่าจะทางกฎหมายหรือศีลธรรมก็ตาม

แต่ที่น่าสนใจคือท่าทีของอัยการที่เรียกร้องให้ศาลยกฟ้องคดีพัวพันคอร์รัปชั่นของชีรัก โดยให้เหตุผลว่าไม่มีหลักฐานเพียงพอที่จะพิสูจน์ว่าตำแหน่งงานผีเหล่านั้นเป็นเรื่องที่ถูกอุปโลกน์ขึ้นมา ถึงแม้จะพบพิรุธว่าหลายๆ คนไม่รู้เบอร์โทรศัพท์ของศาลาว่าการฯ และไม่มีเอกสารหลักฐานใดๆ ที่แสดงว่าเคยทำงานในนามพนักงานของหน่วยงานแห่งนี้

ในบรรดาสัญญาจ้างงานหลอกๆ 28 ฉบับนี้ มีเพียงฉบับเดียวที่น่าจะผิดกฎหมายแบบชัดๆ คือ กรณีของพนักงานที่ได้ค่าจ้างจากศาลาว่าการปารีสทำงานในตำแหน่งที่ปรึกษาให้ชีรักอยู่ในจังหวัดกอแรซที่ห่างไกลจากปารีสนับร้อยกิโลเมตร

ที่จริงก่อนหน้านี้อัยการก็ออกอาการชัดเจนว่าไม่อยากเดินหน้าต่อในคดีนี้ แต่ศาลยืนยันที่จะนำคดีเข้าสู่การพิจารณา เพราะภายใต้กฎหมายฝรั่งเศส ผู้พิพากษาสามารถนำคดีเข้าสู่กระบวนการไต่สวนได้ แม้อัยการจะคัดค้านก็ตาม

ถึงตอนนี้คดีตำแหน่งงานผีอยู่ระหว่างการพิจารณาโดยองค์คณะตุลาการ 3 ท่านและมีกำหนดจะพิพากษาคดีในวันที่ 15 ธันวาคม ซึ่งจะเป็นบทสรุปของคดีที่ยืดเยื้อมากที่สุดคดีหนึ่งในประวัติศาสตร์ฝรั่งเศส

หมายเหตุ : ซีรีส์ 20 ปีไม่สาย ชำระความ “คอร์รัปชั่น” รวบรวมและเรียบเรียงข้อมูลเกี่ยวกับคดีของอดีตประธานาธิบดีฌากส์ ชีรักจาก The National, Epoch Times, Xinhua, รอยเตอร์ส ,วอลล์สตรีต เจอร์นัล, เอพี, ดีพีเอ, เอเอฟพีและบีบีซี